Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2014, Blaðsíða 34

Múlaþing
Húsið og garðurinn
Húsið Lyngás eða Café Nielsen eins og það er kallað í dag er 135,4 m2 að stærð. Húsið
var nokkur ár í byggingu og var ekki skráð inn í fasteignaskrá fyrr en árið 1947. Það er
upphaflega hlaðið úr steini og voru útveggir tvöfaldir með holrúmi á milli. Gluggakistur
voru því óvenju djúpar. Á þakinu voru þakskífur. Burðarveggir inni voru hlaðnir. Texplötur
voru límdar á veggina en þær var auðvelt að útvega í stríðslok þegar farið var að rífa
braggana. Þegar ég kynntist húsinu 1967 voru í því 14 vistarverur.
Undir húsinu er lítill kjallari. Þar var upphaflega kolageymsla, og geymsla fyrir
garðávexti. Þar sem miðstöðvarkatli var síðar komið fyrir. Á neðri hæð var forstofa inn
af henni innangengt í geymslu. Aðrar vistarverur á neðri hæð voru lítið svefnherbergi,
eldhús, snyrtiherbergi og borðstofa með samliggjandi stofu þar sem innangengt var í litla
sólstofu. Undir eldhúsinu var lítil köld geymsla í kjallara og ætlaði Nielsen upphaflega
að hafa homskáp í eldhúsinnréttingunni með hillum sem hægt væri að láta síga niður í
geymsluna. Af því varð þó ekki þar sem rafstöð var fljótlega sett upp á Egilsstöðum og
kæliskápar urðu þá almenningseign. Upphaflega var Nielsen með verkstæði og geymslur
á loftinu en þegar ég flutti í húsið sumarið 1967 voru þar 7 vistarverur, tvö samliggjandi
herbergi úr öðru gengt út á svalir, þrjú önnur svefnherbergi, baðherbergi og geymsla.
Þegar skipulagning þéttbýlis hófst á Egilsstöðum var í umræðunni að væntanlegir
íbúar stunduðu garðrækt sér til viðurværis. Þar voru þau Friðborg og Nielsen vel liðtæk
og segir Ema Nielsen að garðurinn hafí fyrstu árin að mestu farið undir matjurtarækt.
Ræktaðar vom rófur, kartöflur, allar algengar káltegundir, gulrætur og piparrót. Auk þess
að þau voru fyrstu árin með hænur. Seinna gróðursettu þau tré og segir Sigurður Blöndal
frá því í grein sinni, „Garðabærinn EgiIsstaðir “ sem birtist í Egilsstaðabók, að Nielsen
hafi árið 1957 komið í Hallormsstað ásamt nokkmm Egilsstaðabúum að kaupa tré. Svo
stóð á að verið var að selja nokkur sitkagrenitré, ættuð frá Alaska. Trén voru flest eins
til tveggja metra há og vom þau stungin upp með hnaus. Keypti Nielsen þrjú af þessum
trjám. Það ijórða fékk hann gefins þar sem það var orðið um þriggja metra hátt og taldi
Sigurður að það mundi ekki þola flutninginn. Þessi tré prýða öll garðinn í dag og em orðin
svo há að þau byrgja fyrir útsýni að húsinu. Myndarlegt belti af álmi sem gróðursett var
á svipuðum tíma er á mörkum lóðar Nielsenshúss og Arionbanka. Er hann vaxinn af fræi
frá Beiam í Norður-Noregi sem er um 55 km fyrir norðan heimskautsbaug. Álmurinn
átti erfítt uppdráttar framan af en hefur braggast vel hin síðustu ár.
Eftir lát Friðborgar var Nielsenshús í eigu Ernu Nielsen. Fyrstu árin höfðu þau hjónin
þar útibú frá verslun sinni á Eskifirði og leigðu húsið að hluta. Eftir að verslunin hætti var
húsið í leigu. Árið 1995 keyptu hjónin Olga Ákadóttir og Sigurður Eymundsson húsið
með það fyrir augum að reka þar veitingahús sem við þekkjum í dag sem Café Nielsen.
Var þá allt innréttað upp á nýtt innanhúss svo húsið hentaði hinu nýja hlutverki. Einnig
var farið í endurbætur utanhúss og þá lögð áhersla á að ytra útlit, s.s. gluggar yrðu líkastir
því sem var í upphafi. Olga og Sigurður ráku Café Nielsen til ársins 2005 en þá keyptu
Anna Alexandersdóttir og Sigurdór Sigvaldason húsið og reksturinn.
A.Þ.
32