Fréttablaðið - 24.10.2020, Qupperneq 20

LYKILATRIÐI ER SVO
AÐ TALA SAMAN, EKKI
EINANGRA SIG INNI Í HER-
BERGI Í TÖLVUNNI EÐA
SÍMANUM
Anna Steinsen, fyrir-lesari og þjálfari hjá KVAN, sem sérhæfir sig í stuðningi við ungt fólk, segir mikilvægt að veita
ungmennunum athygli.
Hún segir að rannsókn sem gerð
hafi verið í vor hafi sýnt að fyrsta
bylgja COVID-19 hafði neikvæð
áhrif á börn sem standa höllum fæti
félags- og námslega. „Við þurfum
sérstaklega að huga að þeim börn-
um og halda utan um þau.”
Það er ljóst að ástandið hefur
áhrif á landsmenn alla þó mismikið
sé, en Anna segir ákveðnar grund-
vallarreglur mikilvægar.
„Það er mikilvægt að halda
grunnþörfum í lagi. Svefn er mikil-
vægasta grunnstoðin og við verðum
að passa upp á að fá nægilegan svefn
ásamt því að borða hollan og nær-
ingarríkan mat og hreyfa okkur.
Hætta er að við dettum í sumar-
bústaðafílinginn og borðum bara
óhollustu og setjumst í sófann og
horfum á þætti, sem er frábært líka,
en við verðum að halda dampi. Við
verðum að hreyfa okkur daglega:
Helst að fara út í náttúruna og bara
út að leika. Lykilatriði er svo að tala
saman, ekki einangra sig inni í her-
bergi í tölvunni eða símanum. Tala
við vini og fjölskyldu, hlæja saman
og spila og eiga samskipti.“
Sýndu raunverulegan áhuga
Aðspurð um hugmyndir fyrir
úrræðalausa foreldra að dægrastytt-
ingu með eldri börnum og ungl-
ingum, segir Anna virka hlustun
mikilvæga.
„Við mælum með því að eiga
skjálaust kvöld, spila og/eða horfa
á góða mynd.
Ef barnið þitt er mikið í tölvu-
leikjum eða á samfélagsmiðlum,
Instagram, TikTok eða annað,
sýndu barninu og leiknum áhuga,
í stað þess að pirrast yfir skjátím-
anum. Prófaðu að taka einn leik í
Fortnite eða búa til eitt myndband
á TikTok, kynntu þér hvað barnið er
að gera, án þess að dæma og sýndu
raunverulegan áhuga.
Spjallið saman um hvað er eðli-
legur skjátími. Búið til sameiginlegt
plan og setjið hugsanlega markmið
um raunhæfan skjátíma og eitt-
hvað annað, eins og að hreyfa sig úti,
sinna áhugamálum, baka köku eða
bara eitthvað allt annað.“
Anna bendir á að tækifærin til
spjalls leynist víða, eins og til að
mynda í því að horfa saman á góða
mynd eða þátt og ígrunda á eftir um
hvað var fjallað, hvaða skilaboð var
verið að senda og hvort samskiptin
í myndinni voru heilbrigð. „Hægt
er að taka umræðuna um of beldi
og hvað eru heilbrigð mörk. Er eðli-
legt að deila ofbeldismyndböndum
á Instagram og af hverju er fólk að
taka þátt í því ? Hvernig sýnum við
samkennd og setjum okkur í spor
annarra? Hér eru frábær tækifæri
fyrir foreldra að þjálfa, leiðbeina og
tala opinskátt um hlutina. Í nánd
og umhyggju skapast traust sem er
grundvöllur að góðum samskiptum.
Ég hvet foreldra til að hlusta extra
vel og sýna unglingunum sérstakan
áhuga, án þess að anda ofan í háls-
málið á þeim og stjórnast í þeim.
Ein besta leiðin til þessa er til
dæmis að fara í góðan göngu- eða
hjólatúr, þar sem er hægt að spjalla
og njóta náttúrunnar. Ef unglingur-
inn er ekki til í það, þá virkar alltaf
ísbíltúrinn. Keyra í 30 mínútur
minnst, bara þú og unglingurinn því
besta spjallið á sér oft stað í bílnum.“
Framhaldsskólanemar í hættu
„Okkur finnst hljóðið í unga fólk-
inu ótrúlega gott miðað við aðstæð-
ur. Þau eru oft fljótari að aðlagast en
við fullorðna fólkið og eru langt á
undan okkur í tækni og rafrænum
samskiptum, þannig að þau halda
áfram að spjalla við vini sína og
hitta þá vini sem eru í þeirra mengi,
það er í skólanum og bekknum.“
Anna segir ástandið augljóslega
hafa mikil áhrif á framhaldsskóla-
nema. „Þau geta ekki haldið úti
félagslífinu og fengið að lifa eðlilegu
lífi, mæta í skólann og þess háttar.
Það eru ekki öll börn sem fúnkera
í rafrænu námi og munu því miður
f losna upp úr námi. Það er gífur-
lega mikilvægt að halda utan um
öll börn, en sérstaklega framhalds-
skólanemana sem eru í öllu rafrænu
núna.“
Hrósum fyrir þrautseigjuna
„Pössum upp á að þau séu ekki vak-
andi fram á nótt og hrósum þeim
fyrir þrautseigjuna, það að gefast
ekki upp. Styðjum þau í náminu og
leitum viðeigandi hjálpar ef börnin
okkar eru að takast á við mikinn
kvíða eða depurð. Heyrum í náms-
ráðgjöfum og kennurum og fáum
ráð hjá þeim líka.“
Markmið KVAN er að styðja fólk
til að ná að virkja það sem í því býr
og veita því aðgengi að styrkleikum
sínum. „Kjarninn í okkar starfi eru
börn og unglingar. Við byrjuðum á
því að halda nokkra fyrirlestra og
erum, fjórum árum seinna, með yfir
15 starfsmenn, höldum fyrirlestra
og námskeið, störfum inni í skólum
og með sveitarfélögum, þjálfum
kennara og stjórnendur og erum
inni í fyrirtækjum að vinna með
menningu. Einnig erum við komin
með ferðaskrifstofu sem sér um
endurmenntunarferðir,“ útskýrir
Anna.
„Við elskum að vinna með ungu
fólki, þau eru einfaldlega svo
skemmtileg. Við erum með fjöl-
breytt námskeið sem snúa að því að
efla heilbrigða sjálfsmynd og auka
sjálfstraust ásamt því að styrkja
félagsfærni. Síðan erum við mikið
með hópef li, fyrirlestra og mark-
þjálfun fyrir ungt fólk. Við erum
líka inni í skólum að takast á við hin
ýmsu verkefni, oft erfið samskipta-
mál og einelti, en líka að vinna með
kennurum og hjálpa þeim að búa til
góða bekkjarmenningu.
KVAN stendur fyrir „kærleik, vin-
áttu, alúð og nám.“ Þessi einkunnar-
orð lita í raun starfsemi okkar. Kær-
leikur og umhyggja leggja grunninn
að því hvernig við hlúum að og
byggjum upp tengsl við okkur sjálf
og aðra,“ segir Anna að lokum.
Besta spjallið næst oft í bílnum
Nú þegar grunn- og menntaskólanemendur eru í ákveðnu tómarúmi; tómstundir og íþróttir falla niður vegna
samkomutakmarkana, félagslífið er lamað og ungt fólk veit varla hvað það á af sér að gera, eru góð ráð dýr.
KVAN var stofnað árið 2016 af tvennum hjónum: Þeim Jakobi Frímanni Þorsteinssyni, Vöndu Sigurgeirsdóttur,
Önnu G. Steinsen og Jóni Halldórssyni og er kjarninn í þeirra starfi börn og unglingar. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is
Tryggðu þér skemmtilegri vetur á stod2.is
2 4 . O K T Ó B E R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R20 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
HELGIN