Fréttablaðið - 30.10.2021, Blaðsíða 32

Steinunn segir
óþolandi að
enn tíðkist að
konum séu
greidd lægri
laun en körlum,
Forsenda jafn-
réttis kynjanna
sé að launamun-
ur sé aflagður
með öllu.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
útrýma, en ég veit ekki betur en
að í þeim málum þar sem brotið var
á annarri manneskju, að á því hafi
verið tekið af festu.“
Sérðu einhverjar breytingar varð-
andi jafnrétti í bransanum frá því að
þú byrjaðir?
„Konur hafa sterkari rödd í lista-
heiminum á Íslandi en áður. Konur
eru miklu meira áberandi sem lista-
menn í dag á öllum sviðum listageir-
ans en þegar ég var stelpa og það er
gott. Það er engin kona feimin við að
gangast við köllun sinni í dag.“
Steinunn segir það þó enn tíðkast
að konum séu greidd lægri laun en
körlum, það sé óþolandi. „Það er for-
senda jafnréttis kynjanna að launa-
munur sé aflagður með öllu og það
er það sem barátta allra kvenna á að
snúast um. Sömu laun fyrir sömu
vinnu.“
Konur verði að skilja að það sé
grundvallaratriði í samfélagi að þeir
launalægstu fái mannsæmandi laun
og konur í ágætum vellaunuðum
stöðum geti ekki leyft sér að loka
augunum á meðan þær sleiki út um.
„Því á meðan að það er troðið á
skúringakonu með lágu launaum-
slagi er hægt að gera slíkt hið sama
við leikkonuna, leikstýruna eða
kvenhandritshöfundinn. Því miður
er þessi barátta mikilvægasta verk-
efni allra kvenna enn þann dag í
dag.“
Steinunn og Stefán
Árið 2018 missti Steinunn eigin-
mann sinn, Stefán Karl Stefánsson,
eftir erfið veikindi. Hjónin voru
einlæg og opin varðandi veikindi
Stefáns og það hefur Steinunn Ólína
einnig verið varðandi sorgina og
dauðann eftir að hann lést. Aðspurð
hvort að það hafi hjálpað þeim að
ræða veikindin opinberlega segir
Steinunn Stefán hafa viljað hjálpa
öðrum í sömu sporum.
„Stefáni var mikið í mun að ræða
veikindin opinskátt og oftar en ekki
var ég málpípa hans þegar hann
skorti þrótt. Hann vildi einlæglega
gera gagn og hjálpa öðrum sem
væru í sömu sporum,“ segir Stein-
unn.
„Persónulega fannst mér mikil-
vægt að halda börnunum okkar
upplýstum um stöðu mála, því þótt
ég sé sæmileg leikkona gat ég ekki
hugsað mér að halda slíku leikriti
gangandi innan veggja heimilisins,“
segir hún en Steinunn og Stefán eiga
saman fjögur börn.
„Ég held eftir á að það hafi verið
rétt ákvörðun. Maður á aldrei að
ljúga að börnum. Það rýrir traust
þeirra til manns og kennir þeim að
virða sannleikann að vettugi.“
Steinunn segir erfiðasta verkefnið
í kjölfar dauða Stefáns það að hlúa
að börnunum sem misst hafi föður
sinn, sú vinna verði til frambúðar.
„Verst er að geta ekki tekið sárs-
aukann sem fylgir föðurmissi frá
þeim en með því þarf ég að lifa og
vorkenni mér ekkert. Það er sjálf-
sagt mál. Sjálf er ég býsna sterk og er
smátt og smátt að rétta úr kútnum,“
segir hún.
Breytt afstaða til dauðans
„Það er svo að öll reynsla, jafnvel
erfið reynsla, er á einhvern hátt líka
gjöf og ég einblíni á það sem ég hef
lært og skilið fremur en það sem við
höfum misst,“ bætir Steinunn við og
blaðamanni leikur forvitni á að vita
hvað hún hafi lært af dauða Stefáns.
„Afstaða mín til dauðans hefur
breyst til muna, ég óttast hann ekki
vitund og reyndar finnst mér þeir
dánu alls ekki langt undan án þess
að ég vilji hljóma eins og ég sé snar-
galin,“ útskýrir Steinunn.
,,Þeir sem við höfum misst og
voru okkur kærir eru innan seil-
ingar ef við gefum okkur að því að
hugsa til þeirra. Það er hinn eigin-
legi draugagangur og bara afskap-
lega notalegur,“ heldur hún áfram.
,,Við eigum ekki að hræðast að
ræða eða hugsa um þá sem látnir
eru heldur halda þeim nálægum
eins mikið og við kærum okkur
um. Þetta eru engir galdrar. Hugs-
anir, orka og andi þeirra sem okkur
þykir vænt um lifir með okkur ef við
viljum gefa því gaum.“
Spurð að því hvort hún hafi leitað
sér hjálpar eftir dauða eiginmanns
síns segir Steinunn: „Mín hjálp
hefur verið í því að hugsa lítið um
mig og einbeita mér að börnunum.
Ég á góða og nána vini sem hafa
haldið í höndina á mér og lánað mér
dómgreind þegar ég hef þurft á að
halda. Það er mikils virði.“
Kannabis
Steinunn Ólína tjáði sig nýlega á
samfélagsmiðlum um það hvernig
kannabis hjálpaði Stefáni í veik-
indum hans. Lyfið linaði þjáningar
hans, jók matarlystina og veitti
honum vellíðan. Spurð hvort að
hún myndi vilja lögleiða kannabis
í lækningaskyni segist Steinunn
einungis geta svarað út frá sinni
reynslu, kannabis sé náttúrulyf sem
reynis mörgum vel.
,,Stefán gekk í gegnum erfiðar
lyfja- og geislameðferðir með til-
heyrandi lystarleysi og ógleði sem
rýrðu lífsgæði hans til muna. Kanna-
bis var langbesta lyfið til að slá á
ógleði og lystarleysi og fyrir vikið
hélt hann holdum lengur en efni
stóðu til,“ segir hún.
,,Kannabis reyndist líka færa
honum léttleika til að fást við óbæri-
legar aðstæður á stundum og jafnvel
hreina og einskæra kátínu sem ætti
aldrei að neita dauðvona mann-
eskjum um,“ bætir Steinunn við.
,,Mér finnst það sýna afskap-
lega þröngsýni og afturhaldssemi
stjórnvalda að kannabis sé ólöglegt
á Íslandi. Það ætti að vera sjálfsagt
mál að sjúklingar sem efnið getur
gagnast fái að nota það í lækninga-
skyni. Og hegningar fyrir kanna-
bisnotkun ættu löngu að heyra
sögunni til,“ segir hún.
..Á Íslandi er þversögnin svo ríkis-
rekin áfengissala og áfengisneysla
sem er hampað í hvívetna. Áfengis-
neysla veldur margfalt meira and-
legu, líkamlegu og sálarlegu tjóni
en notkun náttúrulyfja á borð við
kannabis.“
Hollast að láta undan
Þegar Stefán lést var Steinunn 49
ára og henni fannst að sögn nötur-
legt að hugsa til þess að vera fram-
vegis ein. Hún hugsaði með sér að
kannski yrði það raunin og vor-
kenndi sjálfri sér svolítið við til-
hugsunina.
Svo fór þó ekki og Steinunn Ólína
fann ástina á ný. Húnn kynntist
kærastanum sínum, Bergsveini
Birgissyni rithöfundi, óvænt í stiga-
gangi í Vesturbænum. ,,Og það var
ekkert aftur snúið. Maður ræður
engu um svona nokkuð,“ segir Stein-
unn.
,,Við manneskjurnar stöndum í
þeirri meiningu að við séum með
góða stjórn á öllu í kringum okkur
en þegar ástin er annars vegar
verður manni ljóst að allt slíkt er
blekking. Ástin er eitt af því sem
við ráðum ekkert við, þegar hún
bankar upp á er manni hollast að
láta undan.“
,,Við Bergsveinn erum afskaplega
góðir vinir. Við erum ansi ólíkar
manneskjur, hann er rólyndis-
maður meðan ég er fremur átaka-
og stuðsækin svo þetta er ekkert
dauflegt hjá okkur, öðru nær,“ segir
Steinunn glettin þegar hún er spurð
að því hvað tengi þau Bergsvein
saman.
Þau Steinunn og Bergsveinn eiga
afdrep norður á Ströndum. Þar eiga
þau góða vini og vilja helst vera. „Þar
er margt brasað, skal ég segja þér.“
Steinunn segir það ekki hafa
skemmt fyrir þegar hún varð ást-
fangin af Bergsveini hvað henni
finnst hann frábær rithöfundur.
Fljótlega kemur út eftir hann bókin
Kolbeinsey, sem hún segist mjög
hrifin af og spennt að vita hverjar
viðtökur verða. „Hann er ólíkinda-
tól sem rithöfundur, hann Berg-
sveinn, og þar liggur styrkur hans.“
Óvænt gæfa
Steinunn segir það mikla og óvænta
gæfu að hafa hitt Bergsvein. Þá segir
hún það einnig mikla gæfu að hún
hafi alltaf bæði trúað á ástina og
reynt hana, það auðnist ekki öllum.
„Að elska og vera elskaður er
mikilvægast af öllu. Ég hefði verið
sjálfri mér verst og algjört fíf l ef ég
hefði neitað mér um að kynnast
Bergsveini betur þrátt fyrir að stutt
væri frá andláti Stefáns. Og auðvitað
bráðheppin að hann gat hugsað sér
að elska mig líka,“ segir Steinunn
Ólína.
„Þeim sem halda að þeir geti sleg-
ist við ástina með skynsemina að
vopni er töluverður vandi á hönd-
um. Þegar ástin er annars vegar á
ekki að hugsa heldur hlýða og taka
svo afleiðingunum síðar. Ef allt fer
ekki sem skyldi þá hefur maður all-
tént lifað það að verða ástfanginn,
og það eitt gerir lífið þess virði að
hafa lifað því.“
Bergsveinn hefur búið hálfa ævi
sína í Noregi og starfað þar sem
fræðimaður og rithöfundur. Hann
og Steinunn Ólína verja því miklum
tíma hvort í sínu landinu.
„Hann á tvær stálpaðar dætur
sem búa í Noregi. Hann fer á milli
landanna tveggja vinnu sinnar
vegna og það er alveg ágætis fyrir-
komulag þó mér finnist auðvitað
skemmtilegra þegar hann er á
Íslandi.“
Margt fram undan
Næst á dagskrá hjá Steinunni Ólínu
eru hin ýmsu verkefni. Hún fer
meðal annars með hlutverk í Nas-
hyrningnum eftir Ionesco og eitt af
aðalhlutverkum í nýju verki eftir
Tyrfing Tyrfingsson sem sýnt verður
eftir áramót.
„Mér finnst gaman að vinna og
vera til og ég er óendanlega forvitin
um lífið og tilveruna. Í augnablikinu
langar mig að leika, skrifa og vinna
í sjónvarpi og gera helst ekkert
annað,“ segir Steinunn.
„Ég lýg því! Mig langar að stofna
dularfullt og dálítið framsóknarlegt
handavinnusamlagsfélag, áhuga-
samir mega setja sig í samband,“
segir hún hlæjandi að lokum. n
Mér finnst gaman að
vinna og vera til og ég
er óendanlega forvitin
um lífið og tilveruna.

Ég einblíni
á það sem
ég hef lært
og skilið
fremur en
það sem
við höfum
misst.
32 Helgin 30. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ