Lögmannablaðið - 2022, Page 16

16 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 01/22
refsinga, sem dómsmálaráðherra hefði lagt fram á síðasta
þingi væri ágætt svo langt sem það næði. Til dæmis væri
gert ráð fyrir auknum aðgangi að gögnum en þó þyrfti það
að vera skýrara að brotaþoli hefði lögmætra hagsmuna
að gæta í málinu, hann gæti farið yfir gögn máls áður en
ákvörðun væri tekin um afdrif þess og að brotaþoli hefði
rétt til að sitja inni í lokuðu þinghaldi og gæti tekið þátt
ef hann kysi svo.
Frá sjónarhorni réttargæslumanna
Lilja Margrét Olsen sagði að í kynferðisbrotum væri
sönnunarstaða lakari en í öðrum málum, mál frekar
felld niður eða sýknað í þeim. Hún taldi að réttarkerfið
hefði brugðist og að lögin væru ekki til samræmis við
siðferðisvitund samfélagsins í dag. Tryggja þyrfti að þessi
mál væru í réttum farvegi en ekki í höndum dómstóls
götunnar. Tími væri kominn á réttarbætur og úrræði t.d.
varðandi málsmeðferðartíma, upplýsingagjöf til brotaþola
og bótaréttinn og að ganga þyrfti mun lengra í breytingum
laga til að tryggja rétt brotaþola fyrir dómi.
Lilja taldi að hlutverk réttargæslumanna væri túlkað of
þröngt í lögum þar sem kveðið væri á um að þeir ættu
að vera viðstaddir skýrslutöku, þinghöld og legðu fram
einkaréttarlega kröfu. Hlutverkið væri mun víðtækara
enda hefði brotaþoli oft samband við réttargæslumann,
sem yfirfæri t.a.m. gögn, áður en kært væri til lögreglu og
réttargæslumenn þyrftu sögu brotaþola til að geta áætlað
miska og metið afleiðingar á tjóni. Þá væri innbyggður
vandi hvað varðar þóknun réttargæslumanna sem væri
metin út frá umfangi þeirrar þjónustu sem brotaþoli átti
að fá samkvæmt lögum, óháð því hvaða þjónustu brotaþoli
í raun fékk. Dómstólar hefðu auk þess minnkað þóknun
réttagæslumanna um allt að 50% en þótt að LMFÍ hafi beitt
sér fyrir hækkun þóknunar en þetta væri ekki beinlínis hvati
fyrir réttargæslumenn að auka við þjónustuna.
Frá sjónarhorni ákæruvaldsins
Margrét Unnur Rögnvaldsdóttir sagði að frá sjónarhóli
ákæranda væri hlutverk réttargæslumanna mjög mikilvægt
og að skerpa mætti betur á hlutverki, réttindum og skyldum
þeirra í lögum.
Auk þess að taka ákvörðun um höfðun sakamáls, og
flytja mál fyrir dómi, væri hlutverk ákæranda að tryggja
í samvinnu við lögreglu að þeir sem fremja afbrot verði
beittir lögmætum viðurlögum og vinna að því að hið
sanna kæmi í ljós. Brotaþolar væru vitni í sakamáli og
F.v. Hrannar Hafberg fundarstjóri, Hildur Fjóla Antonsdóttir, Margrét Unnur Rögnvaldsdóttir og Lilja Margrét Olsen.