Morgunblaðið - 18.11.2021, Side 38

38 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2021
Jólin nálgast og við
verðum sífellt meira
vör við það þessa
dagana. Fjölmiðlar
básúna að jólin séu á
næsta leiti. Jólaljósin
virðast spretta á
runnum og trjám og
vefja sig um þak-
skegg og glugga.
Búðirnar fyllast af
vörum sem tilheyra
þessum tíma og fjöl-
skyldu-, vina- og vinnuhópar
skipuleggja jólasamverustundir.
Spennan magnast dag frá degi
fyrir þennan tíma sem getur verið
svo yndislegur og gefandi en er
það ekki í huga allra.
Það hlakka nefnilega ekki allir
til jólanna. Þvert á móti finnst
mörgum þessi árstími vera erfiður
og kvíða honum af ýmsum ástæð-
um. Margir upplifa mikla streitu á
þessum tíma vegna ýmiss konar
væntinga sem erfitt er að upp-
fylla. Minningar um fyrri jól
sækja á sem ekki eru allar góðar
og það reynir mikið á fjöl-
skyldutengsl sem eru allavega.
Sumir hafa misst ástvini, aðrir
skilið við maka sína og ýmsir upp-
lifað ósætti og vinslit sem hefur
áhrif á jólahaldið. Það eiga ekki
heldur allir fjölskyldu til að vera
með um jólin og margir eru ein-
mana. Fólk upplifir líka gjarnan
depurð á þessum árstíma og skilur
ekki alltaf hvers vegna. Og þegar
skilaboðin í umhverfinu eru öll á
þá lund að öllum líði svo vel á jól-
um þá getur fólki sem hlakkar
bara alls ekkert til
jólanna liðið enn verr.
Þess vegna getur ver-
ið gott að ræða um
líðan sína við góðan
vin eða einhvern sem
við treystum fyrir til-
finningum okkar. En
það getur verið vanda-
samt því að fólk sem
nýtur þessa árstíma á
stundum erfitt með að
skilja þau sem gera
það ekki. Í gegnum
tíðina hafa margir
leitað til kirkjunnar í sálgæslu
vegna jólaóróans sem ólgar hið
innra en nú í fyrsta skipti verður
boðið til sérstakra stuðnings-
samverustunda fyrir fólk sem
kvíðir jólum. Þær verða á þriðju-
dögum í Seljakirkju í Breiðholti
frá 23. nóvember til 21. desember
og öllum opnar sem vilja leita
sameiginlega að leiðum að betri
líðan, nú þegar jólin nálgast.
Það er ýmislegt hægt að gera til
þess að takast á við jólaóróann og
njóta þessa árstíma betur. Með
fræðslu, umræðum og stuðningi er
hægt að finna leiðir til þess að
mæta jólaóróanum og skynja innri
sátt og gleði.
Eftir Petrínu Mjöll
Jóhannesdóttur
Petrína Mjöll
Jóhannesdóttir
» Það er ýmislegt
hægt að gera til
þess að takast á við
jólaóróann og njóta
þessa árstíma betur.
Höfundur er prestur í Árbæjarkirkju.
petamjoll66@gmail.com
Jólaórói á aðventu
Það er heldur dap-
urlegt til þess að vita
að Tryggingastofnun
ríkisins skuli vera
notuð til að skerða
kjör aldraðra, sem
hafa látið hluta af
launum sínum renna
til lífeyrissjóða sem
stofnaðir voru til að
bæta kjör aldraðra en
ríkið notar til að
skerða kjör þeirra og
neita þeim um greiðslu frá Trygg-
ingastofnuninni, sem þeir hafa
greitt til alla starfsævi sína! En
ríkið lætur ekki þar við sitja.
Bæturnar sem aldraðir fá frá líf-
eyrissjóðum eru skattlagðar og
þeir peningar látnir renna til
Tryggingastofnunar, sem lokar
um leið fyrir greiðslu stofnunar-
innar til þeirra. Hvaða siðferði er
þetta? Á maður að trúa því að
ákvæði sé í lögum sem segir að ef
maður ver hluta af launum sínum
til lífeyrissjóðs til að auka trygg-
ingu sína á efri árum, þá skuli
lokað fyrir greiðslu frá Trygg-
ingastofnuninni til hans, sem hann
hefur þó greitt til alla starfsævi
sína? Margsinnis er búið að
kvarta undan þessu, sem ekki hef-
ur verið hlustað á.
Úttekt á almannatryggingum
Ég flutti tillögu til þingsálykt-
unar um úttekt á almannatrygg-
ingakerfinu er ég átti
sæti á Alþingi sem
varaþingmaður 1999.
Í ræðu sem ég flutti
er ég talaði fyrir til-
lögunni sagði ég m.a.:
„Það er alveg ljóst að
tryggingafélagi á hin-
um frjálsa markaði
mundi ekki líðast að
haga sér með þessum
hætti. Eða sjá menn
það fyrir sér að ef
tveir menn keyptu
sams konar tryggingu
hjá tryggingafélagi
gæti tryggingafélagið skert trygg-
ingabætur annars mannsins af því
að hann hefði látið hluta af launum
sínum renna í lífeyrissjóð eða að
tekjur hans færu yfir ákveðið
mark? Það er mjög brýnt að taka
allt þetta kerfi til gagngerrar end-
urskoðunar.“
Ég sagði einnig: „Við búum hér
við almenna velmegun, þótt vissu-
lega séu aðilar, sem þyrftu að búa
við betri kjör. Hverjir hafa skilað
lengsta dagsverki til að byggja
upp þetta velferðarþjóðfélag? Það
eru aldraðir, sem alla sína starfs-
ævi hafa greitt sína skatta til al-
mennatryggingakerfisins og með
því rekið styrkar stoðir undir vel-
ferðarkerfið, sem við viljum vera
stolt af. Það sæmir okkur því ekki
að gera aldraða að afgangsstærð
þegar við skiptum því sem þetta
fólk hefur lagt mest til.“
Ég gat ekki fylgt málinu eftir
þar sem ég var stuttan tíma á Al-
þingi og mér er ekki kunnugt um
að neinn þingmaður hafi gert það,
því miður.
„Árás á mannréttindi“
Sómakonan Guðrún Hafsteins-
dóttir, nýkjörin til Alþingis, skrif-
aði góða grein um þessi mál í
Fréttablaðið 28. maí 2019, sem
formaður Landssambands lífeyr-
issjóða. Hún sagði: „Samspil al-
mennatrygginga og lífeyrissjóða
ætti að vera efst á forgangslista
við endurskoðun lífeyriskerfisins
okkar. Skerðing lífeyris frá Trygg-
ingastofnun er slík að ekki verður
við unað. Svona gerum við einfald-
lega ekki gagnvart eldri borgurum
og öryrkjum landsins. Svo langt er
gengið að ég tel grófustu skerð-
ingarnar jafngilda árás á mann-
réttindi og þar með ljótan blett á
annars ágætu tryggingakerfi.“
Þetta er samhljóma því sem ég
sagði á Alþingi 1999.
Eftir Magnús L.
Sveinsson » Bætur sem aldraðir
fá frá lífeyrissjóðum
eru skattlagðar og það
látið renna til Trygg-
ingastofnunar, sem lok-
ar um leið fyrir
greiðslur til aldraðra.
Magnús L.
Sveinsson
Höfundur er fv. formaður VR.
magnusl@simnet.is
Tryggingastofnunin
skerðir lífeyri aldraðra