Morgunblaðið - 16.09.2021, Qupperneq 26

26 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2021
Ómar Garðarsson
Vestmannaeyjum
Á forsíðu Morgunblaðsins föstudag-
inn 22. janúar 1982 er lýst skelfing-
unni á strandstað daginn áður þar
sem belgíski togarinn Pelagus lá
undir áföllum í fjörunni í Prestabót,
austanvert á Heimaey. Án þess að
eiga nokkra möguleika á að veita
hjálp fylgdust tugir björgunar-
sveitamanna og Vestmannaeyinga
með baráttu Kristjáns K. Víkings-
sonar læknis og Hannesar Ósk-
arssonar, sveitarforingja hjálp-
arsveitar skáta, upp á líf og dauða
um borð í Pelagusi. Þeir fóru um
borð til að bjarga síðasta skipverj-
anum frá borði, 17 ára gömlum pilti.
Festust þeir í veiðarfærum og fór-
ust. Belgíski sjómaðurinn fór fyrir
borð og drukknaði.
Átta voru í áhöfn Pelagusar og var
sex bjargað með björgunarstól. Að-
stæður voru erfiðar eins og lýst er í
blaðinu. Pelagus í fjörunni í 20 til 30
metra fjarlægð frá 12 til 15 metra
háum hamravegg. Brimið slíkt að
það svipti togaranum til eins og fis.
Kristján var 32 ára og Hannes 23.
Belgísku sjómennirnir sem fórust
voru Gilberts Stevelinck 17 ára og
Patrick Maes sem var tvítugur. Var
þetta í fyrsta skipti sem menn fórust
við björgunarstörf í Vestmanna-
eyjum.
Samkennd
Slysið markaði spor sem ekki hafa
máðst, í Vestmannaeyjum og Os-
tende í Belgíu, heimahöfn Pelagusar
og Amandine, togarans sem reyndi
að taka Pelagus í tog við mjög erf-
iðar aðstæður eftir að hann varð vél-
arvana. Þessa var minnst í Vest-
mannaeyjum á sunnudaginn, fyrst í
messu í Landakirkju, síðan við
minningarathöfn við minnisvarða
um Pelagus-slysið sem reistur var
fyrr á árinu og loks í fjölmennu
kaffisamsæti í Skátaheimilinu. Við-
stödd voru m.a. Frank Arnauts,
sendiherra Belgíu á Íslandi, kona
hans og aðstoðarmaður. Einnig Bart
Gulpen, einn þeirra sem bjargaðist,
þá aðeins 17 ára.
„Þetta hörmulega slys skildi eftir
sig djúp sár hjá ættingjum hér í
Vestmannaeyjum, uppi á landi og
líka í Ostend,“ sagði Sigurður Þ.
Jónsson, stjórnarmaður í Björg-
unarfélagi Vestmannaeyja, þegar
hann ávarpaði gesti við minnisvarð-
ann sem vígður var fyrr á árinu.
Sendiherrann flutti kveðju frá
borgarstjóra Ostend, Bart Tomme-
lein, til Eyjamanna fyrir hönd allra
íbúa borgarinnar. Hann, eins og
fleiri, minntist á bók Óttars Sveins-
sonar, Reiðarslag í Vestmanna-
eyjum, sem kom út fyrir jólin 2017
og markaði vatnaskil í hugum marga
sem sátu eftir með sár á sálinni. Þar
er sagan sögð frá öllum hliðum og
fyrir marga var léttir að fá tækifæri
til að segja frá. Það sama má segja
um minningarathöfnina og kaffi-
samsætið í Skátaheimilinu. Sam-
kenndin var næstum áþreifanleg.
Sendiherrann kom gestum á óvart
þegar hann kallaði son Kristjáns
heitins, Karl Axel, upp og afhenti
honum afsteypu af orðu sem föður
hans var veitt fyrir björgunarafrek
en hafði glatast.
Í dag er togarinn Amandine í Ost-
end orðinn safngripur og raunveru-
legur minnisvarði um það sem gerð-
ist fyrir tæpum 40 árum.
Þau gerðu allt fyrir mig
„Ég var mikið slasaður og man lít-
ið eftir mér á sjúkrahúsinu nema að
þar fékk ég mjög góða umönnun,“
segir Bart Gulpen þegar hann hitti
Elísabetu Arnoddsdóttur hjúkr-
unarfræðing. Hún var ein þeirra
sem tóku á móti skipbrotsmönn-
unum af Pelagusi á sjúkrahúsinu.
„Þau gerðu allt fyrir mig og voru
einstaklega vinaleg. Það sem ég
man, er að okkur var hjúkrað af mik-
illi natni og fyrir það er ég mjög
þakklátur enn þann dag í dag. Ég er
líka mjög ánægður að mér var boðið
hingað og hitti allt fólkið. Það skiptir
mig miklu,“ sagði hann.
Morgunblaðið/Óskar Pétur Friðriksson
Afhenti orðu Frank Arnauts sendiherra færði Karli Axel Kristjánssyni
glataða afsteypu af orðu sem faðir hans fékk fyrir björgunarafrek.
Morgunblaðið/Óskar Pétur Friðriksson
Minningarathöfn Fólk lýtur höfði í bæn við minnisvarðann á Heimaey.
Minntust Pelagus-slyssins í Eyjum
Ljósmynd/Björgunarfélagið
Við minnisvarðann Óttar Sveinsson rithöfundur, sem skrifaði bók um strandið, og Bart Gulpen, sem var bjargað úr Pelagusi mikið slösuðum.
- Belgískur togari strandaði árið 1982 - Kostaði tvo björgunarmenn og tvo úr áhöfninni lífið
LAUGAVEGI 24 - REYKJAVÍK - S. 552 0800
SKIPAGÖTU 7 - AKUREYRI - S. 462 4646
Laugavegi 29 - sími 552 4320
www.brynja.is - verslun@brynja.is
Lykilverslun við Laugaveg
síðan 1919
Áratuga þekking og reynsla
VERÐ
FRÁ
3.950
5.820
10.960
9.340
34.110
1.250
Vefverslun brynja.is
VASAHNÍFAR &
ELDHÚSHNÍFAR
MIKIÐ
ÚRVAL
SWISS TOOL