Skessuhorn - 13.10.2021, Side 20

MiðViKUdAgUR 13. oKTóBER 202120
Fyrirtækið Algó ehf. sótti nýlega
um heimild til öflunar og sjálfbærr-
ar nýtingar sjávarþörunga á strand-
svæði innan netalaga í umdæmi
Akraneskaupstaðar. Skipulags-
og umhverfisráð tók jákvætt í er-
indið og samþykkti að tilraunir til
eins árs yrðu gerðar í nánu samráði
við Akraneskaupstað. Tilgangur
félagsins, Algó ehf, er að þróa starf-
semi sem gengur út á að nýta van-
nýtt sjávarfang við Ísland með sér-
staka áherslu á þörunga. Blaðamað-
ur Skessuhorns kíkti í heimsókn til
eiganda Algó, gunnars ólafssonar
og spurði hann út í starfsemi fyrir-
tækisins.
Að sögn gunnars er Algó ehf
sprotafyrirtæki með sérþekkingu
á nýtingu og ræktun þörunga sem
vinnur að haftengdri nýsköpun og
uppbyggingu strandyrkju á Skipa-
skaga og Vesturlandi. Frá og með
þessu ári hefur fyrirtækið starfsað-
stöðu og vinnsluaðstöðu á Breið-
inni ásamt því að hafa strandbát
með viðlegu í Akraneshöfn. Algó
ehf vinnur þar að þróun lífrænna
ræktaðra matvæla úr sjávarþör-
ungum, bragðgóðri fæðubót undir
vöruheitinu sæmeti. Í fyrstu verð-
ur unnið með hugmyndir að þróa
sjálfbæra nýtingu á staðbundnum
kaldsjávar þörungum og hægæða
matvælaframleiðslu úr þeim í smá-
um skala. Til framtíðar er ræktun
sjávarþörunga með blandaðri land-
og hafrækt markmið Algó.
gunnar er menntaður líf- og
efnafræðingur, hann lauk meist-
aragráðu í lífefnafræði í Hollandi
og nam þörungafræði við háskóla í
París þar sem hann komst í kynni
við Sigurð Jónsson, prófessor í þör-
ungafræðum, sem hann segir hafa
haft mikil áhrif á sig. Segja má að
gunnar sé með þara og þörunga
í blóðinu því 11 ára byrjaði hann
með pabba sínum á grásleppu við
Patreksfjörð, en eins og kunnugt
er finnst grásleppunni best að vera
í þara.
Ættaður að mestu leyti
af Vesturlandi
gunnar er ættaður að mestu leyti
af Vesturlandi. „Má segja að ég sé
kominn af helstu þörunganytja-
svæðum landsins. Ég er að þrem-
ur fjórðu ættaður af Vesturlandi og
síðan er amma mín fædd og upp-
alin á Eyrarbakka þar sem var eitt
helsta svæði landsins í sölvatekju en
söl var gríðarlega verðmæt versl-
unarvara fyrrum. Söl eru meinholl
og inniheldur meðal annars trefj-
ar, steinefni og vítamínum sem ekki
eru finna í sama mæli í grænmeti.“
Kirkjan á Íslandi hafði áður fyrr
miklar tekjur af sölvatekju segir
gunnar: „Hólar til dæmis voru í
sölvatekju í Breiðafirðinum. Nefna
má Sölvamannagötur í dalasýslu
sem lágu frá botni Hrútafjarðar yfir
Laxárdalsheiði og niður í Hvamms-
fjörð en þær notuðu menn til þess
að fara til sölvatekju í Breiðafirði.
Á síðustu 50 til 100 árum hef-
ur þessi hefð fyrir miklu sölvaáti
og nýtingu annarra þörunga að
miklu leyti horfið að sögn gunn-
ars. Hann hefur unnið fyrir fyrir-
tækið Íslenska hollustu sem er eitt
af fáum fyrirtækjum á Íslandi sem
vinnur söl og annað góðgæti úr
fjöru. gunnar vann við rannsóknir
og kennslu við Háskólann á Akur-
eyri og Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins, forvera Matís. Þá vann
gunnar einnig við ræktun þörunga
og rannsóknir um þriggja ára skeið
í Skotlandi. Að auki á hann að baki
15 ára starfsreynslu í verkfræðigeir-
anum.
Á fyrstu árum Algó vann gunnar
fyrst og fremst sem ráðgjafi. Upp-
hafið að því að hann fer fyrir alvöru
að vinna að eigin starfsemi er að
hann sótti um styrk hjá Matvæla-
sjóði sem stofnaður var á síðasta ári
og fékk styrkinn. „Í framhaldi af því
ákvað ég skoða hvað væri hægt að
gera í þessu praktískt og viðskipta-
lega. Ég bjó til viðskiptalíkan en
bakgrunnur minn úr verkfræðigeir-
anum kom sér vel í því. Þá frétti ég
fyrir tilviljun af þessari starfsemi
hér á Akranesi, Breiðinni þróunar-
félagi, þar sem fyrirtækjum í ný-
sköpun er boðin aðstaða. Þá hafði
styrkur sem Algó fékk frá Lóu, ný-
sköpunarstyrk fyrir landsbyggðina
á vegum atvinnuvega- og nýsköp-
unarráðuneytinu, mikið að segja
fyrir okkur.“
Tekið vel á Breiðinni
gunnar leiðir blaðamann um að-
stöðu fyrirtækisins að Breið en þar
er fyrirtækið með skrifstofuaðstöðu,
frystiaðstöðu og aðstöðu til vinnslu
afurða. „Ég var búinn að finna
húsnæði á Reykjanesi en ákvað að
koma mér hérna fyrir, sá að hér var
gott að byrja, jákvæður andi og tek-
ið vel á móti mér. Ég þekki Akranes
lítið sem ekkert og hef lítið kom-
ið hér síðan Akraborgin hætti að
ganga.“ gunnar ber Breið þróun-
arfélagi mjög vel söguna og segir
stuðninginn sem hann hefur fengið
þaðan ómetanlegan.
Fáar heimildir eru um nýtingu
þörunga við Akranes og nánast eng-
ar um rannsóknir náttúrfræðinga á
fjörugróðri. „Í vor sem leið gerði
ég mjög ánægjulegar uppgötvanir
við vettvangsferðir í fjörusvæðum
Skipaskaga, en ég fann hér heil-
mikið af ætum sægróðri bæði hér
sunnan við Skagann og sérstaklega
vestan við hann. Yfir tíu tegundir
matþörunga hef ég séð og sumar
tegundir í verulegu magni sérstak-
lega grunnt í sjó neðan fjörunnar.
Þar má nefna fjórar tegundir þara,
t.d. marínkjarna sem er próteinrík-
asti þörungurinn hér við land.“
Þekkt að 600 tegundir
þörunga eru ætar
Úr þörungum má vinna bæði
fæðu og ýmis efni til iðnaðar, seg-
ir gunnar. „Um ellefu til tólf teg-
undir þörunga eru skilgreindir sem
matvæli í Evrópu. Í heiminum öll-
um eru hins vegar um 600 teg-
undir sem þekkt er að eru ætar. Af
allri stórþörungavinnslu í heimin-
um er langstærsti hlutinn matvæli
sem er að langstærstum hluta rækt-
uð og framleidd í Asíu, en einung-
is þrjár tegundir eru uppistaðan í
framleiðslunni sem við þekkjum úr
sushi matreiðslu undir nöfnum eins
og nori, kombu og wakame.“
Að sögn gunnars eru sæþörung-
ar almennt flokkaðir í brúna, rauða
og græna. Svörtu þynnurnar sem
eru utan um maki bitana eru kall-
aðar nori en þær eru rauðþörung-
ar sem hafa verið ristaðir og verða
svona dökkir við ristunina. Hlið-
stæða nori við Íslandsstrendur er
þörungurinn purpurahimna. Pró-
teinríkasti þarinn hér við land er
marinkjarni, en hann er skyldur
wakame sem algengt er að notaður
sé í salat á sushi stöðum.
Að sögn gunnars fara fram ýmsar
tilraunir við eldi á þörungum, til að
mynda við strendur Noregs, Portú-
gal og einnig við Holland svo dæmi
séu tekin. Í Hollandi eru menn að
gera tilraunir með að rækta þör-
unga í kerjum á landi.
Sæmeti
Markmið Algó, að sögn gunnars,
er ekki að framleiða þörunga sem
hráefni heldur að vinna þá meira
þannig að þeir verði á endanum
vara sem hentar til sölu á neytenda-
markaði. Hann hefur gefið því sem
hann hyggst á endanum framleiða
heitið „SÆMETi“ sem má horfa á
sem styttingu á orðunum „sælkera
sjávargrænmeti.
Fyrirtækið mun til að byrja með
sækja lífrænt hráefnið í smáum
skala úr sjó Skipaskaga. Þá starf-
semi kallar gunnar „sjálfbæra og
staðvæna strandyrkju“ sem standa
mun frá því síðla vetrar fram á byrj-
un sumars en á þeim tíma eru þör-
ungar með ýmsa eiginleika ásamt
því að vera ríkastir af þeim efnum,
til dæmis próteinum, sem fyrirtæk-
ið er á höttunum eftir.
Þörungar byrja að vaxa upp úr
áramótum. Þeir safna í sig orku-
forða á sumrin og á haustin þegar
sólarorku nýtur og nýta til að hefja
vöxt í svartasta skammdeginu upp
úr áramótum. „Alveg magnaðar
plöntur sem hafa gríðarlega fram-
leiðni og má nefna í samhengi að
þörungar almennt binda meira en
helming alls kolefnis úr andrúms-
lofti sem gróður á jörðinni bindur,“
segir gunnar.
Sjálfbær nýting þara
Til að byrja með mun Algó nýta
þá villtu stofna sem eru til staðar
við Akranes. „Ég var nýverið úti í
Hollandi að ræða við fyrirtæki og
mynda tengsl til þess að undirbúa
og kanna möguleika á framtíðar-
samstarfi varðandi ræktun. Hér við
Ísland eru alveg gríðarlega áhuga-
verðar aðstæður, bæði til ræktunar í
kerjum á landi og til ræktunar í sjó.
Það er hins vegar framtíðarsýnin og
þarf að undirbúa.“
„Það sem vakir fyrir mér er sjálf-
bær nýting á þara. Það er eitthvað
Fyrirtækið Algó ehf. aflar sæmetis með sæslætti
Vill breyta mataræði Íslendinga til góðs
Gunnar Ólafsson, eigandi Algó ehf. á skrifstofu fyrirtækisins á Breið.
Bækur um matreiðslu þörunga.
Bátur Algó ehf sem notaður er við strandyrkjuna.