Fréttablaðið - 30.10.2021, Síða 96

Þar af
leiðandi
hafði ég
óskaplega
gaman af
að skrifa
þessa bók.
Ég ögraði
allavega
sjálfri mér.
Víkurhvarfi 6 - 203 Kópavogur - Sími 412 1700 - idex@idex. is
www.idex.is
Byggðu til framtíðar með lausnum frá IDEX
Betri gluggar - betri heimili
Merking er fyrsta skáldsaga
Fríðu Ísberg en ljóð hennar
og smásögur hafa vakið
mikla athygli. Smásagnasafn
hennar, Kláði, var tilnefnt
til Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs.
Merking gerist í framtíð þegar ein-
staklingum býðst að taka sam-
kenndarpróf til að sýna að þeim sé
treystandi. Þeir sem taka ekki prófið
eða falla á því eru í erfiðri aðstöðu,
þeim þykir ekki vera treystandi.
Þjóðaratkvæðagreiðsla stendur
fyrir dyrum um það hvort binda
skuli samkenndarprófið í lög.
Efnið er óvenjulegt og djarft. „Mér
leið eins og það væri verið að búast
við ákveðinni gerð af skáldsögu frá
mér, sem væri þá eins konar rökrétt
framhald af Kláða og myndi fjalla
um unga manneskju í Reykjavík,“
segir Fríða. „Hugmyndin að þess-
ari bók fæddist mánuði áður en
Kláði kom út. Þá var þungamiðjan
á hugmyndina um samfélag sem
væri drifið áfram af samkennd. Ég
byrjaði að skrifa og verkið tók breyt-
ingum í ferlinu.“
Það er óhætt að segja að beðið
hafi verið eftir þessari fyrstu skáld-
sögu Fríðu með töluverðri óþreyju.
Fannst henni hún vera undir ákveð-
inni pressu? „Ég ákvað snemma að
þetta verk myndi ekki skilgreina
mig sem höfund, það skipti ekki
svo miklu máli að koma með sterka
fyrstu skáldsögu heldur væri þetta
þriggja ára skammtur af því sem
ég hefði verið að skrifa. Svo kæmi
ég með aðra skáldsögu og svo þá
næstu. Það var ótrúlega góð tilfinn-
ing að hugsa þetta sem tilraun og sjá
hvað myndi gerast. Þar af leiðandi
hafði ég óskaplega gaman af að
skrifa þessa bók. Ég ögraði allavega
sjálfri mér.“
Karakterar og taktur
Fríða ögrar líka lesandanum því í
bókinni er spurt krefjandi spurn-
inga, eins og til dæmis þeirrar hvort
réttlætanlegt sé að merkja fólk. Hún
er spurð hvort hún hafi meðvitað
forðast að taka siðferðilega afstöðu
í bókinni. „Fyrir mér er þetta fyrst
og fremst bók um pólaríseringu
og ólíka afstöðu og hvernig fólk
sem fylgir ólíkum sjónarmiðum
talar ekki saman og er hvað með
sína orðræðuna. Ég reyndi eins og
ég gat að taka ekki afstöðu. Það er
ekki fyrr en alveg í lokin sem ég
tek kannski örlitla afstöðu til að ná
fram ákveðnum áhrifum.“
Stíll bókarinnar er fjölbreyti-
legur. „Við ruglum stundum takti
saman við stíl. Hver og einn karakt-
er krefur mann um sinn eigin takt.
Ég velti því mikið fyrir mér í þessari
bók hvaða upplýsingar lesandinn
þyrfti til að hann hefði samkennd
með karakterunum. Í þræðinum
hennar Eyju er hún til dæmis eini
karakterinn sem talar í beinni ræðu,
lesandinn fær aldrei beint samband
við fólkið í kringum hana, og ekki
heldur aðgengi að baksögu hennar
nema í mjög brotakenndri mynd.
Mér fannst áhugavert að vita hvern-
ig lesandanum liði gagnvart Eyju og
hvort hann hefði yfir höfuð sam-
kennd með henni. Að sama skapi
lét ég Tristan tala á sérstakan hátt
til að sjá hvort það hefði áhrif á sam-
kennd gagnvart honum. Yrði hann
settur skör lægra, myndi hann strax
verða fordæmdur af því hann segir
einhvern meginn en ekki einhvern
veginn? Móðir hans gerir síðan svip-
aðar málvillur.“
Seld til níu landa
Bókin er nýkomin út en hefur þegar
verið seld til níu landa og þau verða
örugglega f leiri. „Það er ótrúlega
yfirþyrmandi og kemur á skrýtnum
tíma,“ segir Fríða. „Ég fékk að vita af
fyrstu fimm tilboðunum á sama sól-
arhring og ég var með nýrnasteina.
Ég var gengin 20 vikur á leið og þá
eru fá lyf sem bjóðast. Á meðan ég
var að upplifa einn mesta sársauka
lífs míns þá var ég að fá á klukku-
tíma fresti skeyti um alls kyns til-
boð. Síðan fór ég í aðgerð þar sem
nýrnasteinarnir voru sprengdir og
fjórum dögum seinna var útgáfa á
Olíu og viku eftir kom Merking út.“
Olía er samvinnuverkefni Svika-
skálda, en hópurinn samanstendur
af sex vinkonum. Skáldsagan segir
af sex konum á öllum aldri og Fríða
skrifar einn kaf la bókarinnar.
„Við ætluðum að gera útvarps-
verk, sex einræður, en útvarpsleik-
stjóri sagði að þetta væri bók og þá
ákváðum við að hugsa verkið þann-
ig. Við hittumst á vinnustofu okkar
í Gröndalshúsi og lásum fyrir hver
aðra það sem var komið og ræddum
framhaldið. Við unnum mikið út frá
innsæinu. Við munum halda áfram
að vinna saman því þetta er ótrú-
lega dýrmætur félagsskapur.“ n
Bók um pólaríseringu og ólíka afstöðu
Merking, fyrsta skáldsaga Fríðu, hefur þegar verið seld til níu landa.
FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
kolbrunb@frettabladid.is
Sýningin Circuleight er gagnvirk
sýning fyrir alla fjölskylduna sem
sækir innblástur í hraunið og berg-
ið, vatnið, gróðurinn, þörunga og
örverur – andardrátt eldfjallanna
og túlkar þannig heillandi hringrás
lífsins. Tónlist Högna Egilssonar
magnar upplifunina.
Sýningin verður opnuð í Hörpu,
í dag, laugardaginn 30. október,
og er opin frá klukkan 12.00-18.00
alla daga. Hægt er að kaupa miða á
heimasíðu Hörpu eða í miðasölu. n
Mögnuð upplifun
Magnað sjónar-
spil í Hörpu.
kolbrunb@frettabladid.is
Ó, veður, einkasýning Hrafnhildar
Ingu Sigurðardóttur, verður opnuð í
Gallerí Fold í dag, 30. október klukk-
an 14.00. Sjónarmiðja Hrafnhildar
Ingu er íslenskt veður, oftast í sínum
fegursta og hættulegasta ham þegar
kulvindar geisa og nepjan blæs. Hún
sækir myndefni iðulega á heima-
slóðir sínar í Fljótshlíðinni.
Þetta er fimmta einkasýning
Hrafnhildar Ingu í Gallerí Fold en
hún hefur haldið fjölda annarra
einkasýninga og tekið þátt í sam-
sýningum heima og erlendis. Sýn-
ingin stendur til 13. nóvember. n
Veður Hrafnhildar
Ein af myndum Hrafnhildar Ingu á sýningunni.
52 Menning 30. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 30. október 2021 LAUGARDAGUR