Fréttablaðið - 30.10.2021, Qupperneq 40

Útgefandi: Torg ehf Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Hjartaheill
Sveinn
Guðmundsson
formaður Hjartaheilla
Það er magnað þetta líf. Við erum heppin að fá að
upplifa þá töfra sem lífið býður upp á. Vissulega
eru andstæður þar sem takast á sorgin og gleðin.
Það að missa ástvin er eitt erfiðasta áfallið sem við
verðum fyrir og það er engin auðveld leið að halda
áfram. Við verðum að finna hugrekki til að lifa með
sorginni. Í gleðinni deilum við með vinum okkar
draumum og sigrum.
Skyndilegt hjartastopp getur leitt til ótímabærs
dauða. Allt að 200 manns fá hjartastopp árlega
hérlendis. Við hjá Hjartaheill viljum gera eitthvað í
málunum – ekki vera bara áhorfendur.
Við þurfum að skapa framtíð með eigin draumum
og takmörkum og láta ekkert standa í vegi fyrir
okkur. Leggjum því af stað í ferðalag, þú og ég, í átt
að takmarkinu að minnka líkurnar á að hjartastopp
verði endastöðin. Breytum sorg í gleði, von í vissu.
Eina leiðin til að sjá framtíðina fyrir er að skapa sér
hana sjálfur með markvissum aðgerðum og breyttri
hugsun.
Hraðinn í samfélaginu er mikill. Öll vandamál
sem við upplifum eiga sér lausnir og svör. Sumir
ganga svo langt að segja að það séu engin vandamál,
við veljum frekar að búa þau til. En lífið er ekki
svona einfalt. Einhvers staður er sagt að við ráðum
ekki stafrófi lífsins og bókstafnum sem okkur er
úthlutað fáum við ekki ráðið heldur.
Hjartaheill leggur mikla áherslu á endurlífgun
Tvö síðustu ár efndi Hjartaheill til landsátaks sem
var einfaldlega nefnt HJARTASTOPP. Í grunnskólum
landsins hefur endurlífgunarbrúðum verið dreift til
kennslu í 6.-10. bekk, m.a. með stuðningi Hjarta-
heilla. Hjúkrunarfræðingar í skólum sjá um kennslu
í fyrstu viðbrögðum, s.s. hringja, hnoða og blása.
Gera má sterklega ráð fyrir að þessi kennsla auki
þátttöku í að veita fyrstu hjálp, fumlaust og örugg-
lega með betri árangri.
Nú er komið að því að fjalla um endurlífgun með
AED-hjartastuðtækjunum og koma upp miðlægum
grunni yfir hvar þau eru staðsett.
Draumur okkar er að tækin í landinu verði skrá-
sett og að það verði Neyðarlínan 112 sem annast
svörun í neyðartilvikum og geti staðsett tækin og
staðinn þar sem aðstoðar er þörf og gert ráðstafanir
til að kalla út aðstoð þar sem næsta hjartastuðtæki
er staðsett.
Þurfum að þétta netið
Mikilvægt er að félög, fyrirtæki og opinberir aðilar
komi sér upp hjartastuðtækjum, þannig getum við
þétt netið og tryggt að næsta hjartastuðtæki verði
aldrei langt undan. Þeir sem eiga AED-hjartastuð-
tækin væru þá mögulega tilbúnir að veita þessa
aðstoð, yrðu eins konar „hjartahlauparar“ sem við
teljum geta skipt sköpum við endurlífgun hér á
Íslandi.
Tryggja verður að verkefni þetta verði vel úr garði
gert sem vekur almenna athygli landsmanna um
hversu auðveld notkun þessara tækja er og breyta
hlutfallinu í að 85% landsmanna hiki ekki við að
grípa slíkt tæki og geri sitt besta til að veita fyrstu
aðstoð, e.t.v. 10-15 mínútum áður en hjálp berst.
Í dag er hlutfall þeirra sem bregðast við um 30%.
Betra er að gert eitthvað, en ekki vera bara áhorf-
andi.
Við höfum einblínt á það að byggja betri fram-
tíð fyrir fjöldann, bætta lýðheilsu og lífsgæði. Við
eigum okkur draumsýn og leggjum af stað í ferðalag
í átt að takmarkinu.
Við vildum breyta sorg í gleði, von í vissu. Við
hvetjum landsmenn til að leggja með okkur af stað í
þetta ferðalag.
Með hjartans kveðju,
Sveinn Guðmundsson,
formaður Hjartaheilla
Betra er að gera eitthvað
– ekki vera áhorfandi
• Hver sem er, hvar sem er.
• Hjartastuðtæki getur bjargað.
• Er tæki nálægt þér?
HJARTASTOPP
Víða um heim má finna hjartastuðtæki þar sem margt fólk safnast gjarnan saman. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
„Þá dugar ekki að nota einhver smáskilti,“ segir Tómas Gíslason.
hópar svokallaðra hjartahlaup-
ara (e. heartrunners) sem setja
upp smáforrit í símana sína sem
heimili miðlægu kerfi að hafa upp
á þeim sem eru nægjanlega nálægt
vettvangi yfirstandandi endur-
lífgunar. „Þessir aðilar fá þá boð í
símana sína. Taki þeir verkefnið fá
þeir að vita hvar næsta AED tæki er
statt og hvert það þurfi að komast.
Slíkt fyrirkomulag krefst miðlægs
gagnagrunns sem er tengdur kerfi
Neyðarlínunnar og býr yfir upp-
lýsingum um öll tæki sem grípa má
til. Um leið mundi gagnagrunnur-
inn búa yfir upplýsingum um alla
þá hjartahlaupara sem skrá sig til
þjónustu, innihalda hugbúnað
sem reiknar áætlaðan ferðatíma að
tækinu og þaðan á vettvang. Séu
einhverjir sem mæta þeim tíma-
mörkum sem sett hafa verið þá eru
send út boð.“
Væri ágætis byrjun
Hann segir að tölfræðilega séu
litlar líkur á að slíkt fyrirkomulag
nái mjög góðri dekkun á okkar
dreifbýla landi. „En ef við byrjum á
að koma upp miðlægum gagna-
grunni yfir slík tæki, finnum
einhverja leið til að tryggja að í
honum séu einungis tæki sem eru
í starfhæfu ástandi og setjum svo
upp þá kröfu að slík tæki sé alltaf
til reiðu á öllum þeim stöðum þar
sem fólk safnast saman í meira en
10 km fjarlægð frá næstu bækistöð
sjúkrabíla, þá væri það alveg ágætis
byrjun.“
Að mati Tómasar ætti t.d. ekki
að heimila útihátíðir nema hægt
sé að tryggja að þar séu AED tæki í
innan við 500 metra fjarlægð. „Það
sama ætti að eiga við um tjald-
stæði, fjallaskála, íþróttahús og
aðra fjölsótta ferðamannastaði.“
Merkingar nauðsynlegar
Fjármögnun hjartastuðtækja
verður að öllum líkindum erfið
enda eru þau nokkuð dýr að hans
sögn. „En ef litið er á þau sem
sjálfsagðan öryggisbúnað þá má
kannski drekkja fjármögnuninni
í öðrum byggingarkostnaði. Það
dettur engum í hug að setja upp
hafnaraðstöðu nema hafa bjarg-
hring á svæðinu. Eðlilegast er að
ábyrgðaraðili hvers svæðis sjái til
þess að tækin séu alltaf aðgengileg,
hvort heldur er með kaupum eða
með því að tryggja viðveru hjálpar-
liðs ef um tímabundna aðstöðu er
að ræða.“
En það er ekki nóg að setja tækin
upp heldur þarf að merkja þau vel.
„Þá dugar ekki að nota einhver
smáskilti. Það þarf að setja upp
skilti sem sjást úr 500 metra fjar-
lægð og skrá tækin í gagnagrunn
hjá Neyðarlínu. Sá gagnagrunnur
er kannski ekki til í dag en kæmi
til einhvers konar landsátaks í að
koma þessum málum í betra horf
mun Neyðarlínan leggja til gagna-
grunninn. Eftir að skikk er komið
á skráningu tækjanna má svo huga
að því að koma upp kvaðningar-
fyrirkomulagi eins og lýst var hér
áðan og gætu þá ýmsir nýst vel, t.d.
björgunarsveitarfólk, heilbrigðis-
starfsfólk, atvinnubílstjórar og
bara hver þau sem eru tilbúin til að
leggja á sig eitthvað aukalega fyrir
samborgarana.“ ■

2 30. október 2021 LAUGARDAGURVELFERÐ