Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2015, Blaðsíða 76

75RANNSÓKN RAUÐABLÁSTURSMINJA Í SKÓGUM Í FNJÓSKADAL
hvernig yfirbyggingin hefur verið. Það er þó ljóst að sjálfur rauðablásturinn
hefur ekki farið fram í fullkomlega lokuðu rými þar sem losun óæskilegra
gastegunda frá ofnunum er mikil og jafnvel banvæn við slíkar aðstæður.
Ofnstæðin tvö virðast að hluta til hafa verið samtíða, það austara
(sjá myndir 8 og 9) hefur þó verið lengur í notkun eftir að hitt var lagt
af. Síðustu ofnarnir hafa verið svipaðir að gerð og lögun en ofnstæðið
að austan var þó heldur meira um sig en það vestara (sjá myndir 10 og
11). Ofnarnir voru niðurgrafnir um 25-30 cm og voru holurnar næstum
ferhyrndar með rúnnuð horn, 50-66 cm á kant. Steinhellur voru með
brúnum austari ofnsins en laus jarðvegur með útbrúnum hins vestari bendir
til að þar kunni að hafa verið hellur sem hafi verið fjarlægðar. Í báðum
ofnstæðum voru holur eftir prik eða stafi af einhverju tagi, ein í hverju
horni þess vestara en f leiri og dreifðari í því austara og virðist hafa verið
byggður upp ofn þar oftar en einu sinni. Í ofnunum var blanda af kolasalla
og fínkornóttum mýrarrauða en 5 cm þykkt þjappað og íhvolft sindur- og
kolalag við botninn 40-55 cm í þvermál. Á milli ofnanna var lægð eða
dæld sem skar sig lítið frá gólfinu að innihaldi en kann að hafa verið til að
Mynd 6. Á þessari mynd sést gólfið í eldri rauðasmiðjunni A7 sem er frá því fljótlega eftir 940 og einhvern tíma
fyrir 1104. Norðurör og 1 m skali eru ofarlega fyrir miðri mynd, milli kolabings og reksteins eða steinsteðja. Búið er
að hreinsa upp úr niðurgreftri fyrir miðju hússins, en hann var hluti af raski frá yngri rauðasmiðjunni. Hægra megin
við efri steðjasteininn kom í ljós botn annars bræðsluofns [22] þegar gólfið var lækkað. Ofnstæði [21] er neðarlega
fyrir miðri mynd.