Morgunblaðið - 18.11.2021, Blaðsíða 37

37
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2021
Kyrrlátt Fallegt er alla jafna við Rauðavatn og sérstaklega í vetrarstillum líkt og á dögunum þegar vatnið var spegilslétt og skýin dönsuðu á himni er sól tók að hníga.
Árni Sæberg
Hvínandi þytur hefur leikið um
samfélag okkar að undanförnu
vegna ásakana um að mikið sé um
að brotið hafi verið á fólki, einkum
konum, með því að misbjóða því
kynferðislega. Brotamenn sem
neiti ásökunum sleppi við refs-
ingar, því erfitt reynist að sanna á
þá brotin. Nokkuð hefur verið um
að slíkir menn séu samt nafn-
greindir á opinberum vettvangi, án
þess að sakir séu sannaðar, og
veldur þetta þeim stundum vel-
ferðarmissi, brottrekstri úr vinnu eða útskúfun
frá þátttöku í íþróttum svo dæmi séu nefnd. Á
þessu eru ýmsar hliðar sem ræddar hafa verið í
ýmsar áttir og greinir fólk á um flestar þeirra.
Ein er samt sú hlið á þessu öllu saman sem
lítið sem ekkert hefur verið rædd og sumir telja
jafnvel að ekki megi minnast á. Þar á ég við
áfengis- og vímuefnanotkun langflestra sem
þurfa að upplifa þá dapurlegu lífsreynslu sem
hér um ræðir, bæði brotamenn og brotaþola.
Sumir hafa gengið svo langt að telja óheimilt að
vara þá við sem verða þolendur svona brota með
því að benda þeim á að varast notkun vímuefna í
því skyni að forðast brot.
Ég tel að áfengis- og vímuefnanotkun sé ráð-
andi áhrifaþáttur í langflestum þessara brota.
Afleiðingar hennar geta auk nauðgana og ann-
arra ofbeldisbrota verið ótímabærar þunganir,
vanræksla og jafnvel misnotkun barna, fóstur-
eyðingar, forsjársviptingar, skaðleg andleg
áhrif á börn, framhjáhöld, slys og
ótímabær andlát.
Þó að enginn vafi sé á, að þessi
neysla sé stærsti áhrifaþátturinn í
bölinu, heyrast þær skoðanir að á
þetta megi helst ekki minnast. Til
dæmis megi ekki vara, oftast kon-
ur, við vímuefnanotkun á
skemmtistöðum. Með því sé verið
að réttlæta brot misindismanna,
sem á þeim brjóta. Þetta er auð-
vitað hálfgerður þvættingur, sem
á líklega rót sína að rekja til þess
að svo margir vilja geta þjónað
áfengisnautn sinni í friði. Í raun
er verið að segja að ekki megi benda fólki á að
reyna að gæta sín sjálft. Það er samt vafalaust
besta vörnin gegn svona brotum að gæta sín
sjálfur. Þetta jafnast t.d. á við að gæta sín í um-
ferðinni til að forðast slys.
Ráðið er sem sagt að hætta eða draga veru-
lega úr notkun áfengis- og vímuefna hvort sem
er á skemmtistöðum eða bara heima fyrir. Slíkt
er til þess fallið að draga úr hættu á þessum
brotum, þó að þau yrðu seint alveg úr sögunni.
Þeir sem ekki geta nýtt sér þetta ráð eru líklega
háðir vímugjöfunum með þeim hætti að þeir
ættu að leita sér hjálpar.
Eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson
» Það er samt vafalaust
besta vörnin gegn svona
brotum að gæta sín sjálfur.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Höfundur er lögmaður.
Víman
Nú er klukkan korter í kosn-
ingar og það má heldur betur
sjá á þeim ákvörðunum sem
teknar eru í ráðhúsinu í
Reykjavík þessa dagana. Það
var hálfkjánalegt að horfa á
oddvita meirihlutans tilkynna
brosandi út að eyrum þá
ákvörðun að 25 til 30 millj-
örðum yrði á næstu fimm til
sjö árum varið í viðhaldsmál.
Núverandi meirihluti hefur
lengi trassað viðhald á skóla-
húsnæði í borginni, sama fólkið og hefur
tekið á málefnum Fossvogsskóla á þessu
kjörtímabili. Frumáætlun sýnir að kennsla í
fullbúnum Fossvogsskóla hefst ekki fyrr en
í ágúst 2023, í því máli var talað um móð-
ursýki. Í Laugarnesi og Langholtshverfi
eru foreldrar orðnir langeygir eftir lausnum
enda er fjöldi barna í hverfinu mikill. Að-
gerðaleysi hefur ríkt gagnvart þeim vanda
og engar lausnir vegna hans komið á kjör-
tímabilinu.
Málunum bjargað á
næsta kjörtímabili
Nú á að framkvæma á næstu fimm til sjö
árum; vitað var í upphafi þessa kjörtímabils
að víða var þörf á úrbótum en í þær var
ekki ráðist heldur á að fara í þær á næsta
kjörtímabili. Grunnþjónustan okkar á alltaf
að ganga fyrir, ekki bara rétt fyrir kosn-
ingar þegar gefin eru loforð
um mörg góð mál sem svo ná
ekki fram að ganga. Þess
vegna er þessi ákvörðun mjög
ósannfærandi. Það er líka und-
arlegt að berja sér á brjóst og
segja líkt og borgarstjóri gerði
að hér væri verið að gefa skýr
skilaboð um að þetta myndu
verða forgangsmál hjá borginni
á næstu árum. Það þarf ekki
að rifja upp fyrir Reykvík-
ingum að Dagur B. Eggertsson
var fyrst kosinn til starfa í
borgarstjórn árið 2002 og hef-
ur setið sem borgarstjóri frá 2014. Borg-
arstjóri starfar líkt og framkvæmdastjóri í
fyrirtæki. Það er undarlegt að ekki hafi
verið spurt hvers vegna þessi gríðarlega
viðhaldsþörf er komin, það er jú vegna
trassaskapar. Viðhaldi hefur ekki verið
sinnt sem skyldi og því fer sem fer. Þessi
loforð eru ekki traustvekjandi; þau eru frá
meirihluta sem hefur haft nægan tíma og
peninga til að grípa inn í og taka á heima-
tilbúnum viðhaldsvanda því tekjur borg-
arinnar hafa slegið met ár frá ári á þessu
kjörtímabili.
Eftir Valgerði
Sigurðardóttur
» Grunnþjónustan okkar á
alltaf að ganga fyrir, ekki
bara rétt fyrir kosningar.
Valgerður
Sigurðardóttir
Höfundur er borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins.
Viðhaldsmál í Reykjavík
Reykjavík stendur á tímamót-
um – spennandi umrótstímum
sem kalla munu á breytingar.
Borgir heims hafa dregið mik-
ilvægan lærdóm af tímum heims-
faraldurs og samkomutakmark-
ana. Fleiri hafa þurft að reiða sig á
nærumhverfið til að þjóna dag-
legum þörfum. Borgarhverfin
hafa orðið áður óþekkt þunga-
miðja í hversdagslegu lífi fólks.
Aukinn fjöldi fólks hefur sinnt
störfum og námi frá heimili sínu.
Vafalaust verður aukin fjarvinna og fjarnám
varanleg afleiðing heimsfaraldurs. Starfsmenn
munu verja fleiri vinnudögum innan hverfa.
Námsmenn munu verja fleiri
námsstundum innan hverfa.
Frekari forsendur skapast fyrir
fjölbreytta hverfisþjónustu – fólk
mun síður vilja sækja langt yfir
skammt.
Hugmyndir um hin svoköll-
uðu 15 mínútna hverfi hafa rutt
sér til rúms víða í erlendum
borgum. Innan 15 mínútna
hverfa má nálgast helstu versl-
un og þjónustu í innan við kort-
ers göngufjarlægð. Forsendur
slíkra hverfa eru gjarnan þétt
og blönduð byggð hvar íbúðar-
húsnæði, vinnustaðir og þjónusta eru í nálægð
hvert við annað. Skólar mynda gjarnan
þungamiðju hverfanna en þar geta fjöl-
skyldur treyst á aðgengi að skólaþjónustu
nærri heimili.
Með 15 mínútna hverfum má stytta ferðatíma
og bæta lýðheilsu – gera fleirum kleift að sinna
erindum gangandi eða hjólandi. Með góðu borg-
arskipulagi má nefnilega hafa heilmikil áhrif á
lífsgæði, lýðheilsu og fjölbreytta félagslega
þætti. Með lifandi nærþjónustu má ýta undir
samskipti ólíkra þjóðfélagshópa – draga úr ein-
semd og félagslegri einangrun – skapa lifandi
umhverfi þar sem fólk mætist og þekkist.
Ég vil að borgin verði endurskipulögð á for-
sendum hverfanna – á grundvelli sérstöðu
þeirra og styrkleika. Öll borgarhverfi verði þró-
uð með það fyrir augum að unnt verði að nálgast
helstu verslun og þjónustu í 15 mínútna göngu-
færi. Að öll borgarhverfi bjóði skóla og leikskóla
í námunda við heimili. Að með samstilltu átaki
og réttum skipulagsáherslum verði hverf-
iskjarnar gæddir fyrra lífi. Borgarhverfin ein-
kennist af lifandi mannlífi og öflugri nærþjón-
ustu hvar daglegar nauðsynjar finnast í korters
kallfæri – og hversdagslegt líf verður einfaldara
og betra.
15 mínútna hverfi
Eftir Hildi Björnsdóttur »Ég vil að öll borgarhverfi
verði þróuð með það fyrir
augum að unnt verði að nálgast
helstu verslun og þjónustu
í 15 mínútna göngufæri.
Hildur Björnsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokks.
hildurb@reykjavik.is