Fréttablaðið - 28.01.2021, Qupperneq 14

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Það boðar
ekki gott að
leggja í
baráttu fyrir
betri heimi
með refsi-
gleðina að
sínu aðal-
vopni.

Er hægt að
setja sömu
kröfur um
hagkvæmni
og arð á
starfsemi
sem er hluti
af lausninni
gegn lofts-
lagsvand-
anum?
Einhverjir þingmenn, aðallega á vinstri vængnum, lifa í þeim misskilningi að það sé hlutverk þeirra að ala þjóðina upp og beita hana hörku hagi hún sér ekki sómasamlega. Ein birtingarmynd þessa er frumvarp sem Rósa Björk Brynjólfs-
dóttir, áður Vinstri græn en nú Samfylkingarkona,
hefur lagt fram ásamt fleiri þingmönnum, en þar á
að gera það refsivert að afneita Helförinni. Tveggja
ára fangelsi gæti beðið þess sem það gerir.
Nú er það svo að fólk hefur alls konar skoðanir,
sumar eru súrrandi vitlausar og misbjóða skyn-
semi annarra. Sá sem heldur því fram að Helförin
sé tilbúningur lifir ekki í raunveruleikanum og er
að afneita einni blóðugustu staðreynd mannkyns-
sögunnar. En á sú skoðun sjálfkrafa að kalla yfir
hann refsingu? Það er erfitt að kinka kröftuglega
kolli við því.
Áðurnefnt frumvarp ber vott um ákaft daður við
refsigleði, en þingmennirnir sem styðja það telja
sig örugglega vera í leiðangri sem byggist á því að
gera heiminn betri. Til að svo geti orðið telja þeir að
gera þurfi f leira en gott þykir. Það þarf að hafa uppi
á þeim sem eru illa þenkjandi eða fáfróðir og refsa
þeim í þeirri von að þeir sjái að sér. Refsingunni er
ætlað að bæta þá. Þetta minnir nokkuð á söguna
þekktu um föðurinn sem hýddi son sinn rækilega og
sagði við hann: „Ég finn miklu meira til en þú.“
Í þessum efnum er fræðsla mun skynsamlegri og
mannúðlegri leið en hörð refsing sem oft gerir lítið
annað en að herða þann sem fyrir henni verður. Ef við
byrjum á annað borð að refsa þeim sem afneita Hel-
förinni þurfum við þá ekki að horfa víðar? Hvað með
þá sem segja brandara um minnihlutahópa, á ekki
að hafa uppi á þeim og refsa þeim fyrir ósmekklega
kímnigáfu? Hvað með netsóðana sem ganga lausir
og hatast við allt og alla, eiga þeir virkilega að sleppa
og fá óáreittir að hella ömurlegum skoðunum sínum
yfir landslýð? Og hvað með Útvarp Sögu, sem er í
gangi allan sólarhringinn, verður ekki að loka henni?
Verður ekki að fara að ganga hraustlega til verks og
útrýma ósómanum hvar sem hann fyrirfinnst?
Við erum komin á hættulegan stað þegar við erum
farin að spyrja hvaða skoðun hverju sinni sé svo
vitlaus eða hættuleg að hún kalli á refsingu. Miklu
brýnni spurning er hvort það sé yfirleitt réttlætan-
legt að refsa fólki fyrir skoðanir sínar og hóta því
frelsissviptingu og fangelsi.
Stundum hefur verið ástæða til að andvarpa yfir
Pírötum, en svo koma þær stundir, eins og núna, að
ástæða er til að klappa þá upp. Helgi Hrafn Gunn-
arsson, þingmaður Pírata, hefur talað rösklega
gegn frumvarpinu um að refsivert verði að afneita
Helförinni og segir mistök að berjast gegn nýfasisma
með þessum hætti og telur það engu skila. Félagar
hans í Pírötum hljóta að vera sama sinnis, eins og
vonandi þingmenn fleiri f lokka.
Það boðar ekki gott að leggja í baráttu fyrir betri
heimi með refsigleðina að sínu aðalvopni. Því miður
virðist góða fólkinu í Samfylkingunni fyrirmunað
að skilja það.
Afneitunin
Kapítalisminn kom okkur á þann stað að framtíð okkar er óviss. Með sífellt meiri framleiðslu og neyslu, með það að markmiði að vaxa í sífellu
með sem lægstum tilkostnaði, höfum við búið til
vanda sem ógnar sjálfri tilvist okkar. Við þurfum
að berjast gegn loftslagsvánni með öllum tiltækum
ráðum. Getur kapítalisminn orðið hluti af þeirri lausn?
Við vanda af þessari stærðargráðu þarf lausnir sem
eru þvert á þau kerfi sem komu okkur hingað. Í stað
markaðarins þurfum við kannski samhæft skipulag
sem aðeins stjórnvöld eru hæf um, eða grasrót ein-
staklinga óháð markaði. En þó við sláum baráttunni
við kapítalismann ekki á frest eigum við að nýta hann
til að berjast gegn loftslagsvánni. Ef ekki má hefjast
handa fyrr en kapítalisminn hefur verið lagður að
velli, er ég hræddur um að það verði of seint. Kapítal-
isminn mun selja okkur reipið í gálgann sinn, sagði
Lenín jú. Við þurfum á öllu að halda í baráttunni.
Á að meta lánsumsókn fyrirtækis sem framleiðir
vörur sem nýtast í baráttunni gegn loftslagsvánni
á sama hátt og frá fyrirtæki sem framleiðir vörur
sem vinna gegn loftslagsmarkmiðum? Á framleiðsla
sem eykur við loftslagsvána yfir höfuð að fá lána-
fyrirgreiðslu? Er hægt að setja sömu kröfur um hag-
kvæmni og arð á starfsemi sem er hluti af lausninni
gegn loftslagsvandanum? Má slík starfsemi skila tapi
eftir hefðbundnum skilgreiningum hagfræðinnar, því
samfélagslegur ávinningur er svo mikill?
Þessum spurningum og fleiri þarf að svara. Hvernig
nýtist fjármálakerfið í baráttunni við loftslagsvána?
Getur fjármálakerfið verið grænt? Fjármálafyrir-
tæki og lífeyrissjóðir hafa þurft að setjast yfir það
hvaða áhrif loftslagsváin hefur á útlánastarfsemi sem
og hvaða áhrif lánastofnanirnar geta haft á lofts-
lagsvána.
Í dag, klukkan 12.15, verður fundi um málið
streymt á Facebook-síðu minni. Þórey S. Þórðardóttir,
framkvæmdastjóri Landssamtaka lífeyrissjóða, og
Katrín Júlíusdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka
fjármálafyrirtækja, ræða við mig. Þar munu þessar
spurningar og fleiri koma upp. Ég hvet öll til að mæta.
Við þurfum á öllu að halda
Kolbeinn
Óttarsson
Proppé
þingmaður
Vinstri grænna
Marshall-aðstoðin
Fréttablaðið greindi frá því í
fyrradag að Róbert Marshall,
upplýsingafulltrúi ríkis-
stjórnarinnar og fyrrverandi
alþingismaður, væri að íhuga að
gefa kost á sér í forvali Vinstri
grænna í Reykjavík fyrir næstu
þingkosningar. Alveg óvitlaust í
ljósi þess að kannanir benda til
þess að VG veiti ekkert af allri
þeirri hjálp sem í boði er. Lönd í
Evrópu gerðu sér að góðu aðstoð
frá Bandaríkjunum, kennda við
utanríkisráðherrann George
Marshall, til þess að reisa sig úr
rústum seinni heimsstyrjaldar-
innar og vel má vera að með
aðstoð Róberts Marshall geti
vinstri hreyfingin græna hrist
af sér lamandi krumlur heims-
faraldursins og samstarfsins við
Sjálfstæðisf lokkinn.
Málsvörn á heimavelli
Umtöluð og umdeild Málsvörn
Jóns Ásgeirs Jóhannessonar
kemur út í dag og Jón Ásgeir
mun ætla að fagna bæði
útgáfunni og afmæli sínu á 101
hótel í dag en þótt þjóðskrá
skrái Jón til afmælis í gær þá er
réttur fæðingardagur hans 28.
janúar. Fjöldamörk sóttvarna
verða vitaskuld virt en örfáir
vel valdir gestir munu hafa
fengið boð í hófið sem er haldið
á heimavelli þar sem Ingibjörg
Pálmadóttir, eiginkona Jóns
Ásgeirs, hannaði hótelið sem
hún á.
toti@frettabladid.is
Sjálfvirkur
opnunarbúnaður og
snertilausir rofar frá
Þýsk gæðavara.
Snertilausir rofar
Skútuvogi 1h - Sími 585 8900
www.jarngler.is
2 8 . J A N Ú A R 2 0 2 1 F I M M T U D A G U R14 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN