Morgunblaðið - 15.03.2021, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. MARS 2021
VERIÐ
VELKOMIN Í
SJÓNMÆLINGU
Hamraborg 10, Kópavogi, sími 554 3200
Opið: Virka daga 9.30–18, laugardaga 11-14
Oddur Þórðarson
oddurth@mbl.is
Komi til eldgoss á Reykjanesskaga er líklegast að hrinu
jarðskjálfta á svæðinu linni. Þetta er mat jarðvísinda-
manna sem Morgunblaðið ræddi við. Í gær varð skjálfti,
5,4 stærð, skammt frá Fagradalsfjalli. Það er næst-
stærsti skjálfti sem mælst hefur frá því hrinan hófst í
lok febrúar. Í gær ræddi mbl.is við Fannar Jónasson,
bæjarstjóra í Grindavík, og sagði hann að skjálftinn í
gær hefði verið einkar snarpur og langur. Bílar og tæki
björgunarsveitarinnar Þorbjarnar í Grindavík vögguðu
til og frá eins og sást á myndum úr öryggismyndavél.
Gos myndi losa um spennuna
Að sögn Halldórs Geirssonar, dósents í jarðeðlisfræði
við Háskóla Íslands, eru allar líkur á því að eldgos
myndi losa um þá spennu sem valdið hefur tíðum jarð-
skjálftum á Reykjanesskaga. Undir þetta tekur kollegi
hans og prófessor emeritus við Háskóla Íslands, Páll
Einarsson. Báðir segja þeir að líklega endi skjálftahrin-
an með gosi, fyrr en síðar, og að þá muni tíðum skjálft-
um ljúka. Hins vegar geti þó verið að skjálftahrinunni
linni án þess að fari að gjósa, en erfitt er að spá um slíkt.
„Það er líka alveg mögulegt að hún hjaðni þessi virkni
og það gjósi bara ekkert í tugi ára. En þessar eldstöðvar
hafa verið þarna í milljónir ára og það verður nú að telj-
ast ólíklegt að þær fari eitthvað að hætta núna. Það gýs
þarna fyrir rest,“ segir Halldór.
Þrjú önnur kvikuinnskot
Halldór segir að skjálftahrinunni myndi linna með
gosi, að því gefnu að ekki myndist kvikuinnskot annars
staðar á svæðinu. Á síðastliðnu ári hafa jarðvísindamenn
orðið varir við fjögur kvikuinnskot, að því er talið er, á
Reykjanesskaga. Kvikugangurinn milli Fagradalsfjalls
og Keilis, sem veldur skjálftahrinunni sem nú stendur
yfir, er þó langstærstur, að sögn Halldórs. Spurður hvar
hin kvikuinnskotin séu segir Halldór: „Það er við eld-
stöðina í Svartsengi, þar voru þrjú ristímabil sem við
túlkuðum sem innskot í fyrra. Svo lítur út fyrir að hafi
verið einhver kvikuhreyfing í Reykjaneskerfinu, sem er
vestast á Reykjanesskaganum. Og svo í sumar varð
þensla í eldstöðinni í Krísuvík, hún náði frá ágúst og
upp undir byrjun október. En þessar hreyfingar við
Fagradalsfjall eru langtum stærri en þessar hreyfingar
þannig að við erum að velta fyrir okkur hvort það sé
hreinlega einhver inngjöf af kviku undir skaganum öll-
um.“
Halldór segir þó að skjálftavirkni við kvikuganginn
undir Fagradalsfjalli hafi losað um mun meiri spennu
en þeir skjálftar sem fundist hafa síðastliðið ár.
Fátt hægt að læra af sögunni
Halldór og Páll eru sammála um að erfitt geti reynst
að rýna í jarðsögu Reykjanesskagans. Halldór segir að
gosefni fyrri gosa þeki svæðið og því sé erfitt að skoða
jarðlög, sem alla jafna gætu haft forspárgildi um næstu
gos. Páll segir að það hafi ekki gosið á Reykjanesskaga í
ein 800 ár og því geti jarðvísindamenn ekki byggt þekk-
ingu sína á neinni reynslu af gosum á svæðinu.
Vegna þessa verða jarðvísindamenn að reiða sig á
gögn úr GPS-mælingum, eins og Halldór sérhæfir sig í,
og úr gervihnattamyndum sem hafa vikulega varpað
ljósi á þróun mála á Reykjanesskaganum, það sem af er
skjálftahrinunni þar. Páll og Halldór segja Morgun-
blaðinu reyndar að einhver töf verði á gagnasendingu
frá jarðvísindastofnun Evrópu þessa vikuna vegna elds-
voða sem kom upp í húsakynnum þeirra. Páll á þó von á
gögnum á morgun sem sagt gætu til um hvort og þá
hvernig kvikugangurinn hreyfist.
„Við reynum að lesa úr þessum GPS-gögnum hvort
einhver hreyfing sé á kvikuganginum, hvort hann sé að
færast til eða stækka eða hvað,“ segir Halldór og bætir
við: „Við sjáum greinilega að hann heldur áfram að
stækka, færslurnar eru í takt við skjálftavirknina líka,
þetta er að færast í suðsuðvestur. Gangurinn er að
lengjast svona í þá áttina.“
Morgunblaðið/Eggert
Fagradalsfjall Jarðvísindamenn segja kvikuinnskot mælast á fjórum stöðum á Reykjanesskaga.
Eldgos myndi lík-
lega stöðva skjálfta
- Kvikuinnskot hafa mælst á þremur stöðum til viðbótar
Elínborg Gísladóttir sóknar-
prestur í Grindavík segir í sam-
tali við Morgunblaðið að það sé
að sjálfsögðu ekki þægilegt að fá
skjálfta. Hún segist þó anda vel
inn og þá sé skjálftinn farinn og
hún hafi hann þá ekki mikið í
huganum.
Elínborg segir misjafnt hvort
fólk finni fyrir miklum kvíða yfir
skjálftunum. Sumir missi ekkert
úr svefni en aðrir séu kvíðnir og
fari þá burt um helgar.
Elínborg bendir á að sumir fái
jarðskjálftariðu. Hún tekur sem
dæmi að eftir stóra skjálftann í
gær hafi komið tveir minni. Þeg-
ar slíkir skjálftar fara yfir finnur
fólk að það ruggar aðeins „eins
og þú sért á lygnum sjó“. Fólk
finni þannig hreyfingu þótt það
sé ekki mikill skjálfti.
Aðspurð segir Elínborg það
hafa gerst að fólk leiti til hennar
vegna skjálftanna. „Ég hef sagt
því að það sé velkomið og það
hefur alveg komið og átt spjall.
Svo fer ég nú og hitti fólk hér og
þar. En ég held náttúrlega að það
séu allir að reyna að gera sitt
besta í þessu samfélagi.“
Elínborg bendir þá á að skjálft-
arnir geti vakið óróa hjá fólki
sem kannski leið ekki vel fyrir,
áður en skjálftarnir byrjuðu.
„Fólk er kannski að takast á við
eitthvað erfitt í lífi sínu og þá
hitta skjálftarnir ekki vel á,“ seg-
ir Elínborg.
Að lokum bendir Elínborg á að
Grindavík sé samfélag þar sem
allir séu að reyna að finna leiðir
til að lifa með skjálftunum. „Við
hlúum hvert að öðru hérna, ekki
bara kirkjan, almennt erum við
hérna öll að hlúa hvert að öðru.“
Hlúa hvert að öðru
Finna leiðir til þess að
lifa með skjálftunum
Morgunblaðið/Eggert
Presturinn Elínborg Gísladóttir er
sóknarprestur í Grindavík.
Sigurður A. Kristmundsson, hafn-
arstjóri og íbúi í Grindavík, sagðist
hafa fundið vel fyrir skjálftanum
sem reið yfir í gær.
„Þetta var allavega sá sterkasti
sem við höfum fundið hingað til, það
nötraði allt og skalf,“ sagði Sig-
urður og bætti við að ekkert hefði
dottið úr hillum á heimili hans en
eitt glas farið á hliðina. Þá hefði
verið búið að fjarlægja einhverja
hluti úr hillum og myndir af veggj-
um á síðustu vikum. Sigurður segir
minni skjálftana sem dunið hafa yfir
síðastliðnar viku smávægilega í
samanburði við þá stóru eins og
þennan sem varð fyrr í dag.
„Ég held að þegar það koma
svona stórir eins og þessi, þá finnst
manni hinir sem koma og eru minni
ekki vera neitt neitt. Það er nú
merki um að maður sé einhvern
veginn að venjast þessu, finnst mér
allavega,“ sagði Sigurður og bætti
við:
„Við gátum nokkurn veginn skot-
ið á hvað hann var stór allavega
miðað við það sem kom, 5,4. Maður
er svona farinn að átta sig á því
hversu stórir þeir eru.“
Aðspurður segir Sigurður mis-
jafnt hvort fólk sé kvíðið yfir skjálft-
unum. Sumir séu kvíðnir en aðrir
rólegir og treysti því að húsin séu
þannig byggð að þau þoli skjálftana.
„Við treystum allavega því að
þessi hús séu það vel járnabundin og
byggð að þau eigi ekki að hrynja en
auðvitað þegar það kemur svona
skjálfti eins og núna, þessi stærsti,
þá náttúrlega hrekkur maður í kút,“
sagði Sigurður.
Allt nötraði og skalf
Minni skjálftarnir smá-
vægilegir í samanburði
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Íbúi Sigurður A. Kristmundsson,
hafnarstjóri og íbúi í Grindavík.
Hildur Guðnadóttir tónskáld hlaut
í gærkvöldi Grammy-verðlaun fyrir
tónlist sína í stórmyndinni um Jó-
kerinn. Hún hefur áður hlotið Ósk-
arsverðlaun, Golden Globe-
verðlaun og BAFTA-verðlaun fyrir
tónlistina í myndinni.
Hildur var tilnefnd til verðlauna
fyrir bestu tónlist í sjónrænum
miðlum, en sá flokkur nær yfir
kvikmyndir, tónlist og tölvuleiki.
Hún var einnig tilnefnd til verð-
launa fyrir verkið „Bathroom
Dance“ í öðrum flokki en vann ekki
til þeirra verðlauna.
Engir gestir voru á hátíðinni í ár
vegna heimsfaraldurs kórónuveiru.
Hildur ávarpaði hátíðina í gegnum
fjarfundarbúnað og sagðist þakklát
fyrir verðlaunin.
Þetta er í ann-
að skiptið sem
Hildur hlýtur
Grammy-
verðlaun en á
síðasta ári vann
hún til þeirra
verðlauna fyrir
tónlistina í þátt-
unum Cherno-
byl.
Daníel Bjarnason og Sinfóníu-
hljómsveit Íslands voru tilnefnd
fyrir besta tónlistarflutning hljóm-
sveitar fyrir flutning og hljóm-
sveitarstjórn á plötunni Concurr-
ence en unnu ekki til verðlauna að
þessu sinni.
Hildur hlaut önnur
Grammy-verðlaun
Hildur Guðnadóttir
- Var tilnefnd til tvennra verðlauna
Bilun í jarðstreng olli rafmagns-
leysi í hluta Hafnarfjarðar á laug-
ardagskvöld og sunnudagsmorgun.
Straumur fór af tveimur spenni-
stöðvum, við Arnarhraun og
Smyrlahraun. Íbúar við þær götur,
en einnig Álfaskeið og Hverfisgötu,
það er byggðina upp af miðbænum,
voru án rafmagns í nokkrar
klukkustundir.
Nokkurn tíma tók að finna út or-
sakir rafmagnsleysisins, en til þess
þurfti mælitæki sem sýndu ná-
kvæmlega hvar bilun væri í jarð-
strengnum.
Rafmagn var því tengt um aðra
strengi fram hjá biluninni. Þannig
var vandamálið leyst til bráða-
birgða, að sögn Egils Sigmunds-
sonar sviðsstjóra rafmagns hjá HS-
veitum.
Farið verður í varanlegri við-
gerðir á svæðinu innan tíðar, að
sögn Egils. sbs@mbl.is
Rafmagnslaust
í Hafnarfirði