Vinnan - 01.12.1947, Blaðsíða 41

JÓN DÚASON:
*
Eigum við að gefa Dönum
allar sameignirnar í ofanálag?
Réttur íslands til uppgerðar á sameignum íslands
og Danmerkur byggist á því„ að ísland hefur alla tíma
að réttum lögum verið fullvalda land og þj óðréttarleg
persóna. Við vitum að vísu, að Danir hafa neitað þessu
sögulega fullveldi íslands og talið ofbeldi það, sem þeir
hafa komizt upp með að beita íslenzku þjóðina, rétt.
En ofbeldi er ekki réttur, og getur heldur aldrei skapað
rétt. Danir munu segja, að íslendingar hafi gleymt
Gamla sáttmála á 18. öld. En Íslendingar gerðu öflugri
kröfur eftir Gamla sáttmála á síðari hluta 18. aldar en
nokkru sinni fyrr. Og þótt Danir hafi falið þessi skjöl,
í stað þess að skila þeim hingað heim, hafa þó flest
þeirra, en ekki öll, fundizt í afritum. Og meðan Jón
Eiríksson og eftirmenn hans voru að kenna réttarstöðu
íslands samkvæmt Gamla sáttmála í „akademíi“ danska
söng — þannig féllu nú börn Helvítis Djöflinum til fóta,
kveinuðu og kvörtuðu og betluðu flís af dýrmætum lík-
þornum hans.
Og allir áttu sér eina ósk öllum öðrum fremri: að
verða eins og hann, geta setið áhyggjulausir eins og
hann og horft á hina skríða í duftinu og þjóna sér í
auðmýkt og ótta.
Og þeir spöruðu matinn við börnin sín til að geta
lagt svolítið til hliðar af því, senr þeir unnu sér inn, og
þeir strituðu og þræluðu úr hófi fram og^ unnu eftir-
vinnu — og þeir gerðu sér hásæti úr brauði og fötum
— og þeir fundu, að þeir líktust Djöflinum því meir
sem þeim tókst að sanka saman meiru, er þeir gátu
nefnt sitt eigið.
Þá gerðist hið hræðilega: Einn góðan veðurdag voru
líkþorn djöfulsins skorin alveg upp í kviku. — Þá hófust
erfiðir tímar í Helvíti. Það hófust slagsmál og hungurs-
neyð, styrjöld og farsóttir. — Og sjálfur Djöfullinn var
farinn að velta því fyrir sér, hvort hann ætti að láta þá
hafa mat fyrir ekki neitt; því að það var nóg til af mat;
en þá minntist hann þess, hve erfitt hann hafði átt á
þeim tíma, er hver var sjálfum sér nógur -— og áræddi
það ekki. — Sá góði einn getur gefið, því að hann
þarfnast engra þjóna — og hann mundi vel, hvernig
hann hafði öskrað „eins og djöfullinn sjálfur“, án þess
að þeir hræ^ðu hinn minnsta fingur sinn honum til
aðalsins og auðjöfranna í Sórey, geta Danir heldur ekki
hafa gleymt henni, þótt það sé aukaatriði hvað þeir
vissu eða vildu vita um þetta mál.
ísland var forðum frjálst, og það hefur nú sjálft gert
sig frjálst án byltingar eða ofbeldis, heldur á réttarins
beinu braut. Og vilji Danir enn halda því fram, að Ís-
land hafi nokkru sinni hætt að vera þjóðréttarleg per-
sóna, taka þeir á sig skyldu til að sanna það. Geri þeir
svo vel!
Orkneyjar voru fullvalda þjóðfélag í konungssam-
bandi við Noreg. Fullvalda hljóta og Suðureyjar að'
hafa verið. Er þessi fullvalda lönd voru gengin undan
Noregskonungi, voru eftir í Noregskonungs veldi tvö
fullvalda lönd, ísland og Noregur. Noreg lét Friðrik
VI. af hendi 1814 til að kaupa Danmörku frið.
hjálpar. — En nú. — Nú þurfti hann varla að ræskja
sig, til að þeir kæmu þjótandi, hjálpfúsir og auðmjúkir,
krypu á kné og tilbæðu hann. —
Nei, það var viturlegast að láta allt vera eins og það
var. — Skipulagið var ágætt — að minnsta kosti fyrir
djöful. -—
En þegar borgarastyrjöldin geisaði í Helvíti, urðu
nokkrir af ríkustu djöflunum að fara í útlegð. En þeim
tókst að koma undan nokkrum pokurn af hinum verð-
mætu líkþornsflísum. —
Þær ljómuðu sem silfur, þegar ljósið féll á þær, og
allir urðu heillaðir af hinum klingjandi hljómi þeirra.
— En einkum heilluðu þær konurnar, sem höfðu yndi
af að skreyta sig með þeim. — En kæmust þær yfir
eina, seldu þær með gleði sál sína fyrir aðra til viðbót-
ar. — Og það hófst sundurlyndi og hatur milli kvenn-
anna á jörðinni. Og karlmennirnir drápu, stálu, föls-
uðu og lugu til að geta komizt yfir sem allra mest af
hinni blikandi Helvítismynt. Fyrir hana gátu þeir keypt
sér virðingu, konur og völd.
En flóttamennirnir úr Helvíti reistu sér fjárhirzlu á
jörðinni og geymdu í henni peningana sína. Þeir settu
á fót verzlun og gerðu innkaup á sálum til handa Djöfl-
inum. — Og þannig komust peningarnir í mannheim og
með þeim andi Helvítis og skipulag. — Og skipulagið
er gott — fyrir djöflana. Einar Bragi þýddi.
VINNAN
26a