Fréttablaðið - 09.09.2020, Síða 26

Segja má að síðustu
tvö ár hafi okkur
þótt hlutabréfamarkaðir
hafa farið fram úr sér og því
var orðið erfitt að finna góð
kauptækifæri. Núna erum
við hins vegar að sjá betra
jafnvægi.
Helgi Vífill
Júlíusson
helgivifill@frettabladid.is
Marel hefur fjár­fest í sjö fyrir­t æ k j u m f r á árinu 2015 fyrir um 600 millj­ónir evra, jafn­
virði um 99 milljarða króna. Um er
að ræða heildarvirði fyrirtækjanna,
það er virði hlutafjár og skulda (e.
enterprise value). Þetta segir Árni
Sigurðsson, framkvæmdastjóri
stefnumótunar og stefnumarkandi
rekstrareininga hjá Marel.
Upplýst var á föstudaginn um að
Marel hefði keypt hið þýska TREIF
fyrir um 140 milljónir evra, jafn­
virði um 23 milljarða króna. Árið
2015 keypti Marel MPS fyrir um 382
milljónir evra, jafnvirði 63 milljarða
króna. Umfang hinna fimm yfirtak­
anna var smærra í sniðum.
Kaupin á TREIF voru fyrstu stóru
kaupin hjá Marel eftir að fyrir­
tækið var skráð tvíhliða á hluta­
bréfamarkað í Hollandi sumarið
2019. „Skráning hlutabréfa okkar í
alþjóðlega kauphöll í evrum styður
við vaxtastefnu Marel, þar sem selj­
endur fyrirtækja verða fyrir vikið
áhugasamari um að fá hluta af
greiðslunni með bréfum í Marel,“
segir Árni.
Markaðir fóru fram úr sér
Kaupverðið var um 140 milljónir
evra sem er um það bil ellefu sinn-
um hagnaður fyrir fjármagnsliði,
afskriftir og skatta (EBITDA). Nú
eru hlutabréfamarkaðir í hæstu
hæðum. Eruð þið að borga hátt verð
fyrir TREIF?
„Segja má að síðustu tvö ár hafi
okkur þótt hlutabréfamarkaðir
hafa farið fram úr sér og því var
orðið erfitt að finna góð kauptæki­
færi. Núna erum við hins vegar
að sjá betra jafnvægi og við erum
afar sátt við verðið sem við erum
að borga fyrir TREIF, enda passar
fyrirtækið TREIF afar vel við okkar
rekstur, stefnu, markmið og fram­
tíðarsýn. Um er að ræða mikilvægt
skref í okkar vegferð.
Eigendum fjölskyldufyrirtækja,
eins og TREIF, er oft umhugað um
að finna þeim gott heimili og vilja
tryggja að hugsað verði vel um
starfsfólkið. Kaupverðið þarf því
ekki að ráða úrslitum þegar ákveð­
ið er hverjum skal selja. Fyrirtækin
starfa oft í litlum samfélögum og
því er seljendum mikið í mun að
ekki verði ráðist í umfangsmiklar
uppsagnir eða starfseminni verði
hætt í náinni framtíð.
Við þessar aðstæður skiptir
sköpum fyrir Marel að hafa kynnst
eigendum fyrirtækjanna vel. Þeir
þekkja okkur, vita að við höfum
sameinast f jölda fyrirtækja og
geta því spurst fyrir um hvernig til
tókst.“
Tók við TREIF 29 ára
Hvers vegna var ákveðið að greiða
hluta af kaupverði TREIF með eigin
bréfum sem keypt voru á markaði,
í stað þess að reiða eingöngu fram
reiðufé?
„Við bjóðum seljendum að fá
greitt með reiðufé. Það er til þess
að seljendur geti auðveldlega
borið okkar tilboð saman við aðra
möguleika. Í viðræðunum þróaðist
samtalið á þá vegu að Uwe Reifen­
häuser, forstjóra og eiganda TREIF,
var boðið að fá hluta af kaupverðinu
greitt með hlutabréfum í Marel sem
hann þáði, fyrir rétt um tíu pró­
sentum, þar sem hann er spenntur
fyrir sameiginlegri framtíð Marels
og TREIF.
Reifenhäuser hefur stýrt TREIF,
sem faðir hans stofnaði, í þrjá ára­
tugi. Hann tók við rekstrinum
einungis 29 ára gamall þegar faðir
hans féll skyndilega frá. Fram að því
hafði hann lengi komið að fyrirtæk­
inu. Reifenhäuser hefur því alla sína
tíð starfað á þessu sviði og hefur trú
á iðnaðinum og Marel.“
Árni segir að yfirtökur Marels á
fyrirtækjum séu liður í því að ná
tvennu fram: Annars vegar að Marel
geti boðið upp á vöruframboð
heildarlausna, sem síðan er tengt
saman með hugbúnaði til að tryggja
hámarksafköst. Með hugbúnaðin­
um sé til dæmis hægt að afla gagna
um það sem gerist snemma í fram­
leiðsluferli matvæla og nýta þau til
að bæta gæðin á síðari stigum fram­
leiðsluferlisins.
Vilja fáa birgja
„Viðskiptavinir vilja að tækja­
búnaðurinn í vinnslunni virki sem
ein heild og þeir vilja ekki vera í við­
skiptum við marga birgja. Það getur
nefnilega haft í för með sér að fram­
leiðendur bendi hver á annan ef það
koma um bilanir og þá verður erfitt
að leysa vandann hratt og örugg­
lega,“ segir hann.
Auk þess sé mikið hagræði fólgið
í því að fjölga vörum sem hver sölu­
maður geti boðið viðskiptavinum
þegar þeir eru sóttir heim.
Hins vegar sé unnið að því að
byggja upp víðfeðmt alþjóðlegt
sölu­ og þjónustunet. Það skipti
orðið æ meira máli að hafa starfs­
menn nálægt matvælaframleiðsl­
unni vegna þess að tækjabúnaður­
inn verði æ flóknari og öflugri sem
geri það að verkum að starfsmenn
viðskiptavina geti ekki sinnt við­
haldi sjálfir. „Verkefnið er því að
færa okkur nær viðskiptavinum
og hanna tækjabúnaðinn á þá vegu
að hægt sé að þjónusta hann í fjar­
vinnu. Þessi stefna okkar og fjár­
festingar í þessa átt hafa sannað
gildi sitt sig núna í heimsfaraldrin­
um en við höfum getað sinnt okkar
þjónustu til viðskiptavina þrátt
fyrir landamæralokanir og ferða­
takmarkanir,“ segir hann.
Kynslóðaskipti
Mörg fyrirtæki sem framleiða tæki
fyrir matvælaiðnað voru stofnuð í
kringum seinni heimsstyrjöldina
og komið er að kynslóðaskiptum.
„Það verður æ mikilvægara fyrir
fyrirtæki í þessum iðnaði að geta
þjónustað viðskiptavini um heim
allan og búa yfir stafrænum lausn­
um og hugbúnaði til að stýra fram­
leiðslunni í rauntíma og hámarka
afköst.
Þau sem ekki eru í stakk búin til
þess nú þegar þurfa að leggja út í
mikinn fastan kostnað til að byggja
þessa þætti upp. Þegar það hefur
náðst kostar lítið að bæta við við­
bótareiningum.
Af þeim sökum velta eigendur
margra fyrirtækja, sem ekki hafa
hafið umrædda vegferð, fyrir sér
hvort beina eigi fyrirtækinu á þá
braut eða selja fyrirtækið. Það
gæti nefnilega tekið mörg ár að ná
árangri á þessu sviði. Eigandi TREIF,
sem er sextugur og stóð á tíma­
mótum, kaus til að mynda að selja
Marel fyrirtækið í stað þess að fjár­
festa ríkulega í uppbyggingarstarfi.“
Fyrirtækjamenning
Árni segir að það sé afar mikil­
vægt að fyrirtæki sem Marel kaupi
séu með svipaða framtíðarsýn,
svipaða vinnustaðamenningu og
svipuð gildi. „Helsta ástæða þess
að sameiningar ganga ekki upp er
að menning fyrirtækjanna er ólík.“
Hvernig metið þið hvort menn-
ingin og gildin séu lík því sem er hjá
Marel þegar hugað er að yfirtökum?
„Við höfum verið lengi í iðnað­
inum, hann er lítill og við höfum
því átt í miklum samskiptum við
eigendur og forstjóra fyrirtækjanna.
Við það má öðlast góða tilfinningu
fyrir fyrirtækjunum áður en rætt er
alvarlega hvort sameining eða yfir­
taka komi til greina.
TREIF er til dæmis svipað Marel
á marga vegu og starfar eftir sömu
gildum. TREIF er þekkt fyrir að
selja hágæðavörur og veita góða
þjónustu, rétt eins og Marel. Þegar
við ræddum við stjórnendur fyrir­
tækisins komumst við í raun um að
vinnustaðamenningin er áþekk.“
Marel í yfirtökum fyrir 99 milljarða
Frá árinu 2015 hefur Marel keypt sjö fyrirtæki. Það keypti TREIF fyrir 23 milljarða króna á dögunum. Fyrstu stóru kaup Marels eftir
tvíhlíða skráningu á hlutabréfamarkað í Hollandi. Matvælaframleiðendur vilja ekki vera í viðskiptum við marga birgja.
Árni Sigurðsson framkvæmdastjóri hjá Marel segir kaupin á TREIF séu mikilvægt skref í vegferð fyrirtækisins. MYND/BALDUR KRISTJÁNSSON
Vaxandi ábyrgð
Árni hóf störf hjá Marel árið 2014
í því skyni að vinna að stefnu-
mótun og yfirtöku á fyrirtækjum.
Hann var fyrsti og eini starfs-
maður deildar stefnumótunar
og þróunar um skeið. „Hægt og
rólega hefur deildin byggst upp
og skiptist nú í þrjú svið: Stefnu-
mótun, yfirtökur og teymi í Hol-
landi einbeitir sér að því að bæta
samlegð fyrirtækjanna eftir
yfirtöku. Verkefni deildarinnar
er því hvergi nærri lokið eftir að
yfirtöku á fyrirtæki lýkur.
Yfirtökur á fyrirtækjum og
stefnumótun fara hönd í hönd,
enda eru fyrirtæki ekki keypt
nema þau passi við hugmynda-
fræði Marels, sem lýtur að því að
umbreyta því hvernig matvæli
eru unnin á heimsvísu með sjálf-
bærni og hagkvæmni að leiðar-
ljósi,“ segir hann.
Undir sviðið sem Árni stýrir
og ber nafnið Stefnumarkandi
rekstrareiningar, falla einingarnar
Innova hugbúnaðardeild, Cross-
Industry og tilbúin matvæli (e.
Prepared Foods). Árni segir að
þessar þrjár einingar styðji við
stoðeiningar Marels, sem fram-
leiði lausnir til vinnslu á kjöti,
kjúklingi og fiski.
Áður en hann gekk til liðs
við Marel vann hann fyrir AGC
Partners, sem veitir ráðgjöf um
kaup og sölu tæknifyrirtækja,
í London. Árni veitti Marel ráð-
gjöf um kaup á Stork þegar hann
starfaði hjá Landsbankanum.
Hann er með MBA-gráðu frá Har-
vard Business School og BS-gráðu
í iðnaðarverkfræði frá Háskóla
Íslands.
Vöruframboðið passar vel við Marel
Árni segir vöruframboð TREIF og
Marels passa mjög vel saman.
TREIF sé með sterka stöðu í
skurðvélum sem skeri frosið kjöt
og kjöt með beini. Marel hafi í
raun ekki sinnt því sviði áður,
heldur sé það leiðandi í tækja-
búnaði til að skera ferskan kjúkl-
ing, kjöt og fisk. „TREIF leggur ríka
áherslu á að smíða eigin hnífa,
eitthvað sem við höfum ekki gert
fram að þessu,“ segir hann.
Að hans sögn stefndi Marel
að því að þróa vörur sem eru
sambærilegar þeim sem TREIF
selur, en nú þurfi þess ekki. Í því
sé fólginn verulegur sparnaður.
Auk þess verði hægt að heimfæra
álitlegar tæknilausnir TREIF á
kjúkling og fisk.
TREIF var stofnað 1948 í Ober-
lahr í Þýskalandi. Árstekjur eru
yfir 80 milljónir evra, jafnvirði
um 13 milljarða króna, og um 13
milljónir evra í EBITDA. Starfs-
menn félagsins eru um 500 á
starfsstöðvum í Evrópu, Banda-
ríkjunum og Kína.
9 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R10 MARKAÐURINN