Ægir - 2019, Qupperneq 6

Nýtt fiskveiðiár er nú hafið og veiðiheimildum hefur verið út­
hlutað, svo sem sjá má á meginefni Ægis að þessu sinni, líkt og
alltaf í septemberútgáfu blaðsins. Úthlutun aflaheimilda er í
sjálfu sér ekki óvænt sem slík. Hún byggir á ákvörðunum sjáv­
arútvegsráðherra um heildarafla sem aftur eru teknar á
grunni ráðlegginga Hafrannsóknastofnunar í ljósi ástands
fiskistofna. Þetta samspil er í sjálfu sér það sem skiptir höfuð­
máli, þ.e. að grunnur að úthlutun aflaheimildanna liggur í vís­
indalegri vöktun á lífríkinu og þróun fiskistofnanna. Um árabil
hefur vísindalegri ráðgjöf verið fylgt í aðalatriðum og verið
nokkuð almenn sátt þar um þó vitanlega komi fram öndverð
sjónarmið í umræðunni. Vart er við öðru að búast í jafn mikil­
vægri og víðfeðmri atvinnugrein sem á sínar grundvallarleik­
reglur undir pólitískum ákvörðunum hvað sókn í sjávaraflann
snertir.
Mikilvægasta atriðið er vitanlega styrk staða þorskstofnsins
sem gerir að verkum að aukning er á úthlutun um 7 þúsund
tonn frá fyrra fiskveiðiári er nú leyfilegt að veiða 215 þúsund
tonn af þorski. Það vegur verulega á móti því að samdráttur
verður milli fiskveiðiára í heildarúthlutun sem nemur 12 þús­
und tonnum sem skýrist að stórum hluta af 13 þúsund tonna
samdrætti í úthlutun ýsukvóta, auk samdráttar í ufsa og
nokkrum smærri kvótategundum.
Öll merki voru komin fram um sterka stöðu þorskstofnsins
en það atriði sem mest brennur á greininni er spurningin um
loðnuna. Sveiflur í þeim stofni hafa löngum verið ráðgáta,
skarpar sem þær hafa stundum verið. Loðnuleysisár eru í sög­
unni alls ekki óþekkt og sömuleiðis er ljóst að varanleg og mikil
breyting á hegðun loðnunnar mun hafa áhrif til lengri tíma á
þorskstofninn. Eitt eða tvö loðnuleysisár eru ekki aðalatriðið
heldur hitt hvort loðnan sé til lengri tíma að breyta sínu
mynstri. Það kæmi til með að hafa mikil áhrif á þorskstofninn
og heildarmynd atvinnugreinarinnar.
Upplýsingar um úthlutun aflaheimilda í upphafi fiskveiði­
ársins segja mikið um þróun í greininni. Í allmörg ár hafa 50
stærstu fyrirtækin í greininni ráðið yfir hátt í 90% aflaheim­
ildanna sem gefur til kynna hversu mikilvægt atriði stærðar­
hagkvæmni er. Greinin á í harðri samkeppni á afurðamörkuð­
um og þarf því alla daga að leita hagræðingarleiða til að stand­
ast hana. Í því samhengi er gjarnan minnt á að hörðustu sam­
keppnisþjóðir okkar á afurðamörkuðum búa ekki við gjaldtöku
á borð við veiðileyfagjöld og raunar fleiri gjaldstofna líkt og ís­
lensku fyrirtækin þurfa að gera. Að auki þarf svo íslenskur
sjávarútvegur að keppa á innlendum atvinnumarkaði, líkt og
aðrir.
Annað áhugavert atriði er að skoða þróun í fjölda skipa og
báta sem fá úthlutun. Aðeins eru 37 skuttogarar skráðir með
aflaheimild í íslenska flotanum en ef litið er aftur til úthlutunar
í september 2009 þá fengu 59 skuttogarar aflaheimildir á því
fiskveiðiári sem þá hófst. Og til viðbótar þarf að hafa í huga að
þá var úthlutað tæplega 260 þúsund tonnum í þorskígildum en
372 þúsund þorskígildistonnum nú. Með öðrum orðum sækja
færri skip og bátar talsvert meiri afla en áður. Þetta er þróun
sem ekki er að sjá annað en haldi áfram að minnsta kosti um
sinn.
Jóhann Ólafur Halldórsson skrifar
Látið úr höfn á nýju fiskveiðiári
Vökvakerfislausnir
Vökvadælur, vökvamótorar
og stjórnbúnaður

Danfoss hf. Skútuvogi 6, 104 Reykjavík, Sími: 510 4100
www.danfoss.is
Stjórnbúnaður skipa. Tæknibúnaður sem ætlaður
er til notkunar á sjó mætir erfiðustu hugsanlegu
skilyrðum. Álag óblíðrar náttúru, miklar
hitabreytingar og stöðugur ágangur af söltum
sjó, eykur þörf viðskiptavina fyrir áreiðanlegan
og skilvirkan búnað.
Út gef andi:
Ritform ehf. ISSN 0001­9038
Rit stjórn:
Ritform ehf. Glerárgötu 24, Ak ur eyri.
Rit stjór i:
Jóhann Ólafur Hall dórs son (ábm.)
GSM 899­9865.
Net fang: johann@ritform.is
Aug lýs ing ar:
Inga Ágústsdóttir.
inga@ritform.is
Hönnun & umbrot:
Ritform ehf.
Suðurlandsbraut 30, Reykjavík.
Sími 515­5215.
Á skrift:
Hálfsársáskrift að Ægi kostar 6800 kr.
Áskriftar símar 515­5215 & 515­5205.
Af Ægi koma út 10 tölublöð á ári.
Eft ir prent un og ívitn un er heim il,
sé heim ild ar get ið.
Leiðari
6