Vinnan - 01.05.1946, Page 37

inu, enda verkakvennavinna lítil á staðnum, nema helzt
í sambandi við slátrun sauðfjár að haustinu.
„Hvöt“ á góðan vísi að bókasafni, sem er mikið not-
að af þorpsbúum. Gengur viss hluti af árgjöldum félags-
manna til reksturs bókasafnsins. Bókavörzlu annast
Skúli Magnússon.
Félagið á eigið fundarhús og var það byggt að mestu
í sjálfboðavinnu á kreppuárunum. Húsið þarf ýmissa
endurbóta og breytinga við og hafa félagsmenn hug á
að hrinda þeim í framkvæmd á næstunni.
Aðalatvinna verkamanna á Hvammstanga er vega-
vinnan að sumrinu. 5 trillubátar eru í þorpinu og oft
góður afli, einkum seinni hluta vetrar. Mestu erfiðleik-
arnir eru að losna við aflann. Hefur ekki verið um ann-
að að ræða en að salta fiskinn eða að flytj a hann norð-
ur til Skagastrandar, í frystihúsin þar. En það er dýrt
og tafsamt fyrir sjómennina og una þeir þessu að von-
um illa. Nokkur von er nú til að úr þessu rætist, því
kaupfélagið hefur frystihús í smíðum, sem byrjað var
á í fyrra sumar.
Hafnarskilyrði eru slæm á Hvannnstanga, þar eð að-
grynni er mikið, og þarf því hafnargarður að vera
býsna langur, ef að fullum notum á að koma. Mikill
áhugi er þó ríkjandi meðal verkamanna og sjómanna
fyrir hafnarbótum. Eins og sakir standa er ástandið í
hafnarmálunum óviðunandi, því að bryggjustúfurinn,
sem byggður hefur verið, stendur á þurru landi um
fjöru. I sumar er afráðið að lengja garðinn nokkuð.
Hefur hreppsnefndin handbærar í því skyni ca. 250
þús. krónur. En betur má ef duga skal. Vonir sjómann-
anna á Hvammstanga standa til þess að unnt verði að
stunda sjóinn á stærri og fullkonmari fiskibátum en þeir
hafa átt kost fram að þessu. Og að þeim, sem eru bjart-
sýnir á framtíð þorpsins, hefur hvarflað sá möguleiki,
að þegar hafnargarðurinn hefur verið lengdur yrðu
einnig reist síldarplön, og að svo gæti farið að síldar-
söltun yrði möguleg sumarið 1947.
Frá Blönduósi
Á Blönduósi starfar Verkalýðsfélag Austur-Húnvetn-
inga, sem verkamenn þar stofnuðu árið 1930 með
ágætri aðstoð Einars Olgeirssonar, er þá var einn ötul-
asti forvígismaður verkalýðshreyfingarinnar á Norður-
landi og stofnaði fjölda félaga á þeim árum. Félagið
átti því 15 ára starfsafmæli á s.l. ári. Eldskírn sína
hlaut félagið í hinni kunnu Blönduósdeilu, skömmu
eftir stofnun sína. Fékkst félagið viðurkennt eftir langt
og hart verkfall. Meðan deilan stóð var þröngt í búi hjá
mörgum verkamönnum, þar eð verzlanirnar lokuðu
reikningum þeirra. Barst félaginu þá fjárhagsleg aðstoð
frá nokkrum stéttarfélögum annars staðar á landinu og
ein verzlunin braut bannið og lánaði verkfallsmönnum
vörur. 1 Verkalýðsfélagi Austur-Húnvetninga eru um
90 verkamenn, flestir búsettir á Blönduósi. Formaður
félagsins hefur lengst af verið Jón Einarsson skósmiður.
Á síðasta aðalfundi lét hann af formennsku, en við tók
Bjarni Bjarnason, ungur verkamaður. Félagið hefur
nýlega fest kaup á samkomuhúsi þorpsins og hefir hækk-
að árgjald félagsmanna upp í 100 krónur, til þess að
geta staðið straum af afborgunum af húsinu. Húsið er
rúmgott og að mörgu leyti vel fallið til félagsstarfsemi,
en þarf hins vegar ýmissa endurbóta við.
Blönduós er þannig í sveit settur, að hann hlýtur
óhj ákvæmilega að verða áfram miðstöð samgangna og
vörudreifingar í Austur-Húnavatnssýslu. En kauptúnið
stendur fyrir opnum Húnaflóa og svo brimsamt er við
ströndina, að engar líkur eru til að fiskveiðar verði
stundaðar þaðan. Verkamennirnir eru í vegagerðinni á
sumrin og stunda jöfnum höndurn smábúskap. Að vetr-
inum má segja, að atvinnuleysi sé landlægt. Til úrbóta
er vart um annað að ræða en að koma á fót einhvers
konar iðnaði og á því sviði stendur kauptúnið vel að
vígi, því raforku getur Blanda látið í té í ríkum mæli,
en þorpið er byggt, sem kunnugt er. beggja megin ár-
innar.
I»ar símii „vcrkin taia“
Það er ánægjulegt að koma til Skagastrandar, enda
er ekki örgrant um að nágrannakauptúnunum finnist
hún vera eins konar óskabarn nýsköpunarinnar. Þar
hafa allir nóg að starfa, enda miklar framkvæmdir yfir-
standandi: Bygging síldarverksmiðju, hafnarmann-
virkja o. s. frv. Engum getur dulizt að skilyrði til bæj-
armyndunar eru hin ákjósanlegustu. Þorpið liggur vel
við fiskveiðum á Húnaflóa utanverðum og möguleikar
til jarðræktar eru hinir beztu allt í kring. Þess er vænzt
að síldarverksmiðjan verði tilbúin til starfrækslu fyrir
síldarvertíðina í sumar og mun það öllum, er síldveiði
stunda, mikið kappsmál, því að mikill tímasparnaður er
að því að geta lagt síld, veidda í Húnaflóa, upp á Skaga-
strönd í stað þess að þurfa að halda með hana til Siglu-
fjarðar. Auk þess ætti fjölgun verksmiðjanna að draga
verulega úr því tjóni, sem orsakazt hefur af bið síld-
veiðiskipanna eftir löndun, þegar veiðin hefur gengið
að óskum.
Gert er ráð fyrir að höfnin á Skagaströnd verði lok-
uð, þ. e. að byggður verði hafnargarður úr svonefndu
Hólanesi til móts við þann sem fyrir er og verið er að
lengja. Ætti höfnin þá að verða örugg í öllum áttum,
enda annað óviðunandi. með tilliti til allrar þeirrar
starfrækslu sem fyrirhuguð er á þessum stað.
Þrír dekkbátar ganga frá Skagaströnd í vetur og eru
tveir þeirra aðkomubátar, en Skagstrendingar misstu
Framh. á bls. 104.
VINNAN
101