Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2015, Blaðsíða 158

157PÓSTSKIPIÐ PHØNIX
út til uppmælinga á f lakinu, er 22°34´54.78”V, 64°45´59.22”N og var hún
á níu metra dýpi. Strandstaðurinn er fyrir opnu hafi og sterkir straumar og
öldurót hafa mikil áhrif á f lakið. Skerið sem það liggur upp við hefur þó
sennilega varðveitt það að einhverju leyti fyrir náttúruöf lunum.
Fornleifakönnun
Til að mæta þeim markmiðum sem lagt var upp með var f lakið mælt upp
í þeim tilgangi að búa til kort af svæðinu. Við rannsóknina var eingöngu
beitt fjarkönnun en enginn fornleifauppgröftur fór fram á f lakinu.
Vettvangsvinnan var í heild níu dagar í apríl og maí árin 2011-2013. Það
var sjaldgæft að kafarar næðu meira en þrem köfunum á dag vegna kulda en
hitastig sjávar í apríl við Vesturland er á bilinu 4-6°C. Sjávargróður er hins
vegar með minnsta móti á tímabilinu frá apríl fram í maí og er sá tími því
hentugastur til fornleifaskráningar neðansjávar. Þar sem þekking og reynsla
af fornleifarannsóknum neðansjávar er lítil á Íslandi var ákveðið að nota
svipaðar aðferðir og notaðar hafa verið við Bretlandseyjar, þá sérstaklega
Skotland.16
Fyrst var farið yfir allan strandstaðinn með „side-scan“ sónar sem vinnur
á 455-800 kHz og dregur 50 metra (sjá mynd 2). Síðan var sett út mælistöð
úr járni, fest í steypuklump og staðsett nokkrum metrum frá skut f laksins
(sjá mynd 3). Önnur mælistöð var sett út rétt við stefni f laksins en hún
reyndist óstöðug milli ára vegna strauma og róts og var nauðsynlegt að setja
hana aftur út ár hvert. Grunnlína var síðan lögð á milli þessara mælistöðva
og lá hún í NA/SV átt, þ.e. í sömu stefnu og skipskrokkurinn. Baujur voru
bundnar við mælistöðvarnar og þær mældar inn í hnitakerfi með GPS-
stöð. Hnitakerfi var lagt út frá grunnlínunni en síðar var það leiðrétt til að
fylgja N/S átt. Staðsetning hinna ýmsu hluta skipsins var mæld inn út frá
grunnlínunni og allar hæðir voru mældar með köfunartölvu.
Loks voru teknar lóðréttar ljósmyndir af f lakinu frá skut að stefni og sama
svæði var einnig kvikmyndað. Skámyndir voru teknar á ýmsum stöðum,
bæði af skipshlutum og gripum (sjá mynd 4). Við lok rannsóknarinnar var
teikning unnin af f lakinu og við samsetningu hennar voru bæði notaðar
uppmælingarnar og samsettar lóðréttar ljósmyndir. Skámyndirnar voru
notaðar til viðmiðunar við þessa vinnu.
16 Robertson 2004, bls. 14-28; Martin 2005, bls. 179-210.