Morgunblaðið - 25.09.2020, Qupperneq 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2020
IB ehf | Fossnes A | 800 Selfoss | ib.is
Nánari upplýsingar ib.is
Ábyrgð og þjónusta fylgir öllum nýjum bílum frá IB
Sími 4 80 80 80
Erum að afhenda glæsilega Ford F-350 Tremor
þessa dagana
Tremor kemur original á 35” dekk og með 2” upphækkun ásamt
læstu fram- og afturdrifi, fjöðrun er extra mjúk og löng og bíllinn
kemur með Drive Mode stillingum. Sem sagt, tilbúinn off-road
bíll frá verksmiðju! 37” breyting er mjög lítið mál.
Ford F-350 Tremor
„Þorpið fylgir þér
alla leið“ segir skáldið
Jón úr Vör. Jón úr Vör
er þó ekki einn um
þessa tilfinningu. Upp-
alinn á Egilsstöðum
fylgist ég alltaf með
því sem þar er að ger-
ast þrátt fyrir áratuga
fjarveru, gleðst þegar
vel gengur en hugsi ef
mér finnst lítið miða.
Ferðamennirnir
Ég veitti því ekki athygli fyrr en
kona mín fór að benda mér á hve
landslagið væri fagurt á Héraði.
Náttúrufegurðin ein virðist þó
ekki nægja til að laða að mikinn
fjölda ferðamanna, það virðist
þurfa einhvern sterkan segul. Ég
hef því saknað þess á undanfönum
árum hve fáir staðir austanlands
hafa þennan töframátt sem þarf til
að laða að mikinn fjölda gesta.
Á þessu er orðin skyndileg
breyting. Metnaðarfull baðaðstaða,
Vök, við Urriðavatn og Stuðlagil á
Jökuldal hafa skyndilega birst sem
sjálfstætt aðdráttarafl á gesti sem
nú þyrpast þangað þúsundum
saman. Stuðlagil var að vísu alltaf
til, en komst nú allt í einu á In-
stagram og það gerði útslagið. Ég
hygg að þessi nýlunda ásamt nýj-
um Dettifosshring muni gjör-
breyta aðstöðunni til að laða ferða-
menn á norðausturhorn landsins
og væri það vel.
Nýtt sveitarfélag
Það er að verða til nýtt og öfl-
ugt sveitarfélag á Austurlandi, allt
frá Borgarfirði
eystra suður á
Djúpavog. Yfir að
líta er þetta svolítið
sérkennilegt sveitar-
félag, samgöngur erf-
iðar og félagslega
væntanlega nokkuð
ósamstætt. Alla vega
höfðum við Héraðs-
menn takmarkaða
þekkingu á þörfum
fólks við sjávarsíðuna
og væntanlega öfugt.
Þetta gera að-
standendur hins nýja sveitarfélags
sér greinilega ljóst og ætla að
stofna þriggja manna „heima-
stjórn“ í hverju hinna gömlu sveit-
arfélaga til að sinna nærþörfum
þeirra hvers um sig. Þetta er ný-
lunda og spennandi tilraun sem
forvitnilegt verður að fylgjast
með. Ef vel tekst til mun þetta
stórefla miðbik Austurlands, ekki
síst á menningar- og mennta-
sviðinu.
Menningin
Menningin er rótgróin á Austur-
landi; tónlist, leiklist og málaralist,
en hefur löngum liðið fyrir að-
stöðuleysi og búið við þröngan
kost. Ég hef saknað þess að ekki
skuli vera til sérstakt menningar-
hús á Mið-Austurlandi, bæði sem
aðstaða fyrir iðkun heimamanna
og ekki síður sem aðstaða til að
taka á móti aðkomnum list-
viðburðum. Ég hef fylgst með því
hvílík lyftistöng menningarhúsið
Hof á Akureyri er fyrir bæjarlífið
og menningarlíf á Norðurlandi og
sé fyrir mér að slíkt gæti gerst á
Austurlandi líka.
Á Egilsstöðum er örlítill vísir að
miðbæ, jafnvel með svolitlu heims-
borgarsniði. Nokkur falleg hús,
búðir, veitinga- og kaffihús. Þarna
skammt frá er gamla sláturhúsið
þar sem undirritaður hrærði í
blóðinu haustið 1948, þá níu ára
gamall. Til að bæta úr aðstöðu-
leysinu hefur á undanförnum árum
verið notast við þetta gamla hús til
listiðkunar í vöntun á öðru betra.
Ég sá fyrir nokkrum dögum í
sjónvarpinu að nú stæði til að
leggja verulegt fjármagn í þetta
gamla hús fyrir árframhaldandi
menningarstarfsemi. Þetta vakti
hjá mér ýmsar spurningar. Í
fyrsta lagi orkar það jafnan tví-
mælis, að leggja mikið fé í gamla
hússkrokka. Í öðru lagi finnst mér
þetta gamla hús hafa lítið aðdrátt-
arafl og stinga í stúf við þann vísi
að menningarlegu umhverfi sem
er að fæðast í miðbæ Egilsstaða. Í
þriðja lagi óttast ég að mikil fjár-
festing í þessu gamla húsi kunni
að tefja það að verðugt menning-
arhús rísi um miðbik Austurlands.
Það væri miður, að minnsta kosti
að mati gamals Austfirðings.
Sem þessar línur eru settar á
blað að kvöldi 19. september er að
ljúka kosningu í sveitarstjórn í
hinu nýja sveitarfélagi á Austur-
landi. Það er sunnanátt og hlýtt
fyrir austan. Hinnar nýju sveit-
arstjórnar bíður mikið verkefni: að
flétta saman fjögur sveitarfélög og
móta nýtt samfélag. Það er full
ástæða til að óska henni velfarn-
aðar í vandasömu starfi. Vonandi
blása líka um hana hlýir vindar
framvegis.
Austurland – nýir tímar
Eftir Pétur
Stefánsson »Ég hef saknað þess
að ekki skuli vera til
sérstakt menningarhús
á Mið-Austurlandi, bæði
sem aðstaða fyrir iðkun
heimamanna og ekki
síður sem aðstaða til að
taka á móti aðkomnum
listviðburðum.
Pétur Stefánsson
Höfundur er verkfræðingur.
pshs@internet.is
Black Lives Matter
segjast berjast gegn
rasisma í Bandaríkj-
unum af hendi hvítra.
Samtökin vilja af-
fjármagna lögregluna
þar sem hún sé ras-
ísk og fremji fjölda-
morð á svörtum.
Árið 2019 voru
Bandaríkjamenn
328.239.523 sam-
kvæmt Census Bureau og 13,4%
af þeim voru voru svört, það gera
43.984.096. Árið 2019 voru 10
svartir óvopnaðir skotnir til dauða
samkvæmt gagnagrunni Wash-
ington Post. Það þýðir að einn af
hverjum 4.398.409 er drepinn af
hendi lögreglu. Þessar tölur sýna
annan veruleika en „fjöldamorð
svartra“ sem samtökin mála oft
upp.
Til samanburðar voru 48 lög-
reglumenn myrtir. Hver sá sem
lýsir yfir stuðningi við lögregluna
á þessum morðum á hins vegar á
hættu að vera rekinn úr vinnu eða
skóla. Þetta gerist ítrekað en fær
því miður litla umfjöllun í fréttum.
Það er allt í einu komið samasem-
merki á milli þess að styðja lög-
regluna og að vera rasisti.
Þrátt fyrir að vera bara 13,4%
þjóðinnar þá eru svartir í lang-
flestum tilfellum yfirgnæfandi
meirihluti afbrotamanna. Sem
dæmi voru samkvæmt
ársskýrslu New York
Police Department ár-
ið 2019 afbrota-
hlutföllin þessi:
Morð:
Svartir 56,6%
Hvítir 4,6%
Nauðganir:
Svartir 40,7%
Hvítir 6,7%
Rán:
Svartir 59,4%
Hvítir 5,2%
Hlutföllin haldast milli annarra
ríkja. Það er erfitt að átta sig á
því á hvaða rökum samtökin BLM
byggja kröfur sínar um af-
fjármögnun lögreglunnar. Þrátt
fyrir að þessi krafa hafi verið illa
rökstudd hefur yngri kynslóðum
verið seld þörfin á að affjármagna
lögregluna í ótrúlegum mæli.
Er fólk í fátækrahverfum ekki
jafn ábyrgt gjörða sinna og aðrir?
Hvað með kynferðisbrotaþol-
endur? Eru þeir síður fórnalömb
ef árásarmaðurinn var svartur og
af því kerfið heldur honum niðri?
Gildir #Metoo ekki um svarta af-
brotamenn?
Það eru margir þættir sem hafa
áhrif á fátækt. Það má velta því
fyrir sér hvort það sé út af menn-
ingu eða vegna þess að 70% af lit-
uðum börnum í dag fæðast utan
hjónabands.
National Council on Family Re-
lations gaf út ritrýnt fræðirit árið
2000, niðurstöður þeirra gefa til
kynna að bæði skilnaðarbörn og
börn utan hjónabands eru líklegri
til að búa við fátækt, samanborið
við gifta einstaklinga með börn.
Ástæður fátæktar geta verið
margar og flóknar. Rasismi er
hins vegar langsótt skýring árið
2020. Ef hvíti maðurinn stjórnar
efnahagnum milli kynþátta og
heldur þannig efnahagsstöðu
svartra niðri, ætti þá sá hvíti ekki
að hafa sett sig í fyrsta launaflokk
á undan Asíubúanum? Slíkt er
ekki raunin en Asíubúar eru í
flestum mælingum með betri af-
komu en hvítir.
Hvíti kynstofninn ber ekki
ábyrgð á fjárhagsstöðu svarta
mannsins og efnahagsleg staða
fólks réttlætir hvorki rán, morð né
nauðganir. Sama hvaða kynstofn
fremur glæpinn.
Annar tilgangur að baki?
Heimasíðan hjá Black Lives
Matter hefur tekið miklum breyt-
ingum undanfarnar vikur og hafa
þau nú fjarlægt mikið af stefnu-
málum sínum af vefnum. Þrátt
fyrir það hafa samtökin verið með
skýr markmið.
Svo að dæmi séu tekin þá vilja
þau „disrupt the western nuclear
family“ og segjast einnig vera
„anti-capitalist“. Því hvetja þau
alla til að sniðganga „white capi-
talism“ og þar af leiðandi vörur
sem framleiddar eru af fyrir-
tækjum í eigu hvítra aðila. Af
hverju hljóma þessi stefnumál eins
og skrifað úr ritum Karls Marx?
Það er góð spurning.
Gæti það verið vegna þess að
stofnendur hreyfingarinnar hafa
margoft sagst vera þjálfaðir marx-
istar?
Stuðningsaðilar
og fjármagn
Stjórnmálamenn úr komm-
únistahreyfingu Kína hafa lýst
stuðningi sínum við BLM. Kína
sem er þekkt fyrir að fara í sál-
fræðilegar hernaðaraðgerðir gagn-
vart sínu fólki og í öðrum löndum.
Land sem heldur fleiri milljónum
manna í þrælkunarbúðum. Land
sem metur sitt eigið fólk eftir
„social ranking credit“ er allt í
einu farið að berjast fyrir mann-
réttindum svartra.
Hversu glær ætlum við að vera?
Höfum við gleymt Tiannanmen
Square 1989?
Topp 1% eða „elítan“ hefur
einnig lagt sitt af mörkum og sem
dæmi má nefna George Soros, Jeff
Bezos og Bill Gates. Setja má
spurningarmerki við það af hverju
hvítir milljarðamæringar vilji
styðja hreyfingu sem hvetur fólk
til að sniðganga þeirra eigin fyrir-
tæki. Hverra hagsmuna ætli þetta
fólk hafi að gæta?
Meðhöndlun fjármagnsins sem
þessir fjársterku aðilar leggja
hreyfingunni til fer í gegnum Sus-
an Rosenberg og situr hún í fjár-
öflunarnefnd samtakanna BLM.
Susan þessi er dæmdur hryðju-
verkamaður og ævilangur aktí-
visti, sem hefur leitt til dauða þó
nokkurra manna.
Hreyfingin snýst ekki um ras-
isma heldur pólitísk völd. Ef þú
brennir fyrirtæki, lemur, drepur
eða nauðgar öðru fólki og gjör-
samlega rústar heilu borgunum,
ertu þá ekki hryðjaverkamaður?
Fólkið sem gagnrýnir nasista
Hitlers er á sama tíma búið að
lýsa yfir stuðningi við samtökin á
samfélagsmiðlum.
Yuri Bezmenov, uppljóstrari í
njósnadeild KGB, varaði Evrópu
við sálfræðilegum hernaði sem
myndi breyta okkur í „nytsama fá-
vita“ (e. useful idiots) sem bjóði
kommúnisma velkominn inn í
landið okkar. Þegar þó nokkuð
stór hópur yngri kynslóða styður
samtökin óttast ég að viðvaranir
Yuri Bezmenov hafi ekki dugað.
Það liggur í augum uppi að
þessi hreyfing er gerð til að eyði-
leggja vestræn gildi og vestræn
samfélög.
Rasismi og affjármögnun lögreglu
Eftir Önnu Karen
Jónsdóttur
Anna Karen Jónsdóttir
» Það liggur augum
uppi að þessi hreyf-
ing er gerð til að eyði-
leggja vestræn gildi og
vestræn samfélög.
Höfundur er BS í hagfræði.
annakarenj98@gmail.com
Hvar er næsta
verkstæði?
FINNA.is