Morgunblaðið - 29.05.2020, Side 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. MAÍ 2020
Klippt og beygt
fyrirminni og
stærri verk
ÍSHELLU 1 | HAFNARFIRÐI | S. 534 1500 | KAMBSTAL.IS
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Þegar komið er inn á heimili Helga
Þorgils Friðjónssonar myndlistar-
manns og konu hans Rakelar Hall-
dórsdóttur í Brautarholti 8 getur að
líta myndverk uppi um alla veggi;
búið er að setja upp enn eina sýn-
inguna í Ganginum, sýningarsalnum
sem Helgi Þorgils hefur rekið á
heimilum sínum undanfarna fjóra
áratugi. Öll verkin eru eftir erlenda
listamenn, og marga mjög þekkta,
sem hafa sýnt í Ganginum á þessum
tíma og sendu verk sérstaklega á
fjörutíu ára afmælissýninguna sem
verður opnuð í dag, föstudag, klukk-
an 17. Eitt er reyndar eftir Íslending
og það tekur á móti gestum; Hreinn
Friðfinnsson er höfundur þess og við
hæfi, þar sem fyrsta sýningin í Gang-
inum, í janúar 1980, var á verki eftir
hann.
„Ég kynntist Hreini vel í Amster-
dam þegar ég var þar í námi og það
fór vel á með okkur. Svo var hann
með einhvers konar gallerí heima hjá
sér á þeim tíma, það hvatti mig til
dáða og ég fékk hann til að sýna,“
segir Helgi. Og Hreinn sendi honum
þetta verk núna, gert sérstaklega
fyrir sýninguna.
„Annars eru verk komin hingað
núna eftir marga sem sýndu hér
strax á fyrstu árum Gangsins,“ segir
Helgi, lítur í kringum sig og bendir á
þau: „Helmut Federle, Martin Dis-
ler, Milan Kunc, Peter Angermann.
Þeir voru ekki frægir þá en hafa síð-
an orðið allfrægir í evrópsku lista-
sögunni.“
Þegar eru verk um fjörutíu lista-
manna komin upp á veggi í Gang-
inum og von er á mun fleirum. Helgi
segir alla hafa tekið boðinu um að
sýna vel. „Ef ég á að segja eins og er,
þá voru þeir vitlausir í það! Og þetta
eru allt gjafir, til okkar og Gangsins.
Við þiggjum það en munum gefa öll
verkin til eins listasafnanna hér, eftir
sýninguna.“
Það eru heldur betur tíðindi og
söguleg. Hvers vegna?
Helgi svarar að þau gefi verkin
sem einn pakka, sem minnisvarða
um starfsemina í Ganginum.
„Gangurinn hefur verið það mikil-
vægur. Ég tel að Nýlistasafnið hefði
til dæmis ekki orðið sama stofnunin
án Gangsins, það var mikið samkrull
þar á sínum tíma, og margir þessara
listamanna kenndu líka um tíma í
MHÍ og sýndu svo í Nýlistasafninu,
og öðrum söfnum líka. Þá var hrein-
lega erfitt að fá útlenska listamenn
til að koma að kenna hérna, nema
gegnum vinskap. Áður komu margir
gegnum Dieter Roth.“
Auk fyrrnefndra listamanna má
nefna að á sýningunni eru til dæmis
verk eftir Holger Bunk, Eric Hattan,
Lisu Milroy, Adam Barker Mill, Sig-
rid Sandström, Robert Devridt,
Nicola Vitae, Karin Kneffel, Jenny
Watson, Sam Jedig og Peter Emch.
Eiga eitthvað sameigilegt
Við erum mörg sem höfum notið
þess gegnum árin að skoða fjöl-
breytilegar sýningar í Ganginum,
bæði á verkum erlendra og íslenskra
listamanna, en sýnendur hafa venju-
lega verið tengdir víðfeðmu tengsla-
neti Helga, sem sjálfur hefur sýnt sín
verk víða um lönd.
„Martin Disler var fyrsti útlend-
ingurinn sem sýndi í Ganginum, en
við kynntumst úti í Sviss 1979 því
hann var að sýna hjá gallerista sem
bauð mér líka að koma að sýna. Ör-
stuttu síðar varð hann heimsfrægur
með sýningu í Arsenale í Feneyjum,
varð einn frægasti nýmálarinn. Þá
var hann nýbúinn að setja upp mjög
ódýrar myndir í Ganginum.
Silvia Bachli hefur sýnt tvisvar hér
og seinni sýning hennar var opnuð
bara viku á undan sýningu hennar í
Svissneska skálanum á Feneyja-
tvíæringnum.“
Þegar spurt er hvort þessir lista-
menn sem hann sýnir nú og verk
þeirra eigi eitthvað sameiginlegt, þá
telur hann svo vera. Það hafi hann
séð gegnum árin þegar hann hefur
boðið öðrum að vera sýningastjórar
sýninga í Ganginum og hafi þá komið
með verk sem hafa annan blæ en
verk þeirra sem hann sjálfur hefur
boðið. „Þótt hér séu abstrakt verk,
raunsæ og allt mögulegt, þá finnst
mér einhvern veginn eins og þau eigi
öll eitthvað sameiginlegt,“ segir
Helgi og lítir hugsi yfir myndverkin í
kringum okkur. „Þetta er svolítið tíð-
arandinn frá því ég var að byrja,
enda var hugmyndin að sýna sam-
tímamenn mína eða yngri, ekki mikið
af eldra fólki.“
Verst eru samskipti við tollinn
Hefur ekki verið mikil vinna við
það öll þessi ár að setja upp sex til tíu
sýningar á hverju ári á heimilinu, að
viðbættum samskiptum við lista-
mennina sem margir hafa búið hjá
fjölskyldunni í einhverja daga?
„Mér hefur bara fundist þetta
gaman!“ svarar Helgi glaðbeittur.
Og bætir við að Rakel hafi við þessa
sýningu tekið að sér leiðinleg verk,
eins og að eiga samskipti við tollinn
sem hafi oft gegnum árin verið erfið,
ruglingsleg og íþyngjandi þegar verk
hafi verið að berast á sýningar.
„En það eru alls ekki öll verkin
komin í hús. Svo margir listamenn
tóku vel í að senda myndverk að ég
býst við að skipta um sýningar hér
allt að þrisvar á árinu,“ segir hann.
„Vegna veirunnar hafa listamenn
víða átt erfitt með að koma verk-
unum á pósthús. Nicola Vitale fór til
dæmis strax fyrsta daginn sem það
var leyfilegt með verkið sitt, þau eru
öll áfjáð í að senda okkur verk.
Það versta er síðan samskiptin við
tollinn hér. Ég kvarta ekki undan
öðru – þar er alltaf vesen út af ein-
hverju sem ætti að vera einfalt og
auðskilið. Það er óþolandi.“
En var ekki truflandi að vera með
Ganginn á heimilinu í 40 ár?
„Ekki fyrir mig, kannski fyrir fjöl-
skylduna,“ svarar Helgi Þorgils.
„Þetta hefur verið mjög gaman.“
Allir eru velkomnir á opnanir í
Ganginum og þá er opið á sýningar
samkvæmt samkomulagi – „alltaf
þegar við erum heima,“ segir Helgi.
Morgunblaðið/Einar Falur
Fertugur Helgi Þorgils í heimagalleríi sínu, Ganginum, sem hann hefur starfrækt í fjóra áratugi. Hér má til dæmis
sjá verk eftir John Zurier, Silviu Bachli, Thomas Huber, Helmut Federle, William Anthony og Milan Kunc.
Allir voru vitlausir í að sýna
 Fjörutíu ára afmælissýning opnuð í Ganginum, heimagalleríi Helga Þorgils Friðjónssonar
 Tugir kunnra erlendra listamanna sendu verk á sýninguna og verða þau síðan gefin listasafni hér
Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og
menningarmálaráðherra, hefur
skipað starfshóp um starfsemi og
uppbyggingu Erróseturs á Kirkju-
bæjarklaustri, á æskuslóðum lista-
mannsins. Markmið verkefnisins er
að koma upp safni eða sýningu um
líf og uppvöxt Errós og miðla list-
ferli hans í máli og myndum. Í til-
kynningu segir að vonir standi til
þess að Errósetur verði listatengdu
menningarstarfi til framdráttar og
mikilvægur afþreyingar- og
fræðslustaður í héraði og á lands-
vísu. Hugmyndin á sér nokkurn að-
draganda, en áhugafólk um stofn-
un Erróseturs kynnti áform sín um
málið árið 2011 og Félag um Erró-
setur var stofnað árið 2012.
Í tilkynningu um skipun starfs-
hópsins er haft eftir Lilju: „Við
viljum miðla okkar menningu,
sögu og menningararfi á fjöl-
breyttan hátt og sem víðast um
landið. Það er sérlega ánægjulegt
hversu vel hefur tekist til við að
byggja upp margvísleg menning-
arsetur og söfn út um allt land –
þangað er gaman að koma, fræð-
ast og upplifa, fyrir alla fjöl-
skylduna. Verkefni af þessu tagi
gæti líkað skapað jarðveg fyrir
frjótt og gott samstarf, t.d. við
listasöfnin og Listaháskóla Ís-
lands.“
Starfshópinn skipa Eiríkur
Þorláksson, Eva Björk Harð-
ardóttir og Rúnar Leifsson.
Morgunblaðið/Einar Falur
Listamaður Erró við eitt stórra málverka sinna í Listasafni Reykjavíkur.
Starfshópur um
Errósetur á Klaustri