Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2014, Blaðsíða 145

Baldur Grétarsson
Sumamytjar á Stuðlafossi
...og minningar tengdar þeim
að var einhvem tíma á síldarámnum
seinni að faðir minn Grétar Brynjólfsson
á Skipalæk keypti jörðina Stuðlafoss á
Jökuldal af ekkju Helga Jónssonar, síðasta
bónda þar, sem lést af slysförum 1958. Hún
hét Anna Björnsdóttir frá Ármótaseli og
brá búi á Stuðlafossi fljótlega eftir fráfall
Helga. Helgi var móðurbróðir pabba, sonur
Jóns Hnefíls sem þekktur var á Jökuldal á
sinni tíð og bjó síðast á Fossvöllum. Þessi
jarðakaup voru hugsuð til að koma fénu á
Skipalæk í gjöfula sumarhaga en Skipalækur
er í Ut-Fellum og átti ekkert land til heiðar
eða nein beitarréttindi í góðan afrétt. Pabbi
hafði rekið síldarsöltunarstöð á Seyðisfírði
á kalárunum svokölluðu en ætlaði sér aftur í
búskap ef síldin brygðist, sem hún og gerði,
því að árið 1968 virtist hún algerlega horfín.
Fyrstu ferðirnar
Pabbi réðst í íjárhúsbyggingu eftir síldina og
fjölgaði fénu á Skipalæk og strax var farið að
huga að því að venja féð á Jökuldalinn. Það
var töluverð fyrirhöfn að koma mörgu fé til og
frá afrétti svo langa leið haust og vor, og ekki
laust við að því fylgdu einhver ævintýri, meiri
og minni. Fyrstu ferðimar vom famar laust
fyrir 1970 og fénu ekið á vömbílum norður
yfír Heiðarenda og upp Dal eftir misgóðum
vegum. Á þeim tíma var vegur á Efra-Dal að
mestu niðurgrafmn moldarvegur sem gat verið
sleipur í bleytu og sums staðar vora enn pyttir
að vorinu. Oft fór Haukur Guðmundsson frá
Hauksstöðum í þessar ferðir fyrir pabba en
hann fór að gera út vörubíla eftir að síldin
hvarf og hafði verið starfsmaður á planinu
hjá pabba öll árin. I einni af fyrstu ferðunum
er mér minnisstæður mikill grjótburður í
brekkunni utan við Hnúksána á móts við
Merki þar sem Benz-vörubíll Hauks spólaði
mikið. Alltaf var hægt að bakka niður aftur
vegna brattans en svo þurfti að taka langt
tilhlaup að neðan sem kostaði þó nokkum
skakstur fyrir féð á pallinum. Eftir því sem
meira var borið af grjóti í brekkuna smástyttist
spölurinn sem vantaði á að bíllinn hefði það
upp. Haukur frændi minn fór að engu óðslega
í akstri þannig að svona áhlaupabrekkur
hentuðu honum ekkert sérstaklega, auk þess
sem þýsku hestöflin hefðu mátt vera fleiri
undir vélarhlífinni. í þessari ferð voram við
einnig með rússajeppa Brynjólfs afa míns á
Ekkjufelli og vagn aftan í honum. Vora lömb
höfð bæði í rússanum og vagninum.
Þegar komið var austur yfír Jöklu hjá
Hákonarstöðum tók við moldarvegur sem lá