Morgunblaðið - 31.08.2021, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIR
Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 2021
Mikið úrval lita
bæði á áklæði
og grind.
Sérsmíðum
allt eftir
pöntunum.
Íslensk hönnun og
framleiðsla frá 1960E60
Sólóhúsgögn ehf. Gylfaf löt 16-18 112 Reykjavík 553-5200 solohusgogn. is
Stóll E-60 orginal kr. 38.600
Retro borð 90 cm kr. 142.000
(eins og á mynd)
31. ágúst 2021
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 126.87
Sterlingspund 174.1
Kanadadalur 100.04
Dönsk króna 20.064
Norsk króna 14.407
Sænsk króna 14.579
Svissn. franki 138.19
Japanskt jen 1.1513
SDR 180.18
Evra 149.2
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 179.5579
« Flugskóli
Reykjavíkur hef-
ur gert samning
um kaup á
þremur eFlyer-
kennsluflug-
vélum. Í tilkynn-
ingu frá skól-
anum segir að
með kaupunum
brjóti skólinn
blað í sögu flug-
kennslu á Íslandi þar sem í fyrsta sinn
verði nemendum boðin kennsla á flug-
vélum sem ganga fyrir rafmagni ein-
göngu. „Innleiðing eFlyer í flota flug-
skólans er einnig mikilvæg tímamót í
orkuskiptum hér á landi og marka upp-
haf að nýrri og umhverfisvænni framtíð
í kennslu til flugs,“ segir í tilkynning-
unni.
Flugvélarnar sem um ræðir eru fram-
leiddar af Bye Aerospace (USA) og eru
tvenns konar: annars vegar tveimur
eFlyer 2, sem eru tveggja sæta; og hins
vegar einni eFlyer 4, sem er fjögurra
sæta kennsluflugvél. Að auki standa
viðræður yfir um samning um kauprétt
á tveimur flugvélum í viðbót sem verða
kynntar síðar, að því er fram kemur í til-
kynningunni.
Þá segir að stutt sé síðan þróun raf-
magnsflugvéla hófst fyrir alvöru og hafi
takmarkað flugþol verið helsti flösku-
háls á framleiðslu þeirra. Bye Aero-
space hefur samkvæmt tilkynningunni
tekið forystu á markaðnum með því að
tryggja þriggja klukkustunda flugþol.
Nemendum boðið að
læra á rafflugvélar
Flug Vélarnar geta
flogið í þrjá tíma.
STUTT
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Bergþóra Baldursdóttir, hagfræð-
ingur hjá Greiningu Íslandsbanka,
segir húsnæðisliðinn vega þyngst í
síðustu verðbólgumælingu.
Vísitala neysluverðs hefur hækk-
að um 4,3% sl. tólf mánuði og vísitala
neysluverðs án húsnæðis um 3,3%.
Ágúst er því áttundi mánuðurinn í
röð þar sem verðbólgan mælist yfir
4% og hefur verðbólgan nú verið yfir
2,5% markmiði Seðlabankans í sex-
tán mánuði samfleytt, frá maí 2020.
Hér til hliðar má sjá þróun verð-
bólgu frá mars 2020, þegar kórónu-
veirufaraldurinn hófst á Íslandi. Þá
fylgja með upplýsingar um mánaðar-
legar breytingar á vísitölu neyslu-
verðs með og án húsnæðis. Eins og
sjá má hefur vísitalan að meðtöldum
húsnæðisliðnum hækkað meira en
vísitalan án hans frá mars sl.
Að sögn Bergþóru vegur undirlið-
urinn reiknuð húsaleiga 17% af verð-
bólgunni í ágúst en sá liður er al-
mennt nefndur húsnæðisliðurinn.
Hækkunin umfram spár
„Húsnæðisliðurinn hefur verið
meginástæðan fyrir innlendri verð-
bólgu að undanförnu. Við spáðum því
að það færi að hægja á hækkun hans
í þessum mánuði, en hækkunin var
meiri en við gerðum ráð fyrir,“ segir
Bergþóra. Fasteignir hafi hækkað
meira í verði að undanförnu en gert
var ráð fyrir í spálíkani bankans.
Bergþóra rifjar upp að þegar
seðlabankastjóri greindi frá vaxta-
hækkun í síðustu viku hafi hann sagt
að tilgangurinn væri meðal annars
að kæla fasteignamarkaðinn.
„Við gætum séð áhrif af því þegar
frá líður á næstu mánuðum,“ segir
Bergþóra um áhrif hærri vaxta.
Hafa stýrivextir hækkað um sam-
tals 0,5% í tveimur lotum frá maí.
Þeir eru nú 1,25% sem er engu að
síður sögulega lágt á Íslandi.
Fram kom í Morgunblaðinu 30.
júlí að fasteignaverð hafi hækkað
umfram leiguverð á höfuðborgar-
svæðinu síðustu misseri.
Bergþóra telur aðspurð að fram-
boð muni til skemmri tíma litið halda
aftur af hækkun leiguverðs. Meðal
annars hafi margir keypt íbúðir með
útleigu í huga, enda séu innlánsvext-
ir nú sögulega lágir. Þá hafi sam-
dráttur í skammtímaleigu til ferða-
manna áhrif á framboðið.
Bergþóra segir það líka eiga þátt í
verðbólgunni í ágúst að áhrif af út-
sölum séu að ganga til baka í ýmsum
liðum. Þar með talið fötum og skóm
og húsgögnum og heimilisbúnaði.
Þá hafi faraldurinn enn áhrif á
innflutta verðbólgu vegna röskunar
á framleiðslu og flutningum sem aft-
ur hafi leitt til verðhækkana. Það
muni taka tíma að ganga til baka.
Af öðrum undirliðum má nefna að
verð á gistingu og veitingum hækk-
aði milli mánaða sem Bergþóra rek-
ur til meiri eftirspurnar. Þess megi
vænta að þegar atvinnulífið réttir úr
kútnum muni víðar verða hækkanir,
eftir því sem framboð og eftirspurn
leitar nýs jafnvægis.
Of fáar íbúðir eru í smíðum
Samtök iðnaðarins birta reglulega
talningu á nýjum íbúðum í smíðum.
Ingólfur Bender, aðalhagfræðing-
ur Samtaka iðnaðarins, segir síðustu
talningu benda til að of fáar íbúðir
séu í smíðum til að anna eftirspurn.
Nýjasta talning hafi sýnt að íbúðum í
byggingu væri að fækka og sérstakt
áhyggjuefni hversu fáar væru á
fyrstu byggingarstigum. Horft eitt
til tvö ár fram í tímann sé því útlit
fyrir áframhaldandi ójafnvægi – að
framboð nýrra íbúða verði áfram
minna en eftirspurn á höfuðborgar-
svæðinu. Nafnverð íbúða muni að
óbreyttu hækka áfram.
„Seðlabankinn hefur ráðist í að-
gerðir til að tempra eftirspurnina.
Við hjá Samtökum iðnaðarins teljum
hins vegar að fremur hefði verið til-
efni til að stuðla að auknu framboði.
Rót vandans er skortur á byggingar-
lóðum og er ábyrgðin í þeim efnum
hjá sveitarfélögunum,“ segir hann.
Húsnæðisliðurinn vegur
áfram þungt í verðbólgunni
- Lóðaskortur er sagður meginskýringin á hækkandi verði íbúðarhúsnæðis
Ingólfur
Bender
Vísitala neysluverðs og húsnæðisliðurinn
Ársbreyting vísitölu neysluverðs frá mars 2020
Mánaðarbreyting vísitölu neysluverðs
5%
4%
3%
2%
1%
0%
0,8%
0,6%
0,4%
0,2%
0%
-0,2%
2020
2020
2021
2021
Heimild: Hagstofa Íslands
mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des. jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst
mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des. jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst
Vísitala neysluverðs
Vísitala neysluverðs án húsnæðis
12 mánaða breyting vísitölu neysluverðs
2,1%
4,3%
4,6%
4,3%
3,6%
3,0%
Bergþóra
Baldursdóttir
Fjármála- og efnahagsráðuneytið
hefur áframsent erindi Félags at-
vinnurekenda (FA) varðandi net-
verslun með áfengi til dómsmálaráðu-
neytisins. Vill
félagið fá skýr
svör um afstöðu
stjórnvalda til lög-
mætis netverslun-
ar með áfengi.
Ólafur Steph-
ensen, frkvstj.
FA, segir slíka
verslun nú fara
fram með ýmsu
formi og stöðugt fleiri hugsi sér til
hreyfings á þessum nýja markaði.
Löglegt en samt kært
„Dómsmálaráðuneytið verður auð-
vitað að svara erindinu af því að nú er
uppi sú furðulega staða að ráðamenn
segja að viðskiptin séu lögleg en ríkis-
stofnun, sem er Áfengis- og tóbaks-
verslun ríkisins, kærir menn til bæði
löggæslu- og skattyfirvalda. Net-
verslun fer nú fram á Íslandi með
ýmsum hætti. Þetta eru fyrirtæki
með heimilisfesti á Íslandi, í öðrum
EES-ríkjum og jafnframt í ríkjum ut-
an EES sem stunda þessi viðskipti.
Öll afhenda þau hins vegar vörurnar
úr vöruhúsum á Íslandi. Okkar fé-
lagsmenn eru bæði fyrirtæki sem
hafa ekki verið í þessum geira, en
vilja hasla sér völl á þessum nýja
markaði, og fyrirtæki sem hafa
stundað framleiðslu og innflutning á
áfengi og sjá sér ekki annað fært en
að bregðast við þessari nýju sam-
keppni. Við viljum fá skýr svör um að
þetta sé lögleg starfsemi og að menn
geti farið inn á þennan markað. Af því
að fyrirtækin eru kannski skiljanlega
hikandi við það þegar ríkisstofnanir
kæra þau og menn hafa ekki áhuga á
að hafa yfir höfði sér lögreglurann-
sóknir eða sektir.“
Hafa leiðbeiningarskyldu
Spurður hvort hann telji raunhæft
að dómsmálaráðuneytið svari er-
indinu fyrir komandi alþingiskosning-
ar segir Ólafur að stjórnvöld hafi leið-
beiningarskyldu og verði að veita
skýr svör. „Dómsmálaráðherrann,
sem hefur mjög beitt sér fyrir auknu
frelsi í verslun með áfengi, ætti að sjá
sér hag í að þrýsta á að hennar ráðu-
neyti veiti skýr svör um þetta og taki
af allan vafa um að þessi viðskipti séu
lögleg,“ segir Ólafur. baldura@mbl.is
Skýri afstöðuna
til netsölu áfengis
- Erindi FA varðandi lögmæti netsöl-
unnar á borði dómsmálaráðuneytisins
Ólafur Stephensen