Morgunblaðið - 05.11.2021, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 2021
IB ehf | Fossnes A | 800 Selfoss | ib.is
Nánari upplýsingar ib.is
Ábyrgð og þjónusta fylgir öllum nýjum bílum frá IB
Sími 4 80 80 80
25 ára reynsla
INNFLUTNINGUR AF NÝJUM
OG NOTUÐUM BÍLUM
VERKSTÆÐI
VARAHLUTIR
Ég hef rekið mig á
það að margt hefur
breyst í verkalýðs- og
hagsmunamálum á Ís-
landi síðustu áratugi.
Þegar ég var að alast
upp var Guðmundur
Jaki áberandi persóna
á sjónarsviðinu og
sjálfsagt ekki að
ósekju. Það var annar
taktur í þjóðfélaginu
þá. Atvinnuleysi og
verðbólga algengt fyrirbæri sem
lagðist helst á hina vinnandi stétt.
Það var verkalýðurinn í landinu sem
borgaði yfirleitt brúsann að lokum.
Nú á tímum er landslagið orðið
annað. Flestir sem ég kannast við
semja orðið sjálfir um eigin laun og
fyrirtæki eru í stöðugri samkeppni
um besta vinnuaflið. Það er vissu-
lega kærkomin breyting frá því að
vinna á strípuðum töxtum eins og
tíðkaðist. Það tel ég vera breytingu
til batnaðar að stór hluti vinnuafls-
ins skuli vera sjálfráður í eigin
launamálum. Nýlega hóf ég störf
hjá Sambandi stjórnendafélaga
(STF) sem áður hét Verkstjóra-
samband Íslands.
Það sem vekur athygli mína er að
þegar maður ræðir verkalýðs- eða
félagsstörf í dag við yngra fólk þá
ranghvolfir það augunum. En því
miður er það þannig að þú tryggir
ekki eftir á. Þó að stjórnendur
standi einhvers staðar á milli fyrir-
tækis og almennra
starfsmanna þá þarf
stjórnandinn ekki að
fyrirgera rétti sínum
til að eiga rétt á
sjúkradagpeningum og
öðrum styrkjum sem
undirmenn þeirra fá í
sínum stéttarfélögum.
Það er of dýru verði
keypt.
En til að gera langa
sögu stutta þá er STF
samband stjórnenda-
félaga sem gætir hags-
muna félagsmanna í
ellefu aðildarfélögum sambandsins
um allt land. STF er einskonar
regnhlífarsamband fyrir þessi ellefu
aðildarfélög. Þar á meðal eru Brú –
félag stjórnenda og Verkstjóra- og
stjórnendafélag Hafnarfjarðar.
Félagsmenn okkar eru aðallega
fólk sem semur sjálft um sín eigin
laun. Við höfum verkfallsrétt en höf-
um aldrei beitt honum. Við hjá STF
gerum reglulega launakannanir sem
styðja við kröfur félagsmanna varð-
andi laun þeirra eftir fagi. Þess má
geta að við gerum kjarasamninga
fyrir okkar félagsmenn. Eins höfum
við aðstoðað félagsmenn við gerð
ráðningarsamninga.
Okkar sérstaða er gríðarsterkur
sjúkrasjóður sem grípur fé-
lagsmanninn í veikindum sínum
(launavernd) eða barns undir 18
ára. Við bjóðum upp á ríkulega
styrki til menntunar og heilsu.
Einnig bjóðum við upp á fín sum-
arhús víðs vegar um landið og leigu
á hjólhýsum yfir sumartímann.
Ég er vandvirkur og varkár mað-
ur. Þegar ég tók við starfi kynning-
arfulltrúa STF vildi ég gera
ánægjukönnun hjá okkar fé-
lagsmönnum til að vera þess viss að
ég væri ekki að selja gallaða eða
skemmda vöru. Við fengum til liðs
við okkur margreynt ráðgjafarfyr-
irtæki sem hefur gert mikið af
könnunum fyrir helstu fyrirtæki
landsins.
Félagsmenn okkar voru spurðir
um þjónustu STF; þjónustuveri, or-
lofskostum, sjúkrasjóði, stjórn-
endanámi og menntasjóði var gefin
einkunn. Einnig var spurt hversu
líklegt eða ólíklegt væri að þú mælt-
ir með STF við vin eða vinnufélaga
(NPS-kvarði). Niðurstöðurnar voru
þessu ágæta ráðgjafarfyrirtæki ráð-
gáta, því STF og aðildarfélög þess
fengu svo góða einkunn í skoðana-
könnuninni að það skákar bestu fyr-
irtækjum landsins. NPS-kvarðinn
er 200 stiga kvarði sem nær frá -100
stigum til 100 stiga. Meðaltalsskor
fyrirtækja á Íslandi er -14 stig.
Fremstu fyrirtæki heims eru með
50-70 stig í einkunn. En STF er að
fá 48 stig sem er í raun 148 stig af
200 mögulegum. Það verður að telj-
ast frábær einkunn.
Ég hef því í raun komist að því að
ég er ekki að selja skemmda eða
gallaða vöru heldur þvert á móti
framúrskarandi afurð. Því vil ég
hvetja alla þá sem vilja njóta góðrar
þjónustu og kjara að skoða hvort
aðild að stjórnendafélagi sé ekki
rökrétt skref inn í þeirra framtíð.
Þeir sem semja sjálfir um eigin
laun, starfsfólk án mannaforráða í
sértækum verkefnum eða stjórn-
endur (vaktstjóri, verslunarstjóri,
bílstjóri, deildarstjóri, verkstjóri,
tæknistjóri, mannauðsstjóri, liðs-
stjóri o.s.frv.) eru gjaldgengir í
stjórnendafélag.
Viljir þú kanna málið betur bendi
ég á stf.is eða að hafa samband við
Verkstjóra- og stjórnendafélag
Hafnarfjarðar eða Brú – félag
stjórnenda í Reykjavík.
Eftir Eyþór Ólaf
Frímannsson » Okkar sérstaða er
gríðarsterkur
sjúkrasjóður sem grípur
félagsmanninn í veik-
indum.
Eyþór Ólafur
Frímannsson
Höfundur er kynningar- og
menntafulltrúi STF.
eythor@stf.is
Hagsmunasamtök stjórnenda
Í Morgunblaðinu 24.
ágúst sl. á bls. 16 er
samnefnd grein eftir
Jónas Elíasson. Í grein-
inni er komið að ýmsu
varðandi heiðni og
kristni og tæpt er á því
að Íslendingasögur
kynnu að hafa verið
skrifaðar til að vekja
andúð á heiðninni. Nefn-
ir Jónas hve hinn heiðni Egill Skalla-
grímsson var „brjálaður,“ fégráðugur
og kom illa fram við vini sína.
Mér virðist sem slík framkoma
stjórnist ekki af trúarbrögðum, því
Ísland var alkristið á Sturlungaöld,
en þá voru hér uppi mestu illmennin
og þá voru alverstu óþverraverkin
unnin. Meir að segja Snorri Sturlu-
son var sjúklega fégráðugur, og virt-
ist einskis meta velferð barna sinna,
enda hafði hann nánast „selt“ dætur
sínar öðrum höfðingjum, til að efla
eigin völd og áhrif. Hann hefur ekki
vitað hvað vinátta var, enda áttu þrír
fyrverandi tengdasynir hans þátt í
morðinu á honum. Með þetta í huga
get ég ekki séð að frásagnir Íslend-
ingasagna varpi neinum skugga á
manngildi heiðninnar, m.v. það sem
gerðist á ritunartíma þeirra.
Ég er sammála Jónasi þegar hann
segir um höfund Njálu: „Það er ein-
hver ríkur kirkjuhöfðingi sem hlutast
til um verkið sem „patron“ og hann
ræður þá efninu eins og hann vill.“
Svo bætir Jónas við þegar hann skrif-
ar: „Einn maður er líklegastur, Páll
Jónsson biskup í Skálholti 1195-
1211.“ Þegar ég var ungur maður var
ég þessarar skoðunar og taldi ég Pál
afarlíklegan sem Njáluhöfund. Sitt-
hvað má tína fram til stuðnings því að
Páll sé Njáluhöfundur. Eins og það
að hann virðist vera í hópi þeirra fáu
Íslendinga sem voru vel kunnugir í
Orkneyjum, en það var Njáluhöf-
undur. Vegna ferðalaga sinna sem
biskup um þrjá landsfjórðunga, þá
var Páll Skálholtsbiskup þeim ferða-
leiðum gjörkunnugur, en það var
Njáluhöfundur líka.
Þegar ég fór síðar að skoða þessi
mál gjörr, þá virtist mér Loftur bisk-
upsson, sonur Páls, líklegri sem
Njáluhöfundur heldur en faðir hans.
Þó leiddi nákvæm athugun til þess að
fram komu mörg atriði sem nær úti-
lokuðu Loft sem höf-
und.
Það eru einkum tvö
til þrjú atriði sem mér
virðist sem nánast úti-
loki að Páll Skálholts-
biskup hafi ritað Njálu.
1. Ljóst má vera að
Njála er rituð löngu eft-
ir að Páll deyr sem er
árið 1211, því að í Njálu
er nefndur Kolbeinn
ungi. Sá manndjöfull er
fæddur um 1208 og því
einungis þriggja ára þegar Páll and-
ast. Kolbeinn kemst ekki til neinna
áhrifa fyrr en um 1228.
2. Ætt Hvammverja í Vatnsdal er
nefnd í Njálu. Þeirrar ættar er að litlu
sem engu getið fyrr en Eyjólfur ofsi
lætur að sé kveða um 1252 og ári síðar
stendur hann fyrir Flugumýrar-
brennu. Njáluhöfundur telur Hvamm-
verja til hins „mesta mannvals“ á Ís-
landi. Þó margir bæru þungan hug til
Gissurar Þorvaldssonar (sem brennan
beindist gegn), þá virðist brennan hafa
verið illa þokkuð. Því má vart ætla að
Njáluhöfundur fari slíkum viðurkenn-
ingarorðum um Hvammverja, fyrr en
einhverjum árum eftir brennuna, þeg-
ar tók að fyrnast yfir þau verk og varla
fyrr en Ásgrímur bróðir Eyjólfs ofsa
er orðinn sýslumaður í Árnessýslu, en
það er árið 1279. Varla öllu fyrr er
Njáls saga rituð.
3. Þótt margt í Njálu tengist krist-
inni trú, þá er slík heiðni í bókinni, að
biskup hefur ekki ritað hana og mjög
ólíklega maður sem hefur gegnt
prestsstarfi. Um öll þau heiðnu atriði
sem koma fram í Njálu, er fjallað ýt-
arlega í bókinni Leitin að Njáluhöf-
undi á bls. 115-118.
Skv. ofanrituðu og fleiru er Páll
Skálholtsbiskup ekki höfundur þeirr-
ar Brennu-Njáls sögu sem við þekkj-
um.
Um Njálu – svar við
samnefndri grein
Eftir Gunnar
Guðmundsson frá
Heiðarbrún
Gunnar Guðmundsson
»Með þetta í huga get
ég ekki séð að frá-
sagnir Íslendingasagna
varpi neinum skugga á
manngildi heiðninnar,
m.v. það sem gerðist á
ritunartíma þeirra.
Höfundur er fræðimaður og bókahöf-
undur.
„Í Kristi Jesú eru all-
ir fjársjóðir speki og
þekkingar fólgnir. Ver-
ið því rótfest á honum
byggð á honum, stað-
föst í trúnni og auðug
að þakklátsemi,“ segir
Páll Postuli í bréfi sínu
til Kolosumanna á sín-
um tíma. Og frelsarinn
Jesús hvetur okkur til
að vera stöðug í bæn-
inni og þreytast ekki á að biðja. Hann
segir: „Guð mun skjótt rétta hlut
sinna útvöldu sem hrópa á hann dag
og nótt.“ „Biðjið og yður mun gefast.“
Ævigangan er fjallganga, ferðalag,
ljóðasafn, endalaus áskorun sem við
erum kölluð til hvert með sínum hætti.
Takk, Guð, fyrir alla þá sem eru og
hafa verið á bæn. Takk fyrir öll þau
sem leggja sig fram í þágu kærleika
Guðs fyrir heilagan anda Jesú Krists
og gefa af sér. Eru andlega örlát af
náð í auðmýkt og kærleika. Takk fyrir
kirkjuna þína og þau sem þar koma
saman og leggja lið. Alla listina, tón-
listina, sönginn, orðin, ljóðin, mynd-
málið, sögurnar og vitnisburðina.
Lífæð sálarinnar
Bænin, söngur og tónlist ásamt
sögum, ljóð- og myndlist er eitthvað
það dásamlegasta,
dýpsta og dýrmætasta
sem okkur mannfólkinu
hefur verið gefið. Söng-
urinn og tónlistin til að
mynda næra svo vel og
græða sálina. Og með
bæninni kemst jafn-
vægi á hugann og friður
tekur að færast í hjart-
að.
Fyrir mér er bænin
lífæð sálarinnar. Allt
það súrefni sem þarf til
þess hreinlega að kom-
ast af. Mér finnst bænin vera kvíða-
stillandi og streitulosandi. Hún styrk-
ir fjölskyldubönd, er nærandi,
líknandi og læknandi. Með henni taka
áhyggjur að líða á braut og friðurinn
að flæða inn. Það er einhvern veginn
ekkert sem sameinað okkur getur
meira og betur en óendanleg sam-
staða í bæn, í Jesú nafni. Það bara
gerist eitthvað alveg óútskýranlegt.
Fegurðin og friðurinn kemur
með bæninni
Ég verð þó að viðurkenna að ég
veit eiginlega ekkert almennilega
hvað bænin er eða hvernig hún virk-
ar. En hitt veit ég af því að ég hef
upplifað það svo margoft og iðulega
sjálfur að mér finnst ósegjanlega gott
að fá að hvíla í henni. Fá að meðtaka
fyrirgefninguna, friðinn og kærleik-
ann, náðina og vonina sem í henni er
fólgin og henni fylgir.
Því það er mín sannfæring að feg-
urðin og friðurinn komi með bæninni.
Þegar við köfum inn í okkar innsta
kjarna. Bænin er nefnilega upp-
spretta bættra samskipta, virðingar,
skilnings og samstöðu, sé hún beðin
af einlægni hjartans og í auðmýkt. Í
henni finnum við til eilífrar núvit-
undar.
Fegurðin býr þar sem fyrirgefn-
ing, réttlæti og friður faðmast. Og
fegurðin er fingrafar Guðs í þessum
heimi, og þú þar með talið.
Takk óskiljanlegi, Guð, fyrir að
mega þiggja þann leyndardóm að
gjöf sem lífið er og ég skil ekki. Takk,
Guð, fyrir að mega meðtaka það, lifa
því og njóta þess, þrátt fyrir allt.
Með einlægri kærleiks- og frið-
arkveðju.
– Lifi lífið!
Að fá að hvíla í bæn á lífsins leið
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson »Ævigangan er fjall-
ganga, ferðalag,
ljóðasafn, endalaus
áskorun sem við erum
kölluð til hvert með sín-
um hætti.
Sigurbjörn Þorkelsson
Höfundur er ljóðskáld og rithöfundur
og aðdáandi lífsins.