Skessuhorn - 13.10.2021, Blaðsíða 26

MiðViKUdAgUR 13. oKTóBER 202126
Pennagrein
Nýverið sá ég að mál ríkisins á
hendur nokkrum Akureyringum er
komið fyrir dómara. Málið varð-
ar meint brot hinna ákærðu þeg-
ar Holuhraun rann, það var tal-
ið hættulegt að fólk færi að skoða
gosið og það því bannað! Nú sjö
árum síðar er málareksturinn sem-
sagt á enda og kemur til kasta dóm-
ara að kveða upp um sekt eða sak-
leysi. Mér varð hugsað til þessa sér-
kennilega máls þegar ég fékk sjálf-
ur að kenna á refsivendinum vegna
glæfraaksturs á Borgarbraut, náðist
á myndavél á hraðanum 37 km/klst
og skal greiða 10.000 kr í sekt, fæ
afslátt ef ég greiði hratt og örugg-
lega. Við þessi óvæntu tíðindi reik-
aði hugurinn um samfélagið og
þær tilraunir sem við gerum til þess
að stjórna hvert öðru, oftast eftir
regluverki sem flestir eru sammála
um og á sér nokkra sögu en inn á
milli rísa upp menn sem vilja okkur
hinum ofur vel og reyna að koma
vitinu fyrir okkur með skýrum
reglum um það hvernig við skulum
haga tilveru okkar.
Samfélagsbreytingar
Samfélagið tekur breytingum í
tímans rás og því kann að vera að
það sem viðgekkst áður eigi ekki
lengur við. Eins hafa opnast mögu-
leikar á að gera í dag það sem fæst-
ir gátu látið sér til hugar koma fyr-
ir einni öld. Í umróti samfélags-
breytinga reyna embættismenn og
stjórnmálamenn, trúarleiðtogar og
leikmenn að hafa vit fyrir fjöldan-
um. Það má ekki dansa á tiltekn-
um dögum, ekki kaupa áfengi á til-
teknum stöðum, alls ekki kaupa,
eiga eða drekka áfengi o.s.fv.
Eldgos
Á 20. öld hafa orðið þau umskipti á
högum þjóðarinnar að menn geta
ferðast um hraðar og víðar en áður
og þegar eldfjöll gjósa fara menn
og virða fyrir sér dýrðina. gengur
svo fram á þá öld er við nú lifum.
En þá ber svo við að það er búið
að koma á laggir kerfi, menn settir
til verka og eiga að tryggja að gos
og jarðskjálftar séu eftir lögum og
reglum. Þetta fólk er ekki allt sér-
frótt um hegðan hnígandi efna en
því fróðara um það hvernig á að
hafa stjórn á fólki með góðu eða
illu. Þó er svo að skilja að menn
ráði ráðum sínum, hópur sérfræð-
inga á hinum ýmsu sviðum og því
erfitt að malda í móinn.
Nú er vegum lokað þegar veð-
urspáin er slæm og þýðir lítið að
þykjast kunna að ráða í veður og
færð.
Á síðasta ári breiddist út farsótt,
enn ný ógn. og henni fylgdi enn
meiri stjórnun á daglegum athöfn-
um fólks en áður hafði sést.
Samfélag manna og dýra er flókið
fyrirbæri. Sumt er til bölvunar sem
þar er á sveimi, ekki bara tóbak og
brennivín. En það getur verið snú-
ið að byggja réttlátt samfélag. Það
ætti að vera orðið ljóst þeim sem
láta sig dreyma um slíkt. Bannár-
in fyrir einni öld voru skemmtileg
tilraun til þess að fegra mannlífið.
Nú glíma menn við að banna hass
og maríuana og allra handa pill-
ur og duft. og framkvæmdavaldið
sem fyrir öld var ætlað að passa að
engin drykki áfengi á nú að sjá um
að selja mönnum það vín sem þeir
þurfa.
Starf „þefara“ er skítadjobb...
þykist ég vita. Vinna við að segja
öðrum til syndanna og vísa þeim
veginn til eilífs lífs í sæluríkinu. Það
ætti þó að vera mönnum sem slíkt
taka að sér leiðarstef að gæta hófs,
þó ekki væri nema meðalhófs sbr.
meðalhófsregluna góðu. Stundum
ættu menn að fá að ráða sér sjálfir –
fremja sín axarsköft á eigin ábyrgð.
Ég spái því (og vona) að ríkið tapi
málinu gegn norðanmönnum.
Finnbogi Rögnvaldsson
Boð og
bönn
Margir þekkja til Bjössaróló í Borg-
arnesi. Þessi staður hefur stund-
um verið kallaður best geymda
leyndarmál Borgarness, er upp-
runalega hannaður af Birni guð-
mundssyni trésmiði og starfsmanni
Kaupfélags Borgfirðinga til ára-
tuga. Hann byrjaði árið 1979 að
hanna og smíða leikvöll fyrir börn
og notaði við smíðina endurnýtt
efni sem öðrum nýttist ekki lengur.
Hann var þannig mikill hugsjóna-
maður og langt á undan sinni sam-
tíð hvað varðar umhverfisvernd og
endurnýtingu efnis. Á Bjössaróló
má finna rólur, rennibrautir, vega-
salt og ýmislegt fleira í ævintýra-
legu umhverfi. Ríkharður Mýrdal
Harðarson hefur tekið Bjössaróló
í tímabundið fóstur en hann á sér-
staka tengingu við Bjössaróló. „Ég
var lengi í þessari fjölskyldu og þrjú
af mínum eldri börnum eru barna-
barnabörn Bjössa. Þess vegna er ég
kannski að gera þetta en helst er ég
að þessu vegna þess að Bjössi hafði
svo mikil áhrif á mig sem persóna,“
segir Rikki, eins og hann er oftast
kallaður, um Bjössaróló verkefnið
sitt.
Hugsjónamaðurinn
Bjössi
„Bjössi var mjög áhugaverður og
hugmyndaríkur karakter, mikill
húmoristi með skemmtilegar skoð-
anir á mörgu. Hann var mér fyrir-
mynd og ef til vill var hann á und-
an sinni samtíð í mörgu eins og til
dæmis í umhverfisvernd. Alltaf þeg-
ar hann gekk heim úr vinnu í Kaup-
félaginu, þá tók hann upp rusl og
drasl á leið sinni,“ rifjar Rikki upp
um Bjössa. „Hann vildi endurvinna
hluti og henti engu, í staðinn fann
hann not og nýtt líf fyrir efnið sem
hann fann á ferðum sínum. Svona
nýtni og endurvinnsla er vonandi
að komast í tísku aftur. Það var svo
margt í honum sem var ofboðslega
klárt og þetta er einmitt hugsunin
í sambandi við leikvöllinn. Það var
aldrei keypt ein einasta spýta. Allt
var þetta endurunnið efni sem hon-
um áskotnaðist hingað og þangað.
Bjössaróló - best geymda leyndarmál Borgarness
Rikka langar að gefa einhvern veginn til baka, til Bjössa, sem hafði svo góð áhrif á hann
Hann lét líka efnið ráða hvernig
leiktækin litu út,“ bætir Rikki við.
„Ég held að Bjössi hafi nú ekkert
verið að spyrja um leyfi þegar hann
hófst handa við völlinn en öll tækin
byggði hann á brettum með það í
huga að þegar hann færi yfir í sum-
arlandið þá væri hægt að skófla öll-
um leiktækjunum burt og engin
ummerki yrðu eftir. Hann hugsaði
þetta alltaf þannig og hefur trúlega
ekki búist við að völlurinn entist
svona lengi eftir hans dag.“
„Menningarverðmæti
Borgnesinga“
Ástæðan fyrir því að Rikki tók
Bjössaróló í fóstur var umræða sem
hann opnaði fyrir á Facebook fyrir
nokkru síðan um að koma Bjössa-
róló í betra horf. „Í gegnum árin
hafa mörg leiktæki verið löguð
og endursmíðuð. Til dæmis hef-
ur óli Axels endursmíðað og lag-
fært nokkur tæki og gert það vel.
En svo hafa mörg tæki einfaldlega
eyðilagst og ekki verið endurbyggð
eins og klifurgrind og hringekja
ásamt einhverju fleiru. Ég ákvað að
bjóða fram krafta mína og endur-
smíða þessi tvö leiktæki sem mörg
uppkomin börn muna eftir enda
mikið notuð hér áður fyrr,“ útskýr-
ir Rikki. „Ástæðan fyrir áhuga mín-
um á að gera þetta er að Bjössi var
langafi þriggja barna minna. Ég vil
leggja mitt af mörkum fyrir þau og
þá önnur börn í leiðinni. Mig langar
að borga smávegis til baka og kynni
mín við Bjössa og ingu Ágústu gáfu
mér mjög mikið enda mikið sóma
fólk. Bjössaróló er menningarverð-
mæti okkar Borgnesinga ekki síður
en leikvöllur að mínu mati,“ bætir
hann ákveðinn við. „Leiktækin sem
ég ætla að endursmíða verða í anda
Bjössa, allt úr endurnýttu efni. Mér
finnst mjög mikilvægt að halda í
hans hugsjón og reyni því að smíða
í hans anda, eingöngu úr endur-
unnu efni.“
Bætir við leiktækjum
Rikki segir velvildina sem Bjössa-
róló nýtur hjá bæjarbúum alveg
ótrúlega og allsstaðar sem hann
hefur komið, hefur hann komið að
opnum dyrum. „Þórdís sveitarstjóri
og Hrafnhildur hjá Borgarbyggð
tóku mér vel og gáfu mér leyfi til
að hefjast handa. Húsasmiðjan með
Siggu í fararbroddi gaf timbur sem
hafði verið tekið til hliðar af ýms-
um ástæðum og fúavörn sem ein-
hver hafði skilað, kannski rang-
ur litur eða annað. Hreiðar í Rarik
gaf timbur úr rafmagnskeflum sem
ég smíðaði bekk og borð úr svo
foreldrar geta setið og fylgst með
börnum sínum í leik á Bjössaróló
og kannski fengið sér nesti á góð-
viðrisdegi. Blængur var svo elsku-
legur að gefa nokkra hluti úr járn-
gámnum sem átti að henda i gáma-
þjónustunni. Jóhann Mýrdal bróðir
minn smíðaði og sauð saman snún-
ingsplatta fyrir hringekjuna í Úti-
legumanninum þar sem hann vinn-
ur. Ég sjálfur smíðaði leikgrind í
anda Bjössa, bekki og hringekjuna
frægu. All þetta er unnið í sjálf-
boðavinnu og allt efni var gefið en
kostnaður við skrúfur og smotterí
borgar Borgarbyggð,“ segir Rikki
þakklátur. „Allir eru ofboðslega vel-
viljaðir og bara þegar maður nefn-
ir Bjössaróló hérna í Borgarnesi þá
vilja allir allt fyrir mann gera,“ bæt-
ir hann ánægður við.
Vill hafa spakmæli frá
Bjössa uppi við
Rikki stefnir að því að koma nýju
tækjunum fyrir á Bjössaróló áður en
árið er úti en allt smíðar hann í bak-
garðinum heima hjá sér á Kveld-
úlfsgötunni. „Ég nenni ekki beint
að vera með þessa grind hérna í
garðinum hjá mér í vetur þó svo að
krakkarnir hefðu ekkert á móti því,“
segir hann léttur í lund. „Rigning-
in hefur aðeins hægt á mér. Svo er
ég að vinna að því, með aðstoð frá
grunnskólanum í Borgarnesi, að
útbúa platta með spakmælum frá
Bjössa en hann var hagmæltur og
margt að því sem hann sagði á vel
við í dag. Hann var með þessi heil-
ræði og spakmæli á vellinum,“ bæt-
ir hann við. „Aftur á móti ætla ég
ekkert að fara að sjá um Bjössaróló
í framtíðinni. Mig langaði bara til
þess að leggja mitt af mörkum og
gefa einhvern veginn til baka, til
Bjössa, sem hafði svo góð áhrif á
mig,“ segir Rikki að endingu.
glh
Unglingavinnan að störfum á Bjössaróló í sumar.
F.v. Aleta Von Mýrdal Ríkharðsdóttir, Ríkharður Mýrdal Harðarson og Amanda
Nótt Mýrdal Ríkharðsdóttir.
Bræðurnir Jón Örn og Adam Orri Vilhjálmssynir í hringekjunni vinsælu á Bjöss-
arólo árið 1994. Ljósm. aðsend.
Ingólfur Haukur Vilhjálmsson í klifurgrindinni á Bjössaróló í kringum 1990.
Ljósm. aðsend.