Börn og menning - 01.04.2012, Síða 28

28
Börn og menning
Það leikur lítill vafi á því að skrímsli eigi
sér aldalanga hefð í barnauppeldi. í þeim
tilgangi að kenna börnum góða siði, eða
bara til fá þau til að gegna einföldustu
skipunum, hafa foreldrar allra tima gripið
til hótana um afskipti ófreskja, allt frá Grýlu
til sjálfs Myrkrahöfðingjans. Það er hins
vegar trúlega frekar nýleg þróun að finna
megi skrímsli sem eru frekar fræðandi en
ógnandi, svo ekki sé talað um að þau séu
beinlínis góðar fyrirmyndir.
[ Kúlu Þjóðleikhússins er um þessar mundir
sýnd leikgerð Áslaugar Jónsdóttur, byggð
á þremur bóka hennar og norrænna félaga
hennar um litla skrímslið og stóra skrímslið, í
leikstjórn Þórhalls Sigurðssonar.
Hin geðþekku skrímsli Áslaugar eiga
fátt annað skylt við hefðbundin skrímsli en
tegundarheitið og ankannalegt útlit. Að því
leyti sverja þau sig í ætt við fyrirbæri á borð
við vasaókindirnar Pokémon, eða jafnvel
Stubbana. Skrímslaeðli þeirra gegnir varla
öðrum tilgangi en þeim að færa þau út fyrir
áþreifanlegan reynsluheim barnanna, jafnvel
enn lengra en hefðbundnari dýragerving, í
anda t.d. Bangsímons.
Þótt skrímslin séu ekki beinlínis smáfríð,
þá æpa þau á væntumþykju, knús jafnvel,
þegar leikararnir Friðrik Friðriksson og Baldur
Trausti Hreinsson eru komnir í vel fóðraða,
loðna búninga sína og farnir að vappa um
sviðið stuttum skrefum. Yfirfærsla höfundar
og Ásdísar Guðnýjar Guðmundsdóttur á útliti
bókanna yfir í leikmynd og búninga hefur
tekist furðu vel - áhorfandi sem er kunnugur
bókunum gerir sig fljótt heimakominn.
Sem fyrr segir er leikgerðin byggð á
þremur bókum (af sex) og hefur hver um sig
afmarkaðan söguþráð og umfjöllunarefni.
Það verður ekki annað sagt en að þessa sjáist
nokkur merki. Kaflaskiptingarnar í sýningunni
eru nokkuð greinilegar, og það er eiginlega
dálítið klaufskt hvernig stóra skrímslið þarf
allt í einu að skreppa heim til sín, allt að
því til þess eins að geta komið aftur. Þarna
kemur eilítið hökt í flæði sýningarinnar,
sem áreiðanlega hefði mátt forðast. Ef til
vill hefði einnig mátt byggja upp sterkari
heildarramma til að halda betur utan um
viðfangsefnin þrjú. Engu að siður er það
sameiginlega í sögunum skýrt, skín í gegnum
alla hluta verksins og situr eftir hjá öldnum
sem ungum sem uppbyggileg tilfinning: Öll
erum við ófullkomin en við erum svo heppin
að eiga hæfileikann til að eignast vini sem
hafa aðra galla en við sjálf. Þannig getum við
bætt hvert annað upp.
Leikararnir komast báðir mjög vel
frá sínu og samleikur þeirra kemur hinu
fallega brothætta sambandi skrímslavinanna
vel til skila. Mér þykir samt ástæða til að
minnast sérstaklega á frammistöðu Friðriks,
sem miðað við það sem ég hef séð af
honum hlýtur að vera einhver vanmetnasti
gamanleikari landsins nú um stundir.
Maðurinn er drepfyndinn. Þetta leynir sér
ekki í sýningunni sem hér um ræðir, því