Skessuhorn - 24.03.2021, Síða 27

MIÐVIKUDAGUR 24. MARs 2021 27
Pennagrein
Vísnahorn
Björn Jakobsson frá
Varmalæk, sem lengi var
kennari í Reykholti, var
að miklu leyti sjálfmennt-
aður en afburða íslensku-
maður. Á seinni árum sínum var hann fenginn
til að sitja yfir í prófum í Menntaskólanum í
Reykjavík og orti af því tilefni:
Á efstu dögum ævinnar
en aldrei sest á lærdómsstóla
fór ég mér til frömunar
fjóra daga í menntaskóla.
Kaupfélag Borgfirðinga gaf nokkuð lengi
út Kaupfélagsritið með ýmsum upplýsingum
um rekstur félagsins og var Björn lengi rit-
stjóri þess. Jafnframt var í blaðinu töluvert af
ýmiskonar „þjóðlegum fróðleik“ og verður nú
aðeins skyggnst í þau fræði með ýmsum útúr-
dúrum þó. Eftir keppnina „sýslurnar svara“ í
Borgarnesi 1966 þar sem Borgfirðingar sigr-
uðu Húnvetninga í spurningakeppni sagði
Jónas Tryggvason:
Við höfum ekki úr háum söðli að detta,
en hér gat ekki farið verr en þetta.
Fyrst skotist hefur skýrum Húnvetningum
var skást að liggja fyrir Borgfirðingum.
Geir Pétursson á Vilmundarstöðum var
þokkalega hagmæltur og í betra lagi stríðinn
og sendi einhvern tímann Birni þessa kveðju:
Þegar andans eru börð
undir klakadyngjum
gott er að eiga gömul spörð
og gefa Borgfirðingum.
Björn svaraði hinsvegar með því að biðja
hann um efni í ritið sem var víst ekki það við-
bragð sem Geir ætlaðist til. Hinsvegar er þó
allavega þessi kveðskapur úr Kaupfélagsritinu:
Oft er mæða í erfiljóði.
Erfitt sprakka að feðra krakka.
Frónsku skáldi skortur á gjaldi.
Skipatapi í mars og apríl.
Lítið skjölluð karlæg kella.
Kossagnótt á brúðkaupsnóttu.
Þunnur andi á þingveg sendur.
Þurrkað hey á sunnudegi.
Oft eru göt á gömlum fötum.
Greindur maður lágtalaður.
Lausung slæm í ljúfum draumi.
Lítið vit í spekiriti.
Valdagarri í virktarherra.
Vondur þrái í kálfi gráum.
Mundir heitar heimasætu.
Harðsótt glíma ef dýrt er rímað.
Það er nú svo með eldgos eins og margt
fleira að þau koma og fara með misreglulegu
millibili og eins og einn góðvinur minn sagði;
„Þetta venst. En ekki vel.“ Um Kötlugosið
1918 orti Guðmundur Magnússon:
Katla gaus með heitan haus,
hamaðist laus við snjóinn.
Lymskutausin lengi kaus
leðjunni ausa í sjóinn.
Vítt sig þandi, gjörði grand,
góðu landi spillti,
út við strandir eyjaband
allt með sandi fyllti.
Og um jarðskjálftann í marslok 1963 sagði
Rósberg snædal:
Jörð með rykkjum reis og hneig,
riðuðu á grunni hallir.
Þó að lítið væri um veig
voru „í kippnum“ allir.
Nú eru vonandi flestir búnir að skila skatt-
framtölum sínum samviskusamlega eins og
plagsiður er. Öllum undanskotum haldið í lág-
marki að viðlögðum drengskap. Björn Guð-
mundur Björnsson kenndur við Torfustaða-
hús í Miðfirði en lengst búsettur á Hvamms-
tanga. „Húsa Björn“ skilaði svo sínu framtali
eitthvað nálægt 1950:
Eignir:
Fram til skatts ber fyrst að telja
fríðan búpening:
Hryssur tvær og holdlaus belja
heimsins mesta þing.
Hús ég byggði hér á kletti
handa mér og frú.
Líka hef ráð á leigubletti
er langdrægt fóðrar kú.
Innbúið er einkum dallar
ei með tískusvip.
Lagartunnur lekar allar
líkt og Kölska hrip.
Ég á orf sem enginn brýtur
eða snertir á.
Eylandsljá sem aldrei bítur
ef ég reyni að slá.
Brýnið líka bölvað hræsi
bæði gróft og hart.
Eitt sinn þó ég um það læsi
af því biti skarpt.
Innstæður má enginn nefna
er það lagabrot.
Heiðarleik sú haftastefna
hefur fellt í rot.
Skuldir:
Ég er í skuld við allt og alla
er ég hefi kynnst.
Þeir hafa mína mörgu galla
mildað – að mér finnst.
Tekjur:
Ekkert folald, enginn kálfur
engin veiðiföng.
Konan geld, ég gagnslaus sjálfur
guggnaður við söng.
Frádráttur:
Það er gömul sannorð saga
sem ég hallast að:
Frá einu núlli er illt að draga.
Ekki kann ég það.
Undirskrift:
Undirskrift þarf ekki að vanda.
Engum manni dylst
hér að ætti helst að standa
Húsa-Björn – það skilst.
Ekki man ég hvað voru gefin út mörg blöð
á Akureyri um tíma. Allavega tel ég að þeir
hafi staðið nokkuð vel í þeim málum „miðað
við höfðatölu“. Kristján frá Djúpalæk var um
tíma ritstjóri Verkamannsins og hafði þann
sið að birta vísu vikunnar. Eitt sinn meðan
Ragnar Ingi Aðalsteinsson var í Menntaskól-
anum á Akureyri og hafði litið inn á ritstjórn-
arkontorinn sér og ritstjóranum til andlegrar
upplyftingar var Kristján að vandræðast með
„vísu vikunnar“ en Ragnar taldi sig leysa mál-
ið:
Hófst hún eins og byrja bar
á betri helmingnum,
þessi vísa vikunnar
í Verkamanninum.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Þó að lítið væri um veig - voru „í kippnum“ allir
Íbúakönnun samtaka sveitarfélaga
á Vesturlandi, Íbúar og mikilvægi
búsetuskilyrða á Vesturlandi, var
birt í janúar. Margar áhugaverð-
ar og gagnlegar upplýsingar koma
þar fram um viðhorf íbúa til sinna
sveitarfélaga. Eitt af því sem kemur
fram í könnuninni og snýr að sam-
eiginlegri ábyrgð okkar er sá þátt-
ur sem lítur að góðu mannlífi. En
samkvæmt könnuninni þykir okk-
ur íbúum í Borgarbyggð mannlífið
hér ekki vera nægilega gott.
Gott mannlíf er einn mikilvæg-
asti þátturinn í því að okkur líði vel
í samfélaginu okkar og er nátengt
ánægju og vellíðan okkar í lífi og
starfi. En hvernig má skapa samfé-
lag sem einkennist af góðu mann-
lífi? Menning samfélagsins segir til
um hvernig samskiptum er háttað,
hvert viðhorf okkar, einkenni og
hegðun er.
Hvað getum við íbúar gert til
þess að vinna að því að börnin okk-
ar vaxi og dafni í samfélagi þar sem
mannlífið er gott og nærandi?
Það er sameiginlegt verkefni á
ábyrgð okkar allra sem komum að
uppeldi og umhverfi barna á einn
eða annan hátt að vinna að því að
þeim líði vel í sínu samfélagi og
dafni sem ábyrgir og jákvæðir ein-
staklingar. sýni þrautseigju í dag-
legum verkefnum og temji sér um-
burðarlyndi og virðingu gagnvart
umhverfinu og öðrum.
Hluttekning og vin-
gjarnlegheit
Hluttekning, vingjarnlegheit og
vilji til þess að mynda jákvæð tengsl
eru gríðarlega mikilvægir þætt-
ir í samskiptum á milli okkar sem
búum í samfélaginu. Það eru lyk-
ilþættir og grundvöllur að góðu
mannlífi.
Ímynd er sú upplifun sem við sjálf
og aðrir hafa á okkar samfélag, hún
verður m.a. til í huga okkar. Eftir-
sóknarverðir staðir byggja á ímynd
og orðstír á ánægju íbúa. Þegar
hugrenningartengsl við samfélagið
og íbúa verður jákvætt aukast lík-
urnar á því að okkur þyki mannlífið
gott og hefur áhrif á það hvað við
gerum og hvernig við hugsum.
Ræktum með okkur jákvæð gildi
og eiginleika sem leiða af sér jákvæð
samskipti á milli ólíkra einstaklinga
og hópa. Virkjum aðra og ræktum
okkur sjálf. Það er okkar sameigin-
lega ábyrgð að skapa gott mannlíf,
það gerir það enginn fyrir okkur.
Guðveig Lind Eyglóardóttir.
Höf. er oddviti Framsóknarflokks í
sveitarstjórn Borgarbyggðar.
Fimmtudaginn 25. mars verður
opnuð farandsýning á Bókasafni
Akraness, sem nefnist Hlaðvarp-
ið Myrka Ísland. Þar er fjallar um
hamfarir, hörmungar, þjóðsögur
og óhugnað í íslenskri sögu. Ungu
listamennirnir Lúkas Guðnason og
sigurjón Líndal Benediktsson hafa
gert myndskreytingar við nokkra
hlaðvarpsþætti, en það er sigrún
Elíasdóttir, þáttastjórnandi Myrka
Íslands, sem stendur fyrir sýning-
unni. sýningin var fyrst opnuð í
safnahúsi Borgarfjarðar eins og ít-
arlega hefur verið sagt frá í skessu-
horni. Hún mun nú fara á ferð
um Vesturland. sýningin verður á
Bókasafni Akraness til og með 21.
apríl, á opnunartíma safnsins.
„Vegna sóttvarnarráðsstafana
verður ekki um formlega opnun að
ræða en hægt er að sjá nánari um-
fjöllun um viðfangsefnin í mynd-
bandi á Facebook síðu Myrka Ís-
lands eða með því að slá inn Myrka
Ísland á Youtube,“ segir í tilkynn-
ingu frá Bókasafni Akraness.
mm
Sýningin Myrka Ísland
sett upp á Bókasafni
Akraness
Hvernig ertu
í mannlífinu?