Morgunblaðið - 08.10.2020, Side 68

68 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 2020
VIÐSKIPTA
Viðskiptapúlsinn er hlaðvarpsþáttur um viðskipti og
efnahagsmál. Þar setjast blaðamenn ViðskiptaMoggans niður
ásamt góðum gestum og ræða stærstu viðskiptafréttir vikunnar
hverju sinni og hvað um er að vera í íslensku viðskiptalífi.
Þættirnir fara í loftið á miðvikudögum í kjölfar útgáfu ViðskiptaMoggans og eru
í samstarfi við Arion banka. Hlaðvarpið má nálgast á iTunes, Spotify og á öðrum
hlaðvarpsrásum. Þættirnir eru einnig aðgengilegir á mbl.is
VIÐSKIPTAPÚLSINN
VIÐSKIPTAPÚLSINN
NÝTTU
TÍMANN OG
FYLGSTU MEÐ
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Er ekki augljóst hvers vegna ég gaf
sýningunni þetta heiti, Fæðing guð-
anna?“ spyr Hrafnkell Sigurðsson
myndlistarmaður þar sem við stönd-
um í Ásmundarsal við Freyjugötu,
með verkin á sýningu hans allt í
kringum okkur. Á fimm skjám sem
sitja eða hanga fyrir ofan okkur á
stálvírum sem strengdir eru milli
lofts, veggja og gólfs, eru einskonar
kyrrir og ægifagrir skýjabólstrar,
blákaldir en þó baðaðir gullinni
birtu. Með hægum og seiðandi hætti
snúast bólstrarnir sem eru þó ekki
loftkenndir heldur úr ís.
„Titillinn fæddist einhvern tímann
í ferlinu,“ bætir Hrafnkell við. „Ég
var að reyna að lýsa því sem við sæj-
um og komast að því að það væri
eins og fæðing guðanna. Mér fannst
það í rauninni vera að gerast, vera
nánast bókstaflegt. Svo fannst mér
titillinn hljóma skemtilega stór og
verkefnið líka eiga skilið svo grand
titil!“
Þessi nýjasta sýning Hrafnkels
hefur hlotið verðskuldað lof síðan
hún var opnuð fyrir rúmum mánuði
en henni lýkur 18. október. Gestir
upplifa afrakstur langs ferils þar
sem listamaðurinn smíðaði eins-
konar skúlptúra sem hann kom fyrir
á Skálafelli, þar sem þeir söfnuðu á
sig ís og snjó sem hann síðan tók
bæði vídeó og ljósmyndir af og sýnir
– stórt ljósmyndaverk prentað á
plexíglerplötu er sýnt í Gryfjunni.
Byrjar með ekki neitt
Þegar ég spyr Hrafnkel hvort
hann hafi gengið lengi með hug-
myndina að þessu verki, svarar hann
því neitandi og segist í raun oft byrja
að vinna að verkum áður en hug-
myndin sé fullmótuð. „Ég byrja oft
að vinna með ekki neitt,“ segir hann.
„Ég tengi kannski við einhverja ögn,
nógu mikið til að ég verði forvitinn
og sjái að það sé hægt að hlaða ein-
hverju utan á það snjókorn.“
Og hér í orðsins fyllstu merkingu;
Hrafnkell mótaði málmform sem
snjórinn hlóðst utan á og vann þann-
ig með náttúrunni.
„Jú, ég bjó til grindur undir ísinn
og það var heilmikið ferli að finna út
hvernig grind þyrfti að vera í laginu
til að grípa og taka á móti þessu sem
náttúran gat skaffað. Ég þurfti að
fara mjög margar ferðir upp á
Skálafell, sífellt að endurhanna og
teikna upp á nýtt. Ég fór út í að gera
þrívíddarforrit með aðstoð arkitekt-
anna á Kurt & pí til að teikna upp
mynstur sem skagaði mátulega mik-
ið út í allar áttir, ekki of mikið, ekki
of lítið; ég þurfti að finna út úr því
með mjög mörgum ferðum á nokk-
urra ára tímabili. Það tók langan
tíma að finna út úr þessu – en þá
hlóðst líka utan á formin.“
Svo fór Hrafnkell að mynda form-
in á grindunum. Uphaflega hugsaði
hann þetta bara sem ljósmyndaverk.
„En ég hannaði skúlptúrana,
grindurnar sem ísinn safnast á,
þannig að ég gæti snúið þeim því
með því vildi ég geta stýrt birtunni.
Þá var komin hringhreyfing sem
bauð upp á myndbandstöku og þá
fannst mér ég vera búinn að taka
ljósmyndunina lengra, ég var búinn
að bæta við skrefi.“
Þá bættist tímaþátturinn líka með
áhrifaríkum hætti inn í verkin auk
þess, eins og Hrafnkell bendir á, að
áhorfandinn sjái ísmyndunina sem
skúltpúr frá öllum hliðum.
Eftir að hafa fundið út hvernig ís-
inn hlæðist best á grindurnar tók
Hrafnkell myndirnar sem hann
vinnur með seint í vetur sem leið.
Finna fyrir formunum
„Þá var ég kominn með réttu
formin og búinn að finna út réttu
birtuna. Það var ekkert sjálfgefið að
grindin hlæði ís og snjó á sig allan
hringinn. Stundum var hellingur af
ís öðrum megin en bert á hinni hlið-
inni.
Ég byrjaði að vinna að þessu
haustið 2016 og giska á að ég hafi
farið svona 140 ferðir á Skálafell á
þessum árum.“
Og svo tók við ferlið við mótun
verksins á sýningunni. Hrafnkell
segist hafa viljað láta áhorfendur
finna á óræðan hátt fyrir formi
grindarinnar sem er undir ísnum
með því að teygja verkin út í rýmið,
láta þau ekki bara vera á veggjum.
„Og svo mynda verkin saman hring
auk þess sem hvert þeirra sýnir
hringferð á skjánum.
Upphaflega ætlaði ég að hafa
skjáina saman í einskonar skúlptúr
en það tók miklum breytingum og
hugmyndin kviknaði að strengja
stálþræðina hér um rýmið – þeir
teygjast um og virkja salinn.“
Ætlar að tæma fjársjóðinn
Þetta er enn eitt verkið sem
Hrafnkell skapar þar sem tekist er
á við manngerða hluti í náttúruunni
eða náttúruna í heimi manna. Þekkt
ljósmyndaröð hans sýnir tjöld á
jöklum, önnur mót sem bílahjól-
barðar skilja eftir sig í snjó, þá
gerði hann þekkta myndröð af
bráðnandi snjóhaugum í þéttbýli og
aðra sem sýnir plast í vatni. Hver er
ástæðan fyrir því að hann snýr aft-
ur og aftur að þessu samspili? Er
það ádeila?
„Þetta er inngreypt í mig og þau
verk sem ég geri og satt best að
segja þá veit ég ekki hvers vegna,“
svarar hann. „Það hefur komið mér
á óvart að sjá þetta birtast hér enn
og aftur, en þó á nýjan hátt.“ Hann
þagnar og hugsar sig um. Heldur
svo áfram: „Þetta er eitthvert ele-
ment í mér sem ég er ekki alveg bú-
inn að átta mig á. Og gaman að það
skuli koma mér sjálfum á óvart.“
Þeim hluta sýningarinnar sem er
í Gryfjunni lýkur nú um helgina en
Hrafnkell segir að upplag af verk-
inu sem var þar verði gefið út á
næstunni. Og hann mun vinna fleiri
ljósmyndaverk út frá þessu verk-
efni. „Ég ætla að halda áfram að
tæma þennan fjársjóð og nýta mér
þá þekkingu sem ég hef öðlast í
ferlinu.“
– Eru grindurnar á meðan enn á
Skálafelli?
„Já. Ég skammast mín svolítið
fyrir járnadraslið sem ég geymi þar
en vona að fólk fyrirgefi mér, ég
mun fjarlægja það þegar ég verð
búinn,“ segir hann brosandi.
Morgunblaðið/Einar Falur
Náttúrusýn Hrafnkell í Ásmundarsal, í miðjum hringnum sem skjáirnir sem strengdir eru upp með vírum mynda.
„Ég ætla að halda áfram að tæma þennan fjársjóð og nýta mér þá þekkingu sem ég hef öðlast í ferlinu,“ segir hann.
„Þá hlóðst líka utan á formin“
 Hrafnkell Sigurðsson sýnir Fæðingu guðanna í Ásmundarsal  Skýjabólstrar eru í raun ísmynd-
anir á grind sem listamaðurinn smíðaði  Sex ára ferli að baki sýningunni og 140 ferðir á Skálafell
Margir velta nú fyrir sér framtíð
kvikmyndahúsa víða um heim sem
hefur ýmist verið lokað eða fjölda-
takmarkanir settar vegna Co-
vid-19-farsóttarinnar. Guy Lodge,
blaðamaður The Guardian, er
einn þeirra sem velt hafa þeim
málum fyrir sér og segir í nýlegri
grein hans á vef dagblaðsins að
kvikmynd Christophers Nolans,
Tenet, hafi mistekist að bjarga
bíóhúsunum og að kvikmynda-
verin séu nú hikandi við að frum-
sýna kvikmyndir sínar sem standi
eða falli með bíóaðsókn.
Lodge bendir á að Tenet sé sú
kvikmynd Nolans sem minnstum
tekjum hafi skilað frá því The
Prestige var frumsýnd fyrir 14 ár-
um. Tenet kom loks í bíó eftir að
hafa verið frestað í tvígang og sex
vikum eftir frumsýningu voru
miðasölutekjur 235 milljónir
punda sem kann að hljóma vel í
eyrum margra en er þó langt und-
ir því sem síðasta kvikmynd hans,
Dunkirk, skilaði á sínum tíma, 405
milljónum. Var sú tala þó lág í
samanburði við miðasölutekjur af
The Dark Knight Rises sem voru
830 milljónir. Framleiðslukostn-
aður Tenet var 154 milljónir
punda og myndin því komin vel
yfir núllið. Þó þykja tekjurnar
mun lægri en búist var við en
Lodge bendir á að framleiðendur
geti verið kátir að hafa þó náð
þeirri upphæð í kófinu. Miklar
vonir voru bundnar við að Tenet
myndi bjarga
bíóhúsunum en
Lodge telur
myndina vera
fórnarlamb
hinna óvenju-
legu aðstæðna.
Við hafi svo
bæst misjafnar
viðtökur gagn-
rýnenda og um-
sagnir bíógesta
virðist ekki hafa leitt til þess að
fólk flykktist í bíó.
Lodge segir að mögulega hafi
Warner Bros, framleiðandi mynd-
arinnar, veðjað á ranga mynd til
að bjarga bíóunum og veltir fyrir
sér hvað hefði gerst ef nýja Bond-
myndin, No Time to Die, hefði
verið frumsýnd í hennar stað en
henni hefur verið frestað fram á
næsta vor.
Lodge segir aðsóknina að Tenet
hafa hrætt kvikmyndaverin sem
bindi nú vonir við vorið 2021.
Bond kemur í apríl, Black Widow
um svipað leyti sem og West Side
Story eftir Spielberg. Lokanir
Cineworld, annarrar umfangs-
mestu bíókeðju heims, á kvik-
myndahúsum sínum í Bretlandi og
Bandaríkjunum benda líka til þess
að ástandið sé verulega slæmt í
bíóheimum og hafa þær aukið
áhyggjur manna af því að mögu-
lega verði ekki mörg bíó eftir til
að sýna myndirnar þegar loksins
kemur að frumsýningum.
Segir Tenet fórnarlamb
Christopher
Nolan