Studia Islandica - 01.06.1958, Side 24

22
eins um tvennt að velja: ríki óðalsbænda eða konungs-
ríki. Lýðræði í nútímamerkingu var óþekkt.
Nú má spyrja að uppruna Haralds hins hárfagra. Að
föðurætt á hann að vera kominn af Ynglingum, kon-
ungaætt Svía. En móðir hans var náskyld dönskum
höfðingjum. Haraldur var alinn upp í suðaustur-Nor-
egi, í þeim héruðum, sem höfðu lengi legið undir dönsk-
um áhrifum og jafnvel verið undirorpin dönsku valdi.
Til er frásögn um Harald í Flateyjarbók og í Ágripi.
Sú frásögn er ekki fullljós, en svo virðist sem Harald-
ur hafi í æsku einu sinni verið gestur Óðins.
Haraldur hefir staðið í nánu sambandi við Danmörku.
Hann gekk að eiga margar konur, en skildi við þær
allar, þegar hann giftist hinni danskættuðu Ragnhildi.
Ragnhildur sú var móðir Eiríks blóðöxar, sem var eft-
irlætissonur föður síns. Enginn norskur konungur hef-
ir verið betur fallinn til að vera hin útvalda hetja Óð-
ins. Hann drap bræður sína — færði frændur sína við
útgarða, eins og sagt er, og lét í ljós fyrirlitningu sína
á ættartengslum og ættarskyldum. Minnast má þess,
að hinn bölvísi Óðinn hefir att bróður á móti bróður,
frænda á móti frænda, eins og kemur skýrt fram í
Danasögu Saxa og í fornaldarsögum. Má minnast orða
Óðins sjálfs:
atta ek jpfrum,
en aldri sættak.1
Ekki er furða, að höfundur Eiríksmála skyldi gefa
svo íburðarmikla lýsingu á móttöku Eiríks í Valhöllu
eftir dauða hans í Bretlandi. Að skaplyndi er Óðinn
margbrotinn, en fyrst og fremst er hann guð lögleysis,
guð stigamanna og rekka.
Á þessum grundvelli má kannske skilja, hvers vegna
i) tJr HárbarðsljóÖum 24; sbr.:
Einn veldr Óðinn
qIIu bplvi,
þvíat með sifjungum
sakrúnar bar. (Helga kviða Hundingsbana 11,34).