Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.2020, Blaðsíða 16

U ppruni minn á ekki að vera brandari ann-arra,“ segir Hrafn-
hildur Ming Þórunnardóttir,
tæplega 18 ára nemi við
Kvennaskólann í Reykjavík.
Hrafnhildur var ættleidd frá
Kína og hefur búið á Íslandi
frá því hún var 14 mánaða
gömul. Þrátt fyrir ungan
aldur hefur Hrafnhildur látið
til sín taka í umræðunni um
kynþáttafordóma og í byrjun
árs hélt hún til að mynda er-
indi í Veröld – húsi Vigdísar
um það hvernig það hefur
verið fyrir hana að búa á Ís-
landi, hafandi annað útlit og
annan bakgrunn en flestir
Íslendingar.
Black lives matter-hreyf-
ingin um allan heim fékk byr
undir báða vængi í vor eftir
að George Floyd var drepinn
af lögreglumanni í Bandaríkj-
unum. Hér á landi var hald-
inn fjölmennur samstöðu-
fundur en um svipað leyti
birtist myndband af leikaran-
um Pétri Jóhanni Sigfússyni
sýna það sem mörgum þótti
ósmekklegt grín á kostnað
fólks af asískum uppruna.
Pétur Jóhann baðst síðar af-
sökunar á hegðun sinni. Í
kjölfarið fór af stað mikil um-
ræða um fordómafullt „grín“
og þá fordóma sem fólk af er-
lendum uppruna verður fyrir
hér á landi.
Ekki með „húðlitaða“ húð
„Við fæðumst fordómalaus og
sem börn þá eru önnur börn
okkur sem jafningjar, sama
hvernig eða hver þau eru.
Við lærum svo frá fjölskyldu,
vinum og samfélagi að þróa
með okkur ákveðna fordóma,
hvort sem það er vísvitandi
eða ekki. En hversu snemma
byrjum við að þróa þessa
fordóma með okkur?“ spyr
Hrafnhildur.
„Ég ólst upp við þá trú að
brúni liturinn minn væri ekki
það sama og húðlitaður. Flest
lærum við muninn á brúnum
og húðlituðum í leikskóla. Ég
man eftir því að hafa ekki
mátt leika Ronju Ræningja-
dóttir á leikskóla, vegna þess
að hún var ekki kínversk.
Hverjir bönnuðu mér það?
Krakkarnir á leikskólanum.
Ég man þegar mér var strítt
í ballett fyrir að hafa kúka-
brúnan lit. Það var í 2. bekk.
Þrátt fyrir ungan aldur hefur Hrafnhildur látið til sín taka í umræðunni um kynþáttafordóma. MYND/VALLI
Ég get ekki talið þau skipti
sem jafnaldrar mínir komu
til mín, búin að teygja á
augunum með puttunum og
fóru með ching chong ching-
„vísuna“ sem flestir, með
asískt útlit ættu að kannast
við. „Þetta er nú ekki svo al-
varlegt,“ gæti einhver sagt.
Nei, kannski ekki, en á ein-
hverjum tímapunkti þarf
að taka svona hegðun alvar-
lega. Hvers vegna ekki í leik-
skóla?“
Hrafnhildur leggur áherslu
á að hún sé vitanlega að tala
um eigin upplifun. „Ég hef
örugglega ekki orðið fyrir
jafnmiklum fordómum vegna
húðlitar míns og einhver
annar en þó jafnvel meiri en
öðrum. Ég er ekki svört, eða
þeldökk eins og einhverjir
myndu orða það en þó hef ég
lent í ýmsu,“ segir hún.
Fáfræði um rasisma
Hrafnhildur segir að það sé
sannarlega til fólk sem trú-
ir því ekki að það séu kyn-
þáttafordómar á Íslandi.
„Það kemur betur og betur í
ljós hve fáfróðir margir eru
um rasismann á Íslandi með
hverri fréttagreininni sem
segir „rasisminn algengari en
okkur grunar“. Ef þið voruð
ekki búin að fatta það þá er
langstærsti hlutinn af „okkur“
hvítt fólk. Við þá einstaklinga
vil ég segja eftirfarandi:
Hafið þið verið sökuð um
að taka atvinnutækifæri frá
landinu þar sem það er ekki
„sannur Íslendingur“ í ykkar
starfi? Hafið þið verið kölluð
þrælar vegna uppruna? Hef-
ur einhver neitað að tala við
ykkur á íslensku, vegna þess
að aðilinn trúir því einfald-
lega ekki að þú getir skilið
eða talað íslensku? Hafið þið
verið beðin um að óhreinka
ekki mat annarra?“ spyr hún
en Hrafnhildur varð fyrir því
þegar hún vann í bakaríi að
eldri maður hafði áhyggjur
af því að bakkelsið yrði á ein-
hvern hátt „óhreint“ ef hún af-
greiddi hann.
Ófyndnir
ættleiðingarbrandarar
„Það eru til ótal dæmi um
fáránlega hegðun hvítra Ís-
lendinga gagnvart þeim sem
hafa annan húðlit. Varðandi
myndbandið af Pétri Jóhanni
þá baðst hann afsökunar á
hegðun sinni og því að hafa
sært fólk. Mér finnst það per-
sónulega flott að hann hafi
tekið ábyrgð á gjörðum sínum
og beðist afsökunar. Höfum
það þó í huga að þótt afsökun
hans hafi verið tekin gild þá
er svona hegðun ekki í lagi,
hvort sem viðkomandi var í
einkasamkvæmi eða annars
staðar. Þá komst ég ekki hjá
því að reiðast þegar ég las
ummælin þar undir. Allir
þeir sem skrifuðu: „Hvað er
fólk að væla yfir öllu, hann á
ekki að biðjast afsökunar á að
vera fyndinn,“ voru hvítir.
Með þessari hegðun þá var
ákveðinn hópur særður. Það
er því ekki í verkahring hins
hópsins að ákveða hvort ein-
hver eigi rétt á því að upplifa
þetta á sáran hátt. Ef ör er
skotið að tveimur mönnum
og annar særist, þá er það
ekki hlutverk hins að ákveða
hvort sá særði megi finna til
eða ekki,“ segir Hrafnhildur
„Ég, ásamt öllum öðrum,
get ekki breytt því hvar ég
fæddist. Ég get ekki breytt
þeirri staðreynd að ég sé ætt-
leidd en mér hefur verið strítt
nóg fyrir það til að finnast
brandarar um ættleiðingu
leiðinlegir og ófyndnir, hvort
sem þeir koma frá mínum
nánasta vinahópi, fjölskyldu
eða einhverjum manni úti
í bæ. Með rasískum brönd-
urum erum við að réttlæta
rasíska hegðun og þannig
normalísera rasisma,“ segir
hún. n
Erla
Hlynsdóttir
erlahlyns@dv.is
KRAKKARNIR VILDU EKKI AÐ ÉG
LÉKI RONJU RÆNINGJADÓTTUR
Fyrstu minningar Hrafnhildar Ming Þórunnardóttur um mismunun vegna húðlitar eru
síðan hún var í leikskóla. Hún segir kynþáttafordóma vera mjög alvarlegt vandamál.
Ég man þegar mér var strítt
í ballett fyrir að hafa kúka-
brúnan lit.
16 FRÉTTIR 17. JÚLÍ 2020 DV