Sjómannadagsblaðið - 2022, Síða 10

10 S J ó m a n n a d a G S b L a ð i ð j ú n í 2 0 2 2
K ristján Ragnarsson var í
45 ár hjá Landssambandi
íslenskra útgerðarmanna,
LÍÚ, sem núna heitir Samtök fyr-
irtækja í sjávarútvegi, SFS. Hann
hóf þar störf tvítugur að aldri,
nýkominn úr námi, þrettán árum
síðar var hann kjörinn formaður
samtakanna og gegndi hann því
embætti í 33 ár, þar til hann lét af
störfum árið 2003. Fáir hafa með
störfum sínum haft meiri áhrif á
íslenskt þjóð- og efnahagslíf, en
Kristján var lykilmaður í því að hér
var tekið upp kvótakerfi í sjávarút-
vegi, þótt í fyrstu hafi hann alveg
verið mótfallinn hugmyndinni.
En þó að Kristján hafi á ferli sín-
um verið hinum megin við borðið
við sjómenn og samið við þá um
kaup og kjör fékk hann ungur
nasasjón af sjómennskunni. Ragn-
ar G.R. Jakobsson, faðir Kristjáns,
var útgerðarmaður á Flateyri og
rifjar Kristján upp að hann hafði
keypt togarann Gylli af Kveld-
úlfi. „Þá var þetta kolakynt skip og
hann lét breyta því svo það gengi
fyrir olíu, þannig að þetta var
einn af gömlu togurunum,“ segir
Kristján og minnist þess um leið
að eins hafi verið með Jón Múla,
annan togara sem einnig kom til
Flateyrar, en var áður á Þingeyri.
„Þetta var árið 1952 og ég var fjórt-
án ára gamall. Þá ætluðum við að
salta síld um borð. Og það var mín
sjómannstíð, nema að svo fór ég
einhvern tímann með Angantý
Guðmundssyni sem var skipstjóri
hjá pabba. Þá var farið í svona
róður og róður,“ segir Kristján.
Hann segir sjóinn ekki hafa átt
sérstaklega vel við sig því í róðrun-
um hafi hann fundið fyrir sjóveiki.
„Þannig að þá hlið þekki ég.“
Einskær tilviljun réði því að
Kristján hóf störf hjá LÍÚ á sínum
tíma, en hann var þá að koma úr
hálfs árs enskunámi í Bretlandi
eftir að hafa lokið námi í Verzlun-
arskólanum. „Ég kem þarna frá
Englandi um áramótin 1957–58.
Þá er Hafsteinn Baldvinsson lög-
fræðingur hjá LÍÚ, síðar bæjar-
stjóri í Hafnarfirði, mikill öðlingur.
Hann réð mig í þessi almennu
skrifstofustörf.“ Kristján segist
hafa notið einstakrar leiðsagnar
á skrifstofunni og fengið snemma
að taka þátt í samningagerð við
sjómenn, bæði hafi hann verið
sendur vestur á Snæfellsnes að
gera kjarasamning „því þeir voru
eitthvað sér á báti“ og svo tekið
þátt í samningagerð í Reykjavík.
„En það hvarflaði aldrei að mér að
þetta ætti eftir að verða ævistarf-
ið.“
Kristján hóf störf hjá LÍÚ á
vordögum 1958, skömmu fyrir
útfærslu landhelginnar í 12 mílur.
Hann upplifði því líka umbrota-
tíma þorskastríðanna. „1958 er
náttúrlega lokað fjörðum og flóum
og svo byrjar fyrsta útfærslan í
12 mílur, svo 50 og að lokum 200.
Þessu fylgdist maður náttúrlega
með og þetta var mikið rætt innan
samtakanna.“
Formennskan var óvænt
Meðal fyrstu verkefna Kristjáns
hjá LÍÚ var hins vegar umsjón
mannaráðningar á skip og að
yfirfæra laun Færeyinga. „Ég fór
meðal annars með Esjunni til Fær-
eyja og sótti þúsund Færeyinga.
Þeir fóru í land í Vestmannaeyj-
um og Reykjavík og dreifðust svo
um allt land í kjölfarið,“ segir
hann. Svo var hann líka settur
í samninganefnd og þurfti að
„ströggla við sjómennina“ og játar
að það hafi honum þótt leiðin-
legasti hluti starfsins. „Það voru
mínir erfiðustu tímar þegar ég var
orðinn formaður og bar ábyrgð á
samningamálunum.“ Hann var
alltaf formaður í samninganefnd
og upplifði stórátök og endurtek-
in verkföll. „Og því miður er enn
deilt um kaup og kjör,“ segir hann
og vísar til þess að samningar sjó-
manna séu lausir. „Oft er sagt að
menn séu samningslausir, en í lög-
um segir að fyrri kjarasamningur
gildi þangað til annar er gerður,
Draumórar
að ætla að ná einhverri allsherjarsátt
um fiskveiðistjórnunina
Þegar sóknarkerfið var aflagt
var öllum ljós nauðsyn þeirrar
aðgerðar, enda leiddi það
kerfi til ofveiði, segir Kristján
ragnarsson, fyrrverandi
formaður Líú. Hann hóf
tvítugur störf hjá Líú rétt fyrir
útfærslu lögsögunnar í tólf
mílur, var formaður í 33 ár og
helsti hvatamaður þess að hér
var tekið upp kvótakerfi.
Hann hafði gaman af
Verbúðinni þótt margt væri
þar ósagt um ástæður þess
að kvótanum var komið á.
Tilviljun réði því á sínum tíma að Kristján ragnarsson hóf tvítugur að aldri störf fyrir Líú og óraði hann ekki fyrir því að þar yrði hann í nærri hálfa öld og að
störfin fyrir sambandið yrðu ævistarf hans.
Ég kem þarna frá Englandi
um áramótin 1957–58. Þá
er Hafsteinn baldvinsson
lögfræðingur hjá LÍÚ, síðar
bæjarstjóri í Hafnarfirði,
mikill öðlingur. Hann
réð mig í þessi almennu
skrifstofustörf.