Börn og menning - 01.04.2012, Qupperneq 18

Árið 1933 kom út í íslenskri þýðingu
Axels Guðmundssonar skáldsagan Anna
i Grænuhlíð eftir kanadísku skáldkonuna
Lucy Maud Montgomery. Alls komu út
átta bækur um munaðarleysingjann Önnu
Shirley á árunum 1908-1939, en aðeins
fjórar þeirra hafa verið þýddar á íslensku.
Nú I vor kemur fyrsta bókin út í nýrri
þýðingu.
Sagan segir frá stúlku sem tekin er i fóstur
af ókunnugum rosknum systkinum sem búa
á litlu býli skammt frá þorpinu Avonlea.
Þorpið stendur á Prins Eðvarðs-eyju, úti fyrir
austurströnd Kanada, og er til í raun og
veru. Þorpið Avonlea fyrirfinnst ekki en er
talið byggt á þorpinu Cavendish, þar sem
skáldkonan ólst upp.
Sagt er frá uppvexti Önnu, skólagöngu,
sorgum og sigrum en í lok bókarinnar er
hún orðin 16 ára og er um það bil að hefja
störf sem kennslukona í Avonlea. Anna er
skemmtileg aðalpersóna. Hún hefur fjörugt
ímyndunarafl sem hefur hjálpað henni í
gegnum erfiða bernsku. Það sem skapraunar
henni öðru fremur er að vera með rautt
hár og freknur sem hún losnar ekki við.
Sagan fjallar einnig mikið um vini hennar,
systkinin sem tóku hana að sér og nágranna
þeirra í Avonlea. Yfirleitt semur Önnu vel við
samferðamenn sína þótt stundum eigi hún
erfitt með að hemja skapíð. Það reyníst henni
sérlega erfitt ef henni er strítt á háralitnum.
Anna er til dæmis lengi að taka Gilbert
skólabróður sinn í sátt eftir að hann kallar
hana „gulrót" við fyrstu kynni.
Anna i Grænuhlíð varð strax mjög vinsæl
í Bandaríkjunum og Kanada þegar hún kom
út. Hróður hennar barst þó ekki til íslands
fyrr en um 15 árum eftir að fyrsta bókin kom
út vestra.
Anna á íslensku
Þann 4. október 1933 er íslensk þýðing
Önnu i Grænuhlið auglýst í fyrsta sinn í
íslensku dagblaði. Þess er getið að sagan
hafi notið fádæma vinsælda í enskumælandi
löndum, verið gefin út í „hundruðum
þúsunda eintaka", auk þess sem þetta sé
„[sjkemmtilegasta sagan, sem komið hefir út
á íslensku og sjerstaklega er rituð fyrir ungar
stúlkur" (Morgunblaðið, 4.10).
Vissulega er Anna I Grænuhlið hin
skemmtilegasta saga en til að gæta allrar
sanngirni ber að nefna að Anna Shirley átti
sér fáa keppinauta á Islandi á fyrri hluta
tuttugustu aldar. Árið 1900 höfðu aðeins
komið út 15 barnabækur hér á landi, flestar
þýddar eða stældar. Talsverður skriður komst
í barnabókaútgáfu á árunum 1900-1930
samfara miklum samfélagsbreytingum en
mun fleiri bækur voru hugsaðar fyrir stráka
en stelpur. Þar má nefna bækurnar Börnin frá
Víðigerði eftir Gunnar M. Magnúss, Strákana