Fjölrit RALA - 15.01.2001, Blaðsíða 19

Fjölbreytugreining: áhriflúpínu á plöntutegundir. Viðbrögð plöntutegunda við lúpínu
voru misjöfn. Til að sýna þetta hefur tegundum hér verið skipt upp í fjóra meginhópa
eftir kjörlendi og viðbrögðum (6.-9. mynd). í fyrsta lagi eru tegundir sem fundust
mest í reitum sem voru lítið grónir en hurfu í reitum þar sem lúpína hafði þétt sig. Hér
var um að ræða tegundir sem einkenna mela og hálfgróið land eins og mosaheiðar og
rýrt mólendi. Þar á meðal voru skriðlíngresi, músareyra, melablóm, hvítmaðra, ax-
hæra, lambagras, blóðberg, mosinn melagambri og fléttan melakræða (6. mynd). í
öðru lagi eru tegundir sem fundust einkum í rýrum mólendis- og lyngmóareitum en
lítið sem ekkert í reitum með þéttri lúpínu. Helstar þessara tegunda voru birki, koms-
úra, beitilyng, holtasóley, krækilyng, brjóstagras, blábeijalyng og mosinn
hraungambri (7. mynd). I þriðja lagi em nokkrar tegundir sem fundust í mela eða mól-
endisreitum, en héldu velli í reitum þar sem lúpínan þétti sig. Þar bar hæst gras-
tegundimar túnvingul, blávingul og blásveifgras, en vegarfi, túnsúra og mosinn móa-
sigð sýndu lík viðbrögð (8. mynd). I fjórða og síðasta lagi em svo tegundir sem
fundust mest inni í þéttum lúpínubreiðum eða þar sem lúpína var farin að hopa en þær
fundust lítið eða ekki í viðmiðunarreitum utan lúpínubreiða. Þar ber fyrst að nefna
vallarsveifgras og mosann engjaskraut en helstu aðrar tegundir af þessum flokki vom
ætihvönn, sigurskúfur, vallelfting, brennisóley, túnfífill, lokkmosar og tildurmosi (9.
mynd).
Þegar á heildina er litið hurfu fleiri tegundir úr gróðri en numu land þar sem
lúpína breiddist út og myndaði þéttar breiður. Á viðmiðunarlandi utan lúpínubreiða
vom tegundir fæstar á lítt grónum melum en flestar í vel grónu mólendi (10. mynd). I
lúpínubreiðum vom tegundir hins vegar miklu færri en í mólendisreitum og í mörgum
tilvikum færri en í melareitum. Fléttur hurfu alveg úr reitum þar sem lúpína þétti sig
að marki og samanstóð flóran af tegundafáu samfélagi háplantna og mosa (10. mynd).
Hvað einstaka plöntuhópa varðar þá var marktæk aukning í þekju tvíkímblaða jurta,
grasa, mosa og sinu með aukinni þéttni lúpínu. Jafnffamt varð marktæk minnkun í
þekju mnna, stara og sefs, og fléttna og fækkun í fjölda tegunda af öllum plöntu-
hópum (3. tafla). Af gróðurþáttum reyndust aðeins mnnaþekja og fjöldi háplöntu-
tegunda hafa marktæka fylgni við 2. ásinn (3. tafla).
17