Lögmannablaðið - 2018, Blaðsíða 26

26 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 01/18
RÉTTLÁT
MÁLS MEÐFERÐ
VIÐ MÁLSKOT TIL ÆÐRI DÓMS
SAMKVÆMT 6. GR. MSE
Málskotsstig og skilyrði fyrir málskoti
Róbert hóf erindi sitt á því að fara yfir kröfur 6. gr. MSE til
málskots, bæði í einkamálum og sakamálum, og fór einnig
stuttlega yfir tengsl 1. mgr. 70. gr. stjórnarskrárinnar við
ákvæðið. Kom m.a. fram að gildissvið stjórnarskrárinnar
væri nokkuð rýmra en 6. gr. MSE og að túlka yrði ákvæði
stjórnarskrárinnar með hliðsjón af því. Réttarfarsreglum
á sviði einkamála og sakamála yrði ekki beitt í tilteknu
máli án þess að túlkun og beiting þeirra fullnægði bæði
grundvallarreglu stjórnarskrárinnar og MSE um réttláta
málsmeðferð. Að íslenskum lögum dugi þannig stundum
ekki að horfa einangrað á ákvæði réttarfarslaga og leggja
eingöngu dóm á mál á þeim grundvelli.
Hvað varðar réttinn til aðgangs að málskotsstigi þá fór
Róbert yfir að 6. gr. MSE fæli ekki í sér sjálfstæðan rétt til
málskots. Ef málskotskerfi væri til staðar hjá aðildarríkjum
þá yrði það hins vegar að uppfylla þær kröfur sem gerðar
eru í ákvæðinu. Hér skipti eðli málskotsstigsins ekki
máli en kveðið væri á um sjálfstæðan rétt til málskots í
sakamálum í 2. gr. 7. viðauka við MSE, sem Ísland hefði
ekki gert fyrirvara við. Þó væri samspil 2. mgr. 7. viðauka
við 6. gr. MSE ekki alveg ljóst. Endurskoðun MDE fæli í sér
afstæðan mælikvarða og dómstóllinn skoðaði áhrif beitingu
réttarfarsreglu á stöðu kæranda.
Dómstóllinn leyfði mikið svigrúm til mats varðandi skilyrði
fyrir málskoti, s.s. með tímafrestum, form- og efniskröfum
um inntak yfirlýsinga, skilyrði um aðstoð lögmanns og gjöld
ýmiss konar eða tryggingu fyrir fjárgreiðslu. Áréttaði Róbert
að um takmarkanir á aðgangi að málskotsstigi giltu sömu
sjónarmið og um takmarkanir á aðgangi að dómstólum
Fyrsti hádegisverðarfundur ársins 2018 var haldinn þann 12. janúar sl. í samstarfi
við hina nýju dómstólasýslu sem tók til starfa um áramótin. Róbert R. Spanó,
dómari við Mannréttindadómstól Evrópu, fór yfir helstu atriði sem huga þarf að við
að tryggja réttláta málsmeðferð við málskot til æðri dóms samkvæmt 6. gr.
Mannréttindasáttmála Evrópuog fór yfir lykildóma Mannréttindadómstóls Evrópu.
HÁDEGISVERÐARFUNDUR