Morgunblaðið - 30.03.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. MARS 2020
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Landsréttur kemst að þeirri niður-
stöðu í skaðabótamáli tveggja
manna sem sóttu um embætti dóm-
ara þegar Landsréttur var stofnaður
að dómsmálaráðherra hafi verið
heimilt, að fengnu samþykki Alþing-
is, að skipa aðra umsækjendur dóm-
ara við réttinn en þá sem dómnefnd
hafði metið hæfasta. Tilskilið var að
þeir uppfylltu almenn hæfisskilyrði
laganna. Var kröfum þeirra um
skaðabætur synjað og þar með snúið
dómi héraðsdóms, en niðurstaða
héraðsdóms staðfest um miskabæt-
ur til annars þeirra.
Jón Höskuldsson og Eiríkur Jóns-
son voru meðal þeirra fimmtán um-
sækjenda um dómaraembætti við
Landsrétt sem dómnefnd hafði met-
ið hæfasta. Í tillögu Sigríðar Á. And-
ersen, þáverandi dómsmálaráð-
herra, til Alþingis var lagt til að aðrir
umsækjendur yrðu skipaðir
Héraðsdómur hafði dæmt ríkið til
að greiða Jóni 4 milljónir í skaðabæt-
ur vegna tapaðra launa og 1,1 milljón
í miskabætur og fallist á skaðabóta-
skyldu ríkisins gagnvart Eiríki. Rík-
ið áfrýjaði báðum málunum til
Landsréttar.
Áttu ekki rétt á embætti
Jón og Eiríkur töldu að ef ráð-
herra hefði farið að lögum við tillögu-
gerð til Alþingis hefðu þeir fengið
dómaraembættin.
Meirihluti Landsréttar, tveir
dómarar af þremur, komst að þeirri
niðurstöðu í báðum málunum að
sönnunarbyrði hvíli á umræddum
umsækjendum um það hvort skilyrð-
um almennu skaðabótareglunnar um
orsakasamband og sennilega afleið-
ingu sé fullnægt. Þurfi þeir að sýna
fram á að þeim hafi borið skipun í
embætti dómara, umfram aðra um-
sækjendur, að uppfylltum almenn-
um hæfisskilyrðum laga. Segja dóm-
ararnir að mennirnir hafi ekki getað
gert það vegna þess að samkvæmt
bráðabirgðaákvæði laganna hafi ráð-
herra verið heimilt að fengju sam-
þykki Alþingis að skipa annan eða
aðra umsækjendur að því tilskildu að
þeir uppfylltu almenn hæfisskilyrði
laganna. Verði því ekki fallist á með
þeim Jóni og Eiríki að þeir hafi,
þrátt fyrir niðurstöðu dómnefndar-
innar, átt lögvarinn rétt til að vera
skipaðir dómarar við Landsrétt.
Þriðji dómarinn, Árni Vilhjálms-
son lögmaður, skilaði séráliti. Taldi
hann að staðfesta hefði átt dóma hér-
aðsdóms í báðum málunum, það er
að Jón fengi dæmdar skaðabætur og
að skaðabótaskylda ríkisins gagn-
vart Eiríki yrði viðurkennd.
Hæstiréttur hefur áður komist að
þeirri niðurstöðu að ekki hafi verið
farið að ákvæðum laga um dómstóla
við skipunina en í máli Ástráðs Har-
aldssonar og Jóhannesar Rúnars Jó-
hannssonar var niðurstaðan sú að
dómsmálaráðherra hefði gengið
fram hjá þeim tveimur án þess að
gera sjálfstætt mat á hæfi þeirra.
Viðurkenndi Hæstiréttur ekki
skaðabótakröfu Ástráðs og Jóhann-
esar en dæmdi ríkið til að greiða
þeim 700 þúsund í miskabætur.
Engar skaðabætur
Jón Höskuldsson taldi sig hafa
orðið fyrir rúmlega 30 milljóna króna
fjártjóni vegna ákvörðunar ráðherra
en héraðsdómur dæmdi honum 4
milljónir í skaðabætur. Landsréttur
synjaði honum um skaðabætur, eins
og fram kemur hér að framan. Hins
vegar var staðfest niðurstaða héraðs-
dóms um að íslenska ríkinu bæri að
greiða Jóni 1,1 milljón í miskabætur.
Honum voru einnig dæmdar 2 millj-
ónir í málskostnað.
Í máli Eiríks var ríkið sýknað af
kröfu hans um að skaðabótaskylda
yrði viðurkennd og dómi héraðsdóms
þannig snúið. Málskostnaður var lát-
inn falla niður þannig að báðir aðilar
greiða sinn kostnað af málinu.
Bæði Eiríkur og Jón sóttu síðar
aftur um embætti dómara við Lands-
rétt. Var Eiríkur í fyrra skipaður
dómari við réttinn.
Heimilt að skipa aðra umsækjendur
 Landsréttur hafnar kröfum tveggja umsækjenda um dómaraembætti um skaðabætur
Jón
Höskuldsson
Eiríkur
Jónsson
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Alls bárust 176 umsóknir um al-
þjóðlega vernd til Útlendingastofn-
unar fyrstu tvo mánuði ársins, 88
umsóknir í hvorum mánuði um sig.
Af þeim voru 68 frá Venesúela, 15 frá
Afganistan og 11 frá Írak. Sömu
mánuði 2019 bárust alls 146 umsókn-
ir um alþjóðlega vernd.
Rúmlega 50 umsóknir um alþjóð-
lega vernd hér bárust á fyrstu þrem-
ur vikum marsmánaðar, að sögn Þór-
hildar Hagalín, upplýsingafulltrúa
Útlendingastofnunar. Tvær umsókn-
ir höfðu borist í gær frá því að ferða-
takmarkanirnar tóku gildi 20. mars.
Ferðabannið hefur áhrif
Danir og fleiri þjóðir hafa tilkynnt
að flutningi hælisleitenda til annarra
landa á grundvelli Dyflinnar-
reglugerðarinnar hafi verið hætt
tímabundið til að draga úr hættu á
því að dreifa kórónuveirusmiti.
Þórhildur sagði að íslensk stjórn-
völd hefðu ekki gefið sambærilega
yfirlýsingu en í ljósi ferðatakmark-
ana væri ekki verið að senda fólk á
milli landa að svo stöddu. Fram-
kvæmdin hér er því í raun hliðstæð
við það sem gildir hjá nágrannaþjóð-
unum.
Hún sagði að Útlendingastofnun
hefði frá upphafi fylgt tilmælum sótt-
varnalæknis við móttöku nýrra um-
sækjenda. Umsækjendur sem komið
hafa undanfarið og munu mögulega
koma núna fara í sóttkví og er haldið
aðgreindum frá þeim sem dvelja í úr-
ræðum stofnunarinnar á meðan þeir
eru í sóttkvínni.
Fyrstu tvo mánuði þessa árs var
89 veitt hér alþjóðleg vernd, umsókn-
um 29 var synjað, 19 voru sendir til
baka á grundvelli Dyflinnar-
reglugerðarinnar, 23 fengu vernd í
öðru ríki og mál 18 fengu önnur lok.
Var því samtals 178 málum lokið.
Fleiri umsóknir um alþjóðlega vernd
 Engir hælisleit-
endur sendir utan
vegna ferðabannsins
Morgunblaðið/Eggert
Útlendingastofnun Engum vísað
brott vegna ferðatakmarkana.
L e i ð b e i n i n g a r vegn a m i n nkað s s t a r f s h l u t fa l l s
Atvinnurekanda er óheimilt að krefjast
vinnuframlags frá launamanni umfram
það starfshlutfall sem eftir stendur þegar
starfshlutfall hefur verið minnkað
Ef starfsmaður
er færður í...
25% starf
þá má atvinnurekandi
fara fram á að
hámarki 9,25 virkar
klst á viku eða 40
virkar klst á mánuði
í vinnuframlag frá og
með 1. apríl.
50% starf
þá má atvinnurekandi
fara fram á að
hámarki 18,5 virkar
klst á viku eða 80
virkar klst á mánuði
í vinnuframlag frá og
með 1. apríl.
75% starf
þá má atvinnurekandi
fara fram á að
hámarki 27,75 virkar
klst á viku eða 120
virkar klst á mánuði
í vinnuframlag frá og
með 1. apríl.
25% 50% 75%