Morgunblaðið - 01.10.2020, Blaðsíða 30

Morgunblaðið/Eggert
Netverslun Póstsendingum að utan hefur fjölgað mjög á liðnum árum.
BAKSVIÐ
Sighvatur Bjarnason
sighvaturb@mbl.is
Um 36 þúsund Íslendingar eru með-
limir í facebookhópnum „Verslað á
netinu“. Hópurinn er sá stærsti en
alls ekki sá eini sinnar tegundar og
er til marks um líflega netverslun
þeirra sem panta vörur sínar að ut-
an.
Blaðamaður ræddi við Önnu
Björk Kristinsdóttur, sem hefur
verið annar af tveimur stjórnendum
síðunnar síðastliðinn áratug og hef-
ur því góða innsýn í þennan anga
verslunar.
Hún segir það ekkert nýmæli að
fólk panti vörur frá erlendum net-
síðum, en það hafi tekið mikinn kipp
fyrir 4-5 árum þegar margar af
stóru vefverslununum tóku að opna
fyrir sendingar til Íslands. Samfara
því hafi fjölgað mjög í facebook-
hópnum, en margir reiða sig á að-
stoð annarra við að stíga sín fyrstu
skref.
Lifandi samfélag netverja
Anna segir að að mörgu sé að
hyggja við slík kaup. Tollar og inn-
flutningsgjöld geti verið mjög mis-
munandi eftir því hvaða hlutir eru
keyptir og hvaðan og alls ekki víst
að öll kaup borgi sig. Einnig séu
margir hræddir við að láta svindla á
sér, sem Anna segir ólíklegt að ger-
ist þegar verslað er við þekkt merki
og vöruhús. Þó verði alltaf að hafa í
huga að ekki sé allt gull sem glóir
og því nauðsynlegt að afla frekari
upplýsinga er grunur vaknar.
Við skoðun á facebooksíðunni
virðist sem félagslegi þátturinn sé
snar þáttur í upplifun kaupenda.
Fólk deilir upplýsingum, gefur með-
mæli og birtir jafnvel myndir af því
sem það hefur keypt og kennir þar
margra grasa, allt frá smæstu hlut-
um upp í heilu innréttingar húsa.
Margir hlutir virðast einnig fara í
endursölu á ýmsum netsíðum.
Fá sent heim og senda aftur út
Spurð um áhættuna við að panta
t.d. fatnað og skó sem ekki passi
segir Anna að stærri netverslanir
bjóði í auknum mæli ókeypis end-
ursendingu og fulla endurgreiðslu ef
varan hentar ekki. Þannig sé ekkert
því til fyrirstöðu að panta t.d. sama
skóparið í þremur stærðum og end-
ursenda eftir mátun heima hjá sér.
Blaðamaður skoðaði heimasíðu
hjá þekktri netverslun í Bretlandi
þar sem skýrt kemur fram að passi
skórnir ekki sé auðveldlega hægt að
skila þeim án endurgjalds og fá pen-
ingana til baka. Ferlinu er lýst ná-
kvæmlega og límmiðar fylgja með
til að merkja vöruna. Eina sem virð-
ist þurfa er að afhenda pakkann á
næsta pósthúsi.
Anna er fljót til svars þegar hún
er spurð um aðalhvatann við þessa
tegund verslunar og segir að þæg-
indin ráði þar mestu. Að þurfa ekki
að „arka um í verslunarmiðstöðv-
um“ sé nóg til að velja þessa leið, en
að auki komi úrval og verð einnig
við sögu og geti vegið þungt.
Lýsingar á þessari líflegu net-
verslun vekja margar spurningar
t.d. um vistspor vörunnar: um var-
anlegar breytingar á kauphegðun
landans og dulið hagkerfi endursölu
á ýmsum netmiðlum. Einnig vakna
spurningar um hugverkarétt hönn-
unarvöru, sem mjög hefur átt undir
högg að sækja og virðist auðvelt að
komast hjá.
Líflegt samfélag þeirra
sem versla á netinu að utan
 Fólk leitar í þægindi við að versla heima  Vörum sem ekki passa skilað aftur
30 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 2020
PON er umboðsaðili
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður
Sími 580 0110 | pon.is
Við bjóðum alla Jungheinrich eigendur velkomna!
GÆÐI OG ÞJÓNUSTA
Vagnhöfði 7, 110 Reykjavík | Sími: 517 5000 | stalogstansar.is
SANGSIN gæðavara frá Kóreu
BREMSU
VÖRUR
í flestar gerðir bíla
2012
2019
Gjarnan er sagt
um auglýsinga-
stofur að þær séu
eins og kanarí-
fuglinn í kola-
námunni, að þeg-
ar kreppir að í
samfélaginu séu
þær fyrstar til að
finna fyrir sam-
drættinum. Fyrr
í vikunni óskaði
hin gamalgróna auglýsingastofa Ís-
lenska auglýsingastofan eftir gjald-
þrotaskiptum, en stofan missti sinn
stærsta viðskiptavin, Icelandair, til
Hvíta hússins í byrjun ársins. Einn-
ig spiluðu inn í áhrif kórónuveiru-
faraldursins.
Guðmundur Hrafn Pálsson, for-
maður Sambands íslenskra auglýs-
ingastofa, SÍA, segir í samtali við
Morgunblaðið að auglýsingastofur
innan SÍA hafi allar fundið fyrir
samdrætti, og flestar hafi þurft að
fækka fólki, enda sé launakostnaður
stærsti kostnaðarliður í rekstri stof-
anna. Hann segir að það sem sé erf-
iðast núna sé óvissan framundan.
„Það hafa ýmsir geirar farið illa út
úr veirufaraldrinum, eins og ferða-
bransinn. Verkefni tengd honum
voru töluverð inni á stofunum.“
Guðmundur segir að það sé leið-
inlegt að horfa á eftir Íslensku aug-
lýsingastofunni. Þar hafi starfað fólk
með mikla reynslu og þekkingu.
Aðspurður telur Guðmundur að
starfsfólk Íslensku auglýsingastof-
unnar ætti að geta komist í vinnu
annars staðar, enda muni viðskipta-
vinir stofunnar einnig flytjast annað.
Þeir þurfi þjónustu áfram.
Ekki í fyrsta skiptið
Eins og Guðmundur útskýrir er
þetta ekki í fyrsta skipti sem auglýs-
ingastofur þurfa að takast á við sam-
drátt. Þeir sem séu reyndir í brans-
anum viti að á þessu megi eiga von
reglulega. „Okkar hlutverk núna er
að finna tækifæri í ástandinu. Þar á
ég við til dæmis að finna nýjar leiðir
til að selja vörur. Við höfum séð það
til dæmis í aukinni áherslu á net-
verslun.“
Guðmundur ítrekar að fyrirtæki
sinni markaðssetningu áfram, þrátt
fyrir faraldurinn. „Þeir sem halda
áfram að markaðssetja sig í kreppu,
koma sterkari út úr henni.“
Óvissan er
verst fyrir
stofurnar
 Mikilvægt að halda
áfram að auglýsa
Guðmundur
Hrafn Pálsson
Blaðamaður ræddi við karlmann á
miðjum aldri sem keypti veggljós
af Aliexpress og borgaði fyrir það
150 bandaríkjadali ásamt 50 fyrir
hraða sendingu. Um er að ræða
merkjavöru sem að hans sögn
kostar 150 þúsund krónur úr búð
hér heima. Til að tryggja að varan
„rynni greiðlega gegnum tollinn“
bað hann um að varan yrði CE-
merkt og fékk þau svör að „það
væri ekkert mál“. Varan barst á til-
settum tíma en þrátt fyrir að
virkni og útlit væru í lagi voru mál
lampans ekki eins og auglýst var.
Maðurinn lagði því inn kvörtun til
undirseljanda Aliexpress. Nokkurt
tafs var í þeirra samskiptum þar
sem m.a. voru boðnir 12 dollarar í
skaðabætur, ellegar að varan yrði
endursend til Kína, sem virtist
nokkuð flókið ferli. Brá maðurinn á
það ráð að opna formlega kvörtun
(e. open dispute) hjá Aliexpress,
sem þá tekur formlega við sem
einskonar gerðardómstóll á milli
aðila. Úrskurðurinn var þessi: 60
dollarar yrðu gefnir í afslátt eða
að söluaðilinn tæki við vörunni aft-
ur og endurgreiddi að fullu. Eftir
nokkra umhugsun brá maðurinn á
það ráð að setja fram móttilboð
upp á 70 dollara í afslátt. Það til-
boð var samþykkt og eftir stóð
maðurinn með lampann í hönd-
unum fyrir 130 dollara, eða 18 þús-
und krónur. Þar sem varan hentaði
ekki fullkomlega seldi maðurinn
lampann síðar á innlendri vefsíðu
fyrir 38 þúsund krónur.
Gerðardómstóll netsala
FRÁSÖGN MANNS SEM PANTAÐI VÖRU FRÁ KÍNA
Atvinna