Fréttablaðið - 30.10.2021, Blaðsíða 82

Sif skrifar bækur
innblásnar af því
sem er að gerast
í heiminum
hverju sinni og
er sú nýjasta
engin undan-
tekning.
sem eiga sér ritúal í kringum
lesturinn á pistlunum: þeir koma
sér fyrir í þægilegum stól með
blaðið, rétta bollann, uppáhalds
vínarbrauðið og byrja svo að lesa.
Fátt gleður mig meira en að vita til
þess að mér hafi tekist að veita ein-
hverjum stundarfrið frá hversdags-
leikanum. Nóg er af honum.“
Fréttafíkillinn Sif hlýtur að eiga
sín uppáhalds hlaðvörp og leikur
blaðamanni forvitni á að vita hvað
hún hlustar á sér til fróðleiks og
skemmtunar. „Ó, já. Ég hef alltaf
verið mikill útvarpsfíkill og sótt í
talað mál. Sem unglingur vissi ég
fátt betra en að sofna á sunnudags-
kvöldi við Frjálsar hendur Illuga
Jökulssonar á Rás 1. Þegar ég flutti til
Bretlands varð ég strax háð breska
ríkisútvarpinu. Stundum óskaði ég
þess að ég gæti grætt útvarpsstöð-
ina BBC Radio 4 í heilann í mér og
hlustað á hana allan sólarhringinn
í beinni,“ segir hún í léttum tón. „Ég
hlusta mikið á hlaðvörp á borð við
The Daily frá The New York Times,
Today in Focus frá The Guardian og
Stories of Our Times frá The Times.“
Veröldin er grá
Bók Sifjar, Banvæn snjókorn, sem
kom út í Bretlandi fyrir tveimur
árum kom loks út á íslensku í vik-
unni. „Banvæn snjókorn er í senn
norræn glæpasaga – „Nordic noir“
eins og það kallast hér í Bretlandi
– og ungmennabók. Eins og svo oft
með norrænu glæpasöguna er um
að ræða samfélagsádeilu, sjónum
er beint að einhverju sem miður fer
í samtímanum. Ég er til dæmis að
skoða hættur internetsins og þau
áhrif sem það hefur á sjálfsímynd,
samskipti fólks, viðskipti, lýðræði
og samfélagið allt.“
Bókin segir frá ungri, hálf-
íslenskri konu sem ólst upp í Lond-
on en flyst til Íslands þegar móðir
hennar fellur frá. Hún fær vinnu
sem blaðamaður á dagblaði sem
pabbi hennar ritstýrir.
„Ég vann á Morgunblaðinu í
gamla daga og er ritstjórnin inn-
blásin af þeirri reynslu. Blaðakonan
unga fær það hlutverk að skoða mál
samfélagsmiðlastjörnu sem hand-
tekin er fyrir morð. Í ljós kemur
að hlutirnir eru f lóknari en þeir
virðast.“
Sif bendir á að þannig sé tilveran
oft, að við látum sem hlutirnir séu
svartir eða hvítir, algóðir eða al-
slæmir. „En veröldin er grá.“
Banvæn snjókorn er innblásin af
tveimur fréttatengdum atburðum
sem sýna fram á hvað hlutirnir
eru ekki alltaf klipptir og skornir:
Annars vegar vafasömum starfs-
háttum samfélagsmiðla og hins
vegar MeToo-byltingunni og því er
ekki úr vegi að spyrja Sif út í hennar
afstöðu.
MeToo og samfélagsmiðlar
„Það er óhrekjanleg staðreynd að
samfélagsmiðlar valda skaða; þeir
eru skaðlegir andlegri heilsu, margir
telja þá hættulega samfélagsum-
ræðu og jafnvel lýðræðinu. En ef
ekki hefði verið fyrir samfélags-
miðla hefði MeToo-byltingin aldr-
ei komist á skrið. Samfélagsmiðlar
geta verið breytingaafl. Þá er hægt
að nota til góðs. En þeir geta líka
verið niðurrifsafl,“ segir hún.
Bækur Sifjar endurspegla áhuga
höfundarins á fréttatengdum mál-
efnum og eru þannig innblásnar
af því sem er að gerast í heiminum
hverju sinni. „En þótt ég sé með
fréttir á heilanum finnst mér oft
felast meiri sannleikur í skáld-
skapnum en staðreyndum. Skáld-
skapurinn gerir okkur kleift að sjá
stóru myndina sem týnist gjarnan
í öllu því fréttafargani sem herjar á
okkur.“
Sif líkir því að skrifa skáldskap
við að prjóna. „Raunveruleikinn er
óreiða, samflæktur garnhnykill. Að
greiða úr f lækjunni sem mannleg
tilvist er og búa til úr henni sögu
dregur ekki úr sannleiksgildi efnis-
ins. Líf okkar eru samflæktur garn-
hnykill; þótt prjónuð sé úr þeim
peysa er enn um að ræða garn.“
Sif starfar bæði hér á landi og í
Bretlandi og skrifar bæði á íslensku
og ensku. „Það að vinna með tvö
tungumál getur valdið því að maður
verði dálítið ruglaður í ríminu.
Stundum opna ég munninn og man
ekki hvort ég var að tala íslensku
eða ensku.“
Allir með umboðsmann
Banvæn snjókorn er önnur bókin
sem hún skrifar á ensku og segist
hún nú berjast við að leggja loka-
hönd á þá þriðju. „Heimsfaraldur-
inn, útgöngubönn og heimaskóli
hægðu á fæðingu þeirrar bókar.“
Enskar bækur Sifjar eru gefnar
út af stærsta bókaforlagi Bretlands,
Hachette. „Útgáfubransinn í Bret-
landi er gjörólíkur bransanum hér
heima. Breskir útgefendur eru álíka
aðgengilegir og sjálf drottningin.
Þeir forðast óbreytta rithöfunda
eins og heitan eldinn og þeir líta
ekki við bókahandritum nema þau
berist þeim í gegnum umboðsmenn.
Hlutverk umboðsmannsins er mjög
umfangsmikið. Það getur verið erf-
itt að verða sér úti um umboðsmann
og getur tekið mörg ár. Kosturinn
við að vera með umboðsmann er sá
að þá er maður laus undan prakt-
ískum atriðum eins og samninga-
viðræðum og slíku. Það er því meiri
tími til að einbeita sér að skrifum
sem er eitthvað sem allir höfundar
fagna.“
Þýðendur eru ekki vél
Bókin hefur nú þegar verið þýdd
bæði á frönsku og þýsku og er Ísland
því fjórði áfangastaður hennar þótt
höfundurinn sé íslenskur sem telst
nokkuð sérstakt. Sif hafði alltaf séð
fyrir sér að þýða hana sjálf en þegar
á hólminn var komið gafst ekki tími
til þess.
„Forlagið, útgefandinn minn,
fékk því frábæran þýðanda í verkið,
verðlaunaþýðandann Höllu Sverris-
dóttur,“ útskýrir hún og bætir við að
ferlið hafi verið skrítið fyrir bæði
höfund og þýðanda.
„Hún var að þýða verk á móður-
mál höfundar. Þegar ég fékk þýð-
inguna svo í hendur áttaði ég mig á
einu. Skáldsögur eru eingetnar. Þær
eiga eitt foreldri sem er höfundur-
inn. Þýðingar eiga hins vegar tvo
foreldra. Bókin var ekki lengur bara
bókin mín heldur var hún sameigin-
legt afkvæmi okkar Höllu,“ útskýrir
hún og bætir við að þýðendum sé að
hennar mati ekki gert nægilega hátt
undir höfði.
„Á litlu málsvæði eins og því
íslenska eru þýðingar sérstaklega
mikilvægar. Þýðendur eru ekki vél,
við þýðum ekki bækur í gegnum
Google Translate. Góður þýðandi
þýðir verk og gæðir það sál á því
tungumáli sem hann fæst við.“
Dauðinn hefur tilgang
Eins og fyrr segir er Sif á bólakafi í
sinni þriðju bók sem hún skrifar á
ensku, aftur á móti segist hún alltaf
vera með mörg járn í eldinum og á
teikniborðinu er jafnframt íslenskt
verk.
„Ég er eins og hákarl – ef ég
hætti að synda sekk ég til botns. Á
hverjum degi græt ég að það skuli
ekki vera f leiri mínútur í sólar-
hringnum.“
Og þá færist umræðan aftur að til-
gangsleysi lífsins.
„Þótt lífið hafi engan tilgang
finnst mér dauðinn hafa hann.
Bandaríski rithöfundurinn og Nób-
elsverðlaunahafinn Saul Bellow
sagði að „dauðinn er dökka undir-
lagið sem spegill þarf að hafa til að
maður sjái eitthvað í honum.“
Lífið er takmörkuð auðlind og
það er þessi króníski tímaskortur
sem gerir lífið aðkallandi. Ef við
hefðum óendanlega mikinn tíma
gætum við gert allt, en allt mætti
líka bíða. Hvers vegna að fara í
ferðalag í dag – eða byrja á nýrri
bók, læra nýtt tungumál, kynnast
nýju fólki – ef það má bíða til morg-
uns?“
Við endum millilandasamtalið á
þessum heimspekilegu nótum enda
kostnaðarliðir eitt og tvö farnir að
rífast um hvor þeirra eigi að halda á
sjónvarpsfjarstýringunni á meðan
þeir horfa á Netflix. n
Ég er eins
og hákarl
– ef ég hætti
að synda
sekk ég til
botns.
Ég hafði ætlað að eiga
grislinginn á spítala
með aðstoð lækna-
vísindanna og alls þess
dóps sem stæði til
boða. Barnið kom hins
vegar í heiminn án
nokkurs fyrirvara og
það var tölvunarfræð-
ingur sem tók á móti
því.

38 Helgin 30. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ