Málfríður - 15.11.1993, Blaðsíða 29

í hugmyndabankann að þessu sinni höfum við safnað saman ýmsum góðum hugmyndum að verkefnum til
notkunar við bókmenntakennslu. Hugmyndirnar eru fengnar úr ýmsum áttum og koma ef til vill einhverjum
kunnuglega fyrir sjónir. Flest eru þau fremur einföld í framkvæmd og taka ekki langan tíma.
1. Nemendur búa til
spurningar
Þetta verkefni krefst lítillar
heimavinnu og er því tilvalið til
dæmis þegar undirbúningstími
kennara er af skornum skammti.
Það felst í því að nemendur búa
sjálfir til spurningar úr sögunni,
kaflanum eða bókarhlutanum
sem er til umfjöllunar. Þetta
getur verið ýmist einstaklings-
verkefni eða hópvinna. Nemend-
ur eru hvattir til að búa til góð-
ar, opnar spurningar sem snerta
mikilvæga þætti í sögunni.
Spurningagerðin ein og sér er
gagnleg og góð æfing sem fær
nemendur til að velta sögunni
fyrir sér. Nemendur geta einnig
skipst á spurningum og svarað
þeim, eða kennarinn getur safn-
að spurningunum saman, valið
nokkrar úr, ljósritað þær og
dreift til bekkjarins. Fjöldi
spurninga sem nemendur semja
fer eftir atvikum, en 4-10 getur
talist hæfilegt.
2. Nemendur semja útdrátt
Þetta verkefni krefst sömu-
leiðis lítils undirbúnings af hálfu
kennara. Nemendur semja út-
drátt úr sögunni eða kaflanum
sem þeir áttu að lesa heima t.d.
80-90 orð, einir sér eða í hópum
og lesa að því búnu upp fyrir
bekkinn. Einnig er hægt að halda
verkinu áfram með því að af-
henda útdráttinn næsta manni
eða hóp sem á að stytta hann
enn frekar, niður í 40-50 orð. Ef til
vill getur kennarinn sagt nemen-
dum að hugsa sér að sagan sem
þeir séu að fjalla um hafi verið
kvikmynduð og þeir eigi að semja
stutta kynningu (samantekt) fyrir
sjónvarpsdagskrána. Verkefnið
er hið sama, en kann að virðast
meira spennandi.
3. Útdráttur með villum
eða eyðum
Kennari semur stuttan útdrátt
með nokkrum röngum atriðum
(helst einhverjum skemmtilega
fáránlegum og öðrum líklegum)
og nemendur leiðrétta. Nem-
endum finnst þetta yfirleitt hið
skemmtilegasta verkefni. Önnur
æfing í svipuðum dúr er útdrátt-
ur með eyðum sem nemendur
eiga síðan að fylla í.
4. Minningargrein
Nemendur semja minningar-
greinar um persónur í sögunni,
eða setja sig í spor einhverrar
persónu og skrifa grein um aðra
persónu í nafni hennar. Greinin
getur gefið jákvæða eða neikvæða
mynd af persónunni, verið alvar-
leg eða spaugileg eftir atvikum.
5. Persónulýsingar
Kennari setur saman lista yfir
lýsingarorð eða orðasambönd
sem lýsa persónum. Best er að
hafa listann sem fjölbreytilegast-
an með jákvæðum og neikvæð-
um orðum. Nemendur velja síð-
an þau orð sem eiga við sögu-
persónurnar og nota til að búa
til stuttar persónulýsingar.
6. Stjörnuspá sögupersóna
Annað skemmtilegt verkefni í
svipuðum dúr er stjörnuspá
sögupersóna. Kennari finnur
stjörnuspá eða stjörnumerkja-
lýsingar sem oft eru í erlendum
tímaritum eða jafnvel í kennslu-
bókum (eða semur slíka spá
sjálfur). Nemendur eiga síðan, út
frá hugmyndum sínum um líf og
skapgerð persónanna að
ákvarða í hvaða stjörnumerki
viðkomandi gæti verið. Út frá
daga-, viku- eða mánaðarspám
má einnig velta fyrir sér hvað
komið gæti fyrir persónurnar,
eða ákvarða út frá því sem hent
hefur í sögunni í hvaða merki
þær gætu verið.
7. Viötöl við sögupersónur
Nemendur taka viðtöl við
sögupersónur fyrir tímarit eða
dagblað (skriflegt verkefni) eða
útvarp (skriflegt og munnlegt)
eða jafnvel sjónvarp. Nemendur
búa til spurningar sem þeir
hyggjast leggja fyrir sögupersón-
una og svara sjálfir eða skiptast
á spurningum (skriflegt verk-
efni), eða leika viðtalið saman
(munnlegt) í pörum eða fyrir
framan bekkinn. Kennarinn
undirbýr verkefnið með því að
ræða við bekkinn um einkenni
slíkra viðtala og uppbyggingu
þeirra.
8. Myndskreyting
Ljósmyndir, ljósmyndir af
málverkum, póstkort o.fl. geta
oft tengst efni skáldverka. Ef
kennari kemur sér upp mynda-
safni með því að klippa
skemmtilegar myndir og auglýs-
ingar úr blöðum má síðan nota
slíkar myndir til að „mynd-
skreyta" skáldverk, t.d. velja
myndir af persónum, stöðum,
tímabili o.s.frv. Einnig geta ljós-
myndir og listaverk tjáð eða
tengst hugblæ og anda skáld-
verka.
9. Ef aðeins...
Oft getur verið gaman að
velta fyrir sér hvernig saga gæti
breyst ef þetta eða hitt hefði eða
hefði ekki verið svona eða hin-
segin. Þetta getur verið ágætis
málfræðiæfing auk þess að beina
athyglinni að orsakasamhengi
sögunnar.
29