Bændablaðið - 28.04.2022, Qupperneq 26

Bændablaðið | Fimmtudagur 28. apríl 202226
Umhverfissjónarmið hafa haft
undarleg áhrif á vegagerð í fleiri
löndum en Íslandi. Þrátt fyrir
mikla uppfinningasemi í þeim
efnum hér á landi, má telja nokkuð
víst að frændur okkar Danir slái
okkur rækilega við í frumleika.
Hér á landi þekkja flestir dæmin
um deilur vegna vegagerðar um
Teigskóg, vegar yfir Gilsfjörð,
uppbyggingu vegar við Þingvelli og
um Gjábakkahraun, sem átti m.a.
að leggja lífríkið í Þingvallavatni
í rúst. Frændur okkar Danir hafa
ekki heldur farið varhluta af
slíkum deilum, en þar upphófust
fyrir mörgum árum harðar deilur
um búsvæði „hasselmúsa“ eða
heslimúsa (hazel dormouse) við
vegagerð á Fjóni.
Danir hafa alla tíð lagt áherslu á
að góðar samgöngur um landið væru
lykillinn að afkomumöguleikum
byggða. Þá er landið líka þannig
staðsett að í gegnum það liggur
vegtenging Noregs og Svíþjóðar
við meginland Evrópu. Langt
er síðan hraðbraut var lögð frá
Kaupmannahöfn vestur fyrir
Sjáland og Fjón og niður Jótland
til Þýskalands. Nauðsynlegt þótti að
tengja þessa hraðbraut með öðrum
hraðbrautum við lykilborgir eins
og Esbjerg á Jótlandi og Óðinsvé
á Fjóni. Þá kom auðvitað líka upp
krafa um sams konar tengingu
við hafnarborgina Svendborg á
Suðaustur-Fjóni við Óðinsvé. Var
því ráðist í gerð 35 km hraðbrautar
til norðurs frá Svendborg og fyrsta
skóflustunga tekin 2. október 2002.
Fyrstu 19 km þessarar hraðbrautar
voru opnaðir fyrir umferð 16.
september árið 2006 en ekki var
lokið við þessa vegagerð fyrr en í
júní 2009.
Byggðu rándýra músabrú yfir
hraðbrautina
Fljótlega eftir að lokið var við
fyrsta áfanga vöknuðu áhyggjur
af velferð heslimúsanna á svæðinu
rétt norðan við Svendborg. Þessum
músum svipar aðeins til okkar litlu
hagamúsar, en eru þó með mikið
og loðið skott. Þær vega um 17–
20 grömm að vorlagi en þyngjast
hressilega yfir sumarið, eða í 30–40
grömm. Búsvæði þeirra er einkum
í laufskógum víða í Evrópu og allt
suður til Tyrklands.
Þótti músavinum ljóst að
*Afborganir miðast við Lykillán fyrir 75% af kaupverði til 60 mánaða frá Lykli fjármögnun. Vextir
miðast við 6,8% breytilega vexti og eru tengdir við eins mánaða reibor vexti. Lánaskilmála má finna
á www.lykill.is. Árleg hlutfalltala kostnaðar – ÁHK er ** 8,88% - Verð innifelur virðisaukaskatt.
Kletthálsi 3 | 110 Reykjavík | S: 540 4900 | www.yamaha.is
Verð: 2.560.000 kr.
700cc fjórgengis-4WD-H/L drif - driflæsing -
spil - rafmagnsstýri - dráttarkúla - götuskráð
- hvít númer - 307kg eigin þyngd.
GRIZZLY
39.438 kr.*
afborgun á mánuði **
10
Á
BYRGÐ Á DRIFREIM
ULTRAMATIC
ÁBYRGÐ
LÁNSHLUTFALL
ALLT AÐ
75%
Í ALLT AÐ 60 MÁNUÐI
UTAN ÚR HEIMI
Bílaframleiðendur kaupa þvottavélar
í stórum stíl til að fá íhluti í nýja bíla
Bílaframleiðendur og framleið­
endur margvíslegra iðnaðartækja
hafa verið að kaupa nýjar og not­
aðar þvottavélar í stórum stíl að
undanförnu. Ástæðan er skortur
á tölvustýringum og hálfleiðurum
sem notaðir eru í bíla.
Verulega fór að bera á þessum
skorti í Covid-19 faraldrinum á
árunum 2020–2021. Þá lamaðist
starfsemi fjölmargra íhluta fram-
leiðenda vegna veikinda starfsfólks.
Erfiðlega gekk því að ljúka smíði
bíla og fleiri tækja sem eru orðin
mjög tölvuvædd. Staðan versnaði
svo enn frekar þegar Rússar hófu
innrás í Úkraínu, en þar voru m.a.
framleiddir margvíslegir íhlutir fyrir
iðnaðinn. Þá hefur viðskiptabann
á Rússa ekki bætt úr skák en þeir
eru næstöflugustu framleiðendur á
platínu sem notuð er í hálfleiðara í
raftækjum. Þetta hefur leitt til þess að
stórframleiðendur á tölvukubbum,
m.a. í Bandaríkjunum og víðar,
hafa átt í miklum erfiðleikum með
að standa við skuldbindingar sínar.
Þetta hefur haft mikil áhrif á
bílaframleiðendur eins og Tesla,
Toyota, Ford, Volkswagen, Audi
og fleiri sem hafa þurft að draga
úr bílaframleiðslu sinni. Sem
dæmi hefur Toyota dregið úr sinni
framleiðslu sem nemur 100.000
bílum á ári.
Hefur sala fólksbíla dregist
saman af þessum sökum víða um
heim og var um 40% minni í Evrópu
í mars síðastliðinn en var áður en
heimsfaraldurinn hófst. Þrátt fyrir
mikla eftirspurn og fyrirliggjandi
pantanir á ökutækjum er búist
við að framleiðsla bíla í Evrópu
dragist saman um 20% til viðbótar
vegna skorts á íhlutum, samkvæmt
heimildum ACEA data. Sem dæmi
um þróunina, þá herma óstaðfestar
fréttir að bíla fram leiðandinn Audi
hafi keypt 4.000 þvottavélar fyrir
skömmu til að ná sér í tölvustýringar
sem nota má í bíla. Stýringarnar
eru m.a. notaðar í eldsneytiskerfi
hefðbundinna bensín- og dísilbíla
og í orkustýringar í rafbílum. Stórir
framleiðendur hálfleiðara, m.a. í
Taívan og Kína hafa reynt að auka
framleiðslu en t.d. ASML Holding
NV í Kína er nú komið með pantanir
fyrir allri sinni framleiðslugetu á
árinu 2023.
Hálfleiðaraframleiðandinn
Manu facturing Co. í Taívan, sem er
stærsta fyrirtæki heims á þessu sviði,
kynnti á dögunum að framleiðslan
væri í járnum og yrði erfið út árið
2022. Í Kína glíma framleiðendur
auk þess við skort á mannafli vegna
mikillar tíðni Covid-smita.
Þessi skortur á örgjörvum kemur
ekki bara niður á bíla fram leiðendum,
því tölvuframleiðendur eru ekki
síður í vanda vegna þessa. Þannig
tefur þetta mjög fyrir framleiðslu á
fartölvum, far símum, myndavélum
og fleiru.
Spyrja má hvort notkun íhluta úr
þvottavélum leiði til þess að bílar
eins og Audi, Toyota eða Tesla fái
undirnöfn eins og Turbo Washing
Machine eða eitthvað álíka. /HKr.
Bílaframleiðendur kaupa nú þvottavélar í stórum stíl til að næla sér í tölvustýringar sem nauðsynlegar eru í bílana.
Búist er við að skortur á hálfleiðurum og tölvustýringum verði viðvarandi út þetta ár að minnsta kosti, með tilheyrandi
áhrifum á framleiðslu bíla, tölva og ýmiss konar tæknibúnaðar.
Vegagerð getur tekið á sig margvíslegar myndir víðar en á Íslandi:
Músabrúin við Svendborg á Fjóni sem mýsnar vilja ekki nota
Músabrúin var reist yfir Svendborg-hraðbrautina vegna kröfu dýraverndunarsinna árið 2008 og kostaði sem nam
um 360 milljónum íslenskra króna. Var henni ætlað að opna leið fyrir heslimýs yfir þjóðveginn, en fram á sumarið
2021 er einungis vitað um eina mús sem sést hafði í myndavél á vappi við brúna. Mynd / HKr.
Þetta kort sýnir hvar Músabrúin er staðsett á Svendborg-hraðbrautinni, eða
„mótorveginum“, á Fjóni í Danmörku.
Heslumúsin er ekki stór og vegur
mest um 40 grömm. Búsvæði hennar
er í laufskógum víða um Evrópu.