Morgunblaðið - 05.11.2020, Blaðsíða 64

64 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 2020
Lífið eins og það hefði getaðorðið,“ hugsar sögumaðurSnertingar, hrífandi ogmjög vel skrifaðrar skáld-
sögu Ólafs Jóhanns Ólafssonar, þar
sem frásögninni er að ljúka og allir
þræðir hafa verið teknir listavel
saman. Og lesandinn skilur vel hvað
hann á við, hvernig líf mannsins
hefði getað orðið hefði það tekið allt
aðra stefnu hálfri öld fyrr.
Snerting er sannkölluð sam-
tímasaga. Gerist
annars vegar
snemma í kór-
ónuveirufaraldr-
inum í vor og hins
vegar undir lok
sjöunda áratugar
síðustu aldar,
þegar sögumað-
urinn Kristófer
hafði haldið til
Lundúna í háskólanám. Kristófer
nútímans er ekkill á áttræðisaldri,
eigandi veitingastaðar í miðborg
Reykjavíkur og þegar öllum slíkum
er lokað í fyrstu bylgju Covid-19-
faraldursins ákveður hann að loka
sínum fyrir fullt og allt. Við þau
tímamót í lífinu fær hann óvænt
skilaboð, frá konu sem hafði verið
unnusta hans í Lundúnum á sínum
tíma en horfið á óútskýrðan hátt. Og
skilaboðin hrinda atburðarásinni af
stað.
Snerting er ein nokkurra bóka
sem koma út hér á landi um þessar
mundir þar sem kórónuveirufarald-
urinn kemur við sögu. Það er
athyglisvert að sjá hvernig höfundar
takast á við þetta furðuástand og
nota það í verkunum. Hér ákveður
Kristófer að halda til Japans, til að
fá svör við fimmtíu ára gömlum
spurningum. Vegna faraldursins
hefur flugferðum fækkað mikið og
þegar Kristófer millilendir í London
er búið að fella flug til Japans niður
þann dag og fyrir vikið nær hann að
flakka um gamlar slóðir – og við les-
endur förum þangað með honum,
aftur í fortíðina. Við komuna til Jap-
ans rétt sleppur hann inn í landið því
skömmu síðar er Ísland komið á
rauðan lista heimamanna og fólk
héðan því ekki velkomið. Og þar
hugsar Kristófer, þegar hann mögu-
lega nálgast svörin sem hann hefur
leitað alla þessa áratugi, hvað hann
sé eiginlega að gera: „Það fer farsótt
um heiminn. Ég skellti í lás og er
kominn hálfa leið í kringum hnött-
inn. Til hvers? Til að endurheimta
það sem aldrei var? Til að friðþægja
sjálfan mig – finna eitthvað sem
réttlætir það hvernig ég hef lifað líf-
inu?“ (254)
Sagan er sögð í fyrstu persónu og
lesandinn fær því upplýsingar um líf
Kristófers gegnum frásögn og sýn
hans sjálfs. Sagan er sögð með hóf-
stilltum og meitluðum hætti, þar
sem er eins og stykkjum sé jafnt og
þétt bætt í púslið. Kristófer virðist
hafa vegnað vel í lífinu en þarna,
þegar hann er kominn á áttræðis-
aldur, finnum við fyrir einsemd
hans, vonbrigðum og eftirsjá sem
hefur augsýnilega litað líf hans.
Sambandið við látna eiginkonuna
hefur verið ástlaust, þótt hann gerði
sitt besta til að vera góður eigin-
maður, og formlegt og stíft sam-
bandið við uppeldisdótturina er vel
mótað af hálfu höfundar. Og sama
má segja um allar aukapersónur
sögunnar; þótt þær séu dregnar
fáum dráttum þá lifna þær á síð-
unum. Hvort sem um er að ræða
önuga fyrrverandi skipherrann
bróður sögumannsins eða gáfna-
ljósið sem gekk með honum í Lond-
on School of Economics en náði
heldur ekki því út úr lífinu sem vonir
stóðu til. Ekki síst er þó myndin af
föður fyrrverandi unnustu, hinum
japanska Takahashi-san, vel mótuð.
Þar eins og annars staðar í bókinni
eru myndirnar dregnar upp af hag-
leik og reynslu þrautþjálfaðs höf-
undarins.
Þótt Kristófer hafi verið kominn
langt áleiðis í náminu í London á sín-
um tíma, á umbrotaárum hippa-
áranna, þá hvarf hann frá námi og
fékk vinnu á litlum japönskum
veitingastað sem rekinn er af nefnd-
um Takahashi-san. Eins og lesendur
sagna Ólafs Jóhanns þekkja vel
skiptir matur þar oft máli. Og hér
þarf Kristófer að setja sig inn í hefð-
ir og siði japanskrar matarmenn-
ingar, nokkuð sem Íslendingar
þekktu ekki mikið til á þeim tíma.
Höfundurinn nýtur sín vel í að lýsa
þeirri upplifun og hvernig Kristófer
nær tökum á matargerðinni og um
leið hvernig samband hans við föður
og dóttur innan veggja veitingastað-
arins mótast. Kristófer ber mikla
virðingu fyrir Takahashi-san, og
skemmtileg er tenging þeirra gegn-
um hækuskáldskap, en margt er á
huldu hvað varðar fortíð japönsku
feðginanna og ástæðuna fyrir veru
þeirra í Bretlandi. En Kristófer út-
skýrir smám saman átakanlega bak-
sögu þeirra, þegar hann er lagður
upp í leitina að svörum í Japan.
Annað kunnuglegt þema úr fyrri
verkum Ólafs Jóhanns birtist hér.
Það er Íslendingurinn á ferðalagi
eða búsettur úti í heimi – söguper-
sóna með rætur á Íslandi sem fer á
milli menningarheima, heima sem
höfundurinn speglar hér eins og svo
oft áður með áhugaverðum hætti.
Það er mikill munur á þeim heimum
sem Kristófer hrærist í, þeim ís-
lenska og þeim í Bretlandi. Svo stíg-
ur hann sem gamall maður inn í jap-
anska menningu sem hann hefur
lengi haft mikinn áhuga á og kynnt
sér í þaula – við lesendur skiljum sí-
fellt betur hvers vegna – og allir
þessir heimar eru vel mótaðir af
hálfu höfundarins.
Snerting er án efa ein af bestu
bókum Ólafs Jóhanns. Frásögnin er
meitluð og hófstillt en líka grípandi
og flæðir afskaplega vel. Byggingin
er traust, með áreynslulausum
skiptingum milli tímaskeiða, samtöl
eru lipurlega skrifuð og það er hlý-
legur húmor í frásögninni, sem jafn-
framt er mótuð af þungbærri eftir-
sjá. Persónur eru dregnar skýrum
dráttum og saga þeirra grípur les-
andann – það var engin leið að hætta
að lesa fyrr en Kristófer sá hvernig
lífið hefði getað orðið, aðeins ef …
Lífið eins og það hefði getað orðið
Morgunblaðið/Eggert
Höfundurinn „Snerting er án efa ein af bestu bókum Ólafs Jóhanns. Frá-
sögnin er meitluð og hófstillt en líka grípandi og flæðir afskaplega vel.“
Skáldsaga
Snertingbbbbb
Eftir Ólaf Jóhann Ólafsson.
Veröld, 2020. Innbundin, 303 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Á ársþingi Samtaka sunnlenskra
sveitarfélaga sem haldið var í fjar-
fundi dagana í liðinni viku voru Rut
Ingólfsdóttur og Birni Bjarnasyni á
Kvoslæk í Fljótshlíð veitt Menn-
ingarverðlaun Suðurlands 2020.
Verðlaunin eru samfélags- og hvatn-
ingarverðlaun á sviði menningar á
Suðurlandi. Var þetta í annað sinn
sem verðlaunin eru veitt. Alls voru
tilnefnd til verðlaunanna 12 menn-
ingarverkefni. Í frétt Samtaka sunn-
lenskra sveitarfélaga segir að menn-
ingarlíf á Suðurlandi sé blómlegt
eins og mátti sjá í mikilli breidd í til-
nefningum og gæðum þeirra.
Rut og Björn hafa frá árinu 2011
staðið fyrir metnaðarfullum menn-
ingarviðburðum á borð við tónleika-
og fyrirlestraraðir. Á tónleikunum
hafa Rut og Björn fengið til liðs við
sig fólk bæði úr heimahéraði sem og
af höfuðborgarsvæðinu til að flytja
fyrir gesti tónverk eftir bæði þekkt
íslensk tónskáld sem erlend. Rut
hefur auk þess átt í samstarfi við
kirkjukóra frá Breiðabólstað, Odda
og Þykkvabæ og hélt hópurinn tón-
leika í þremur kirkjum á Suðurlandi.
Hafa Rut og Björn lagt sig fram um
að efla tónlistarstarf í sveitar-
félaginu og hafa til að mynda boðið
nemendum Tónlistarskóla Rang-
æinga á tónleika sem haldnir hafa
verið í Hlöðunni á Kvoslæk, til að
hvetja þau til frekara tónlistarnáms.
Í rökstuðningi dómnefndar segir
að „hjónin á Kvoslæk hafi með drif-
krafti sínum og eljusemi vakið verð-
skuldaða athygli á metnaðarfullum
menningarviðburðum og komið með
ferskan innblástur í menningarlífið á
staðnum. Menningarstarfsemi
þeirra hafi vakið eftirtekt fyrir fjöl-
breytni og gefið jákvæða mynd af
sunnlenskri menningu“.
Rut og Björn hlutu
menningarverðlaunin
 Veitt verðlaun fyrir menningarstarfið á Kvoslæk
Ljósmynd/Gunnar Páll Pálsson
Verðlaunuð Eva Björk Harðardóttir afhenti Rut Ingólfsdóttur og Birni
Bjarnasyni viðurkenningu fyrir menningarstarf þeirra hjóna á Kvoslæk.
„Perlur í íslenskri myndlist“ er
yfirskift myndlistaruppboðs Gall-
erís Foldar sem er hafið á vefnum
uppbod.is. Í tilkynningu segir að
boðin séu upp úrvalsverk sem undir
venjulegum kringumstæðum hefðu
verið sýnd og boðin upp á hefð-
bundnu uppboði en eru nú boðin
upp á vefuppboði. Uppboðinu lýkur
11. nóvember. Skoða má verkin á
netinu en einnig í salarkynnum
Foldar uppboðshúss við Rauðarár-
stíg þar sem taka má á móti mest
tíu gestum í einu.
Meðal verka á uppboðinu eru
landslagsmálverk eftir Jóhannes S.
Kjarval, „Guldbjerget“, málverk
eftir Gunnlaug Blöndal af liggjandi
módeli og fágæt uppstilling eftir
Ásgrím Jónsson. Þá verða til dæmis
boðin upp verk eftir Ásgerði Búa-
dóttur, Louisu Matthíasdóttur,
Nínu Tryggvadóttur, Guðmundu
Andrésdóttur og Jóhann Briem.
Módel Hluti málverksins eftir Gunnlaug
Blöndal sem boðið er upp á vef Foldar.
Fjölbreytileg myndverk á uppboði
N Ý F O R M
H Ú S G A G N A V E R S L U N
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Mikið úrval af HVÍLDARST
með og án rafmagns lyftibú
Komið og
skoðið úrvalið
ÓLUM
naði
NETKAST 7.- 12. okt.
Verð 12.796.- / 15.995.-
FRÍ HEIMSENDING KRINGLAN
KRI G UK S
ÓV MB
EXPENDED ERU LÉTTIR HERRASKÓR
MEÐ MEMORY FOAM INNLEGGI