Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.04.2020, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26.4. 2020
S
tundum er sagt að þeir sem flækist
ungir í vef frjálshyggju, svo ekki sé
talað um nýfrjálshyggju, hafi ekki
hjarta í þeim huglæga skilningi sem
lífspumpan góða stendur fyrir. Og á
móti hefur því verið haldið fram í
þágu rökræðunnar að þeir sem tekið hafa út þroska
og dingli enn með vinstri óskhyggjuna, sem alls stað-
ar hefur beðið skipbrot, hafi ekki heila.
Pólitískir hattar
Það eru til mörg dæmi sem ýta undir þessar losara-
legu skilgreiningar, þótt of mikið væri sagt að þær
byggi á vísindalegum grunni. Það felst þó ekki í því
neinn glannaskapur að giska á að þroski og reynsla
ýti undir færslu á fylgi frá vinstri til hægri. Hvað er
hægri og hvað er vinstri, gætu menn þá spurt og víst
er að ekki hefur enn verið búinn til kvarði sem segir
fyrir um það af öryggi. Íhaldssemi og skortur á
henni, róttæknin, eru stundum hafðar sem pólitískar
höfuðáttir. Kannski eru til fræðibækur sem eru jafn-
mikilvæg grundvallarrit í þessum efnum og Litla gula
hænan og Gagn og gaman voru forðum.
Gömul sætaskipan í þingsal mun ráða nafngiftinni
og ríkuleg tilhneiging er á að færa veruleika mann-
lífsins undir hinar pólitísku höfuðáttir.
Vísindi fylgja ekki messuskrá
Það hefur skaðað umræðu um loftslagsmál að þau
færðust undir hina lúnu hatta. Sannfærðir „vinstri-
menn“ velkjast ekki í vafa um að bjástur mannanna
seinustu örfáa áratugi af óteljandi á jörðinni hafi nú
næstum því gert hana óbyggilega vegna „hlýnunar“.
Því var skrökvað upp að 97% vísindamanna hefðu
þegar skrifað upp á þetta. Sá sem það gerði hefur síð-
ar viðurkennt að þetta var hrekkur af hans hálfu.
Hitt er þekkt að þeir vísindamenn sem víkja sér
feimnislega undan rétttrúnaðinum fá ekki eftir það
að birta spurningar, athugasemdir eða rökstuddar
greinar í „virtum“ tímaritum þar sem innvígðir rit-
rýnar tryggja „sátt um tiltekna niðurstöðu“.
Afneitarar
Annað er verra, miklu verra: Þeir sem utan standa
eru flokkaðir sem „afneitarar“ og það ekki í pukri
heldur opinberlega. Þetta er ógeðfellt enda er þarna
sama hugtakið á ferð og notað er um þann hóp sér-
vitringa og/eða ofstækismanna sem neita að skrifa
upp á að nótar Hitlers hafi staðið fyrir skipulagðri út-
rýmingu á gyðingum. Heimurinn var grátlega lengi
með augun lokuð fyrir því sem var að gerast þá, eins
og sést til dæmis á því að samþykkt var að halda Ól-
ympíuleika í þessu landi hakakrossins og undir fán-
um hans og skreytingum og undir vernd SS-sveit-
anna. Það ár, 1936, höfðu þeir Hitler, Himmler,
Göbbels og Göring fyrir löngu sýnt á spilin sín, að
minnsta kosti á nægilega mörg þeirra. Tilburðir til að
gera lítið eða ekkert úr öllum þessum óhugnaði, sem
er ekki tilgáta heldur með viðurstyggilegustu þáttum
veraldarsögunnar, er tilræði við mannkynið og sögu
þess. Að líkja þeim sem ræða vilja á jafnræðisgrund-
velli um tilgátuna um að maðurinn sé að tortíma sér
og væntanlega öðru lífi á jörðinni við fyrrnefndan hóp
er fyrirlitlegt.
Ruglandi
Í öðru lagi er reynt að stilla upp myndum sem eru
ekki þar. Það er enginn að deila um það að hiti lofts-
lags á jörðinni breytist. Þótt mælingatæknin sé til-
tölulega ný af nálinni eru margföld merki til um þess-
ar breytingar, bæði náttúrufræðilegar og
sagnfræðilegar. Það eru engar deilur um þær hita-
breytingar sem margar eru þekktar og viðurkennt al-
mennt að hafi einatt gjörbreytt lífsskilyrðum jarðar.
Skólabörn fóru forðum með nestispakka upp í
Öskjuhlíð og lærðu um jökulrákir á klettum þar og
gera kannski enn og þau vissu hvað þær þýddu. Þó
var forðast að koma því inn hjá þeim að kannski
myndi Öskjuhlíðin og tankarnir þar hverfa undir
kaldan jökul á ný.
Hlýnun var heldur ekki nefnd sem vandamál við
þau börn. Það er ekki lengra síðan þetta var að þau
geta sum enn gengið að þessum jökulrásum vísum.
Roman climate optimum
Frá árunum 250 fyrir Kristsburð til 400 eftir hann
var hlýtt og gott veður í Evrópu og á Norður-
Atlantshafssvæðinu, Roman climate optimum, og um
það er fjallað sem eftirsóknarvert góðæri.
Það var einnig hagfellt hlýindaskeið hér við land-
nám og allmargar aldir á eftir. Viðurkenna má að
Vatnajökull (Klofajökull þá) var þá ekki svipur hjá
sjón. En enginn maður hafði minnstu áhyggjur af því.
Svo tók að kólna. Hagur jöklanna vænkaðist mjög en
það sama verður ekki sagt um lífsskilyrði fólksins í
landinu. Meira að segja Okið litla, sem er stórmál
núna, blómstraði sem aldrei fyrr. En fólkið svalt. En
það var allt annað ok.
Einhverjir telja sjálfsagt að málið sé lífskjör jökl-
anna en ekki forgengilegra manna og dýra á láglend-
inu.
Hvað þolir ekki umræðu?
En hvað sem þessu líður er þýðingarmikið að fjallað
sé af sanngirni um umræðuefnið frá öllum hliðum.
Málefni sem fullyrt er að sé risavaxið, jafnvel það
stærsta okkar tíðar, en þolir þó ekki umræðu nema
algjörlega einhæfa og einhliða getur aldrei fengið
góða úrlausn.
Við vitum og viðurkennum að hitinn á jörðinni hef-
ur sveiflast til og stundum í átt til þess að verða ólíf-
vænlegur á norðurslóðum eins og okkar. Hingað til
hefur það þó aðeins gerst, svo vitað sé, vegna kóln-
andi lofthita. Fráleitt væri að hafna því fyrir fram að
veruleg hitahækkun gæti farið mjög illa í heiminn al-
mennt og jafnvel og kannski einnig hér á okkar slóð-
um. Við vitum ekki hvers vegna veðurfar varð svo
hagfellt – climate optimum – á þessum skeiðum sem
nefnd voru. En hingað til hafa ekki heyrst getgátur
um að manneskjan sem slík hafi tryggt þetta hlýinda-
skeið sem fór svona blíðum höndum um menn og mál-
leysingja.
Plaströk
Núna er því haldið fram fullum fetum sem vísinda-
legum sannleik, sem megi ekki efast um, og þess
vegna auðvitað alls ekki ræða um nema sem hluta af
kórsöng, að „maðurinn“ hafi á örfáum árum sett
loftslagið sitt úr skorðum. Hvernig fór hann að því?
Mannfjölgun og bætt lífsskilyrði alls fjöldans hafa
sannarlega kallað á aukna neyslu. Hefðbundin meng-
un hefur því aukist og sláandi dæmi eru um það eins
og um plastið sem leysist seint og illa upp.
Börnin eru teymd niður í fjöru til að tína plast sem
Djörf drottning
og fleira fólk
’
Annað er verra, miklu verra: Þeir sem
utan standa eru flokkaðir sem „afneit-
arar“ og það ekki í pukri heldur opinberlega.
Þetta er ógeðfellt enda er þarna sama hug-
takið á ferð og notað er um þann hóp sérvitr-
inga og/eða ofstækismanna sem neita að
skrifa upp á að nótar Hitlers hafi staðið fyrir
skipulagðri útrýmingu á gyðingum.
Reykjavíkurbréf24.04.20