Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2021, Síða 6

6http://www.ætt.is
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2021
aett@aett.is
gestgjafans á Hólnum, heimtaði hann að fá að sofa í
sama herbergi og séra Valdimar Briem og neitaði að
sofa á loftinu með öðrum ferðalöngum. Honum var
neitað um það þangað til sálmaskáldið sjálft gaf leyfi
til þess. Matthías Jochumsson var vinur Jóns Repps
og orti að honum látnum:
Frómur sem Plató,
falslaus sem Kató,
með öndu ljúfa
sem einföld dúfa
flaug á herrans hrepp
vor heiðvirði Repp.
Annar förumaður sem oft dvaldi dögum saman
á Hólnum var Eyjólfur ljóstollur. Hann las afar vel
og var oft fenginn til þess að lesa sögur fyrir heim-
ilisfólkið og ferðamenn á kvöldin. Hann var vel hag-
mæltur og orti m.a. eftirfarandi vísur um Hólinn og
Valgerði:
Kolviðar ég kem á hól,
hvílist þá minn andi.
Þar mér verður búið ból
best á Suðurlandi.
Valgerður mér veitir fús
víst, þá geðið hlýnar.
Sífellt hennar sæluhús
svæfir raunir mínar.
Símon Dalaskáld fór víða og kom oft á Hólinn.
Hann orti látlaust, og einhverju sinni þegar hann kom
austan yfir Hellisheiðina vatt hann sér inn í eldhús-
ið þar sem stúlka var að hella upp á kaffi og kastaði
fram vísu:
Kaffið sjóheitt seljan líns
sjálfsagt má nú fala -
og dreitil bestan brennivíns
berðu skáldi Dala.
Gvendur dúllari flakkaði mikið með Símoni
Dalaskáldi, en vildi ekki kalla sig flakkara, sagð-
ist vera reisandi. Hann kom oft á Kolviðarhól. Hann
skrifaði vísur Símonar upp um leið og hann orti þær
og kallaði Símon hann skrifara sinn. Sjálfur bjó hann
yfir sérkennilegum hæfileika, hann „dúllaði“, söng
með sérstökum serimoníum.
Valgerður sagðist sakna förufólksins, eftir að því
fækkaði, en um leið var hún fegin að vera laus við
óþrifnaðinn sem fylgdi því oft.
Valgerður og Sigurður
Kolviðarhóll mátti lifa þrjú tímabil. Fram til aldamóta
1900 var það tími klyfjahestanna, síðan hestvagnaöld-
in og þá mátti sjá fjölmarga hestvagna á hlaði
Kolviðarhóls. Upp úr 1920 koma bílar til sögunnar
og bílaöldin. Þá var oft komið við á Hólnum.
Sigurður Daníelsson og kona hans Valgerður
Þórðardóttir urðu síðustu gestgjafarnir á Kolviðarhóli.
Sigurður var Holtamaður að uppruna, kominn af Torfa
sýslumanni í Klofa á Landi. Sigurður þótti bráðþroska
ungur maður og var fljótt talinn óvenjulegt mannsefni,
hjálpsamur og ljúfur og ávann sér alls staðar traust.
1905, þegar Sigurður var 37 ára gamall, keypti hann
Kolviðarhól af Guðna og Margréti, en reksturinn stóð
þá með miklum blóma. Kaupverðið var 7500 kr.
Þá hafði Valgerður Þórðardóttir, frá Traðarholti í
Stokkseyrarhreppi, verið vinnukona hjá Guðna og
Margréti á Hólnum í þrjú ár. Hún var fimmti ættlið-
urinn frá Bergi í Brattholti sem Bergsætt er frá tal-
in. Hún var ekki síður framúrskarandi en Sigurður og
þótti bera af ungum stúlkum í sinni sveit. Hún var
öllum hnútum kunnug í rekstrinum og Sigurði þótti
fengur í að fá hana sem ráðskonu. Raunar voru þau
orðin hjón eftir fyrsta árið.
Hjónaband þeirra var barnlaust, en Sigurður eign-
aðist soninn Davíð, framhjá konu sinni, árið 1916,
með Vilborgu Einarsdóttur, sem fædd var 1888, og
því tuttugu árum yngri en hann. Hún var þá vinnukona
á Hólnum hjá þeim hjónunum.
Teningnum kastað
Valgerður hafði átt tvær dætur um aldamótin 1900,
með Gunnlaugi Björnssyni, bakara á Stokkseyri, f.
1876. Gunnlaugur og Guðfinnur afi minn voru þre-
Kolviðarhóll 1907. Húsin byggð af Guðna Þorbergssyni
og Margréti Jónsdóttur.
Árið 1929 létu Valgerður og Sigurður reisa hið glæsilega
og vandaða þriggja bursta hús Guðjóns Samúelssonar
arkitekts.