Fréttablaðið - 22.10.2022, Page 30

Skúli dregur úr
eigin reynslu-
heimi í bókinni
sem fjallar um
glæpi, refsingu
og réttlæti.
Fréttablaðið/
Valli
Skúli Sigurðsson stekkur
fram á sjónarsviðið sem nýr
glæpasagnahöfundur með
bókinni Stóri bróðir. Hann
hefur margvíslega reynslu
af blaðamennsku og lög-
fræði og notar reynslu sína
til þess að skapa trúverðuga
og spennandi frásögn sem
heldur lesandanum í heljar-
greipum.
Blaðamaður hittir Skúla
fyrir á Kaffihúsi Vestur-
bæjar en Skúli er að eigin
sögn með báða fætur kirfi-
lega staðsetta í höfuðborg-
inni.
„Ég tala yfirleitt um að ég sé ógur-
lega mikið borgarbarn,“ segir Skúli,
sem þrátt fyrir að hafa tekið þó nokk-
uð af viðtölum sem blaðamaður um
ævina hefur aldrei verið sjálfur við-
mælandi í slíku samtali.
Tilefni viðtalsins er bók hans, Stóri
bróðir, sem kemur út í næstu viku.
Um er að ræða grjótharða glæpa-
sögu en með henni gerir Skúli tilkall
til sviðsljóssins í f lokki glæpabóka-
mennta sem iðulega verma toppsæti
vinsældalistanna.
Bókin snýst að miklu leyti um
hluti sem Skúli hefur sjálfur haft
reynslu af: Fjölmiðla, glæpi, refsingu
og réttlæti. Skúli er menntaður sem
lögfræðingur og hefur mikið unnið
í málefnum flóttamanna sem slíkur,
meðal annars fyrir Sameinuðu þjóð-
irnar, en hann starfaði einnig sem
blaðamaður á sínum tíma á Morgun-
blaðinu.
Bókaormur allt frá upphafi
Skúli segist snemma hafa lært að
meta bækur og fljótt byrjað að sækja
mikið í þær. „Foreldrar mínir lásu
mikið fyrir mig þegar ég var krakki
og ég las mikið Tinnabækur og geri
reyndar enn,“ segir hann en aðrir
höfundar eins og Alistair MacLean
og Ian Flemming hafi einnig snemma
komið til sögunnar.
„Sem unglingur las ég allar Alistair
MacLean-bækurnar sem komu út
á íslensku, en það eru einhverjar
20 bækur. Svo þegar ég varð eldri
minnkaði lesturinn og námið byrjaði
að taka meira yfir,“ segir Skúli. Hann
segir lögfræðina einnig innihalda
sögur sem sé meðal þess sem geri
hana áhugaverða.
„Hvert dómsmál er náttúrlega saga
út af fyrir sig. Ég hef meðal annars
unnið sem talsmaður umsækjenda
um alþjóðlega vernd og þar er raun-
veruleg saga á bak við hverja umsókn
og talsmaður verður að kynnast
þeirri sögu og segja hana. Sögur eru
í öllu í kringum okkur,“ segir Skúli,
sem þó las ekki eins mikið af skáld-
skap meðan á námi stóð.
„Í laganáminu er náttúrlega svo
mikill lestur að þú nærð ekki mikið
að koma öðru að. En eftir laganámið
tók ég upp þráðinn og núna er ég
að lesa á bilinu kannski fjörutíu til
fimmtíu bækur á ári.“
Hefur alltaf haft áhuga á sögum
Skúli segir að hann hafi áttað sig á því
hverju hann sóttist eftir þegar kom
að hvers kyns bókum og afþreyingu,
en það er sagan sjálf og þær persónur
sem fyrir ber.
„Ég hef oft gaman af tiltölulega ein-
földum sögum sem draga mann inn
og halda manni, góður reyfari er ein-
hver besta skemmtun sem þú getur
komist í,“ segir hann og því ætti ekki
að koma á óvart að fyrsta bók Skúla
sé af þeirri tegund.
Forðast að predika yfir fólki
Í bókinni beinir Skúli kastljósinu að
ýmsum hlutum í samtímanum og
er hún á köflum gagnrýnin, en hann
segist forðast það að predika.
„Ég held að maður verði alltaf að
vera með smá stíl og smá kjaft,“ segir
hann og heldur áfram:
„En þó ég sé að fjalla um sam-
tíma okkar þá ætla ég ekki endilega
að segja hvað mér finnst eða varpa
minni skoðun of mikið fram og
leggja til töfralausnir.
Ég vil samt snerta á hinu og þessu
og reyna að einhverju marki að vekja
fólk til umhugsunar,“ segir Skúli, sem
vonar að bókin fái fólk til þess að
hugsa um málefnin án þess að hann
sjálfur sé að setja fram sína afstöðu.
„Stundum þegar rætt er um bók-
menntir fer fólk að spyrja hvað höf-
undurinn sé að meina, hver hans
skoðun sé, hver sé boðskapurinn.
En í einhverju eins og reyfarabók-
menntum þá getur maður potað
hingað og þangað og verið svolítið
ábyrgðarlaus. Ég reyni að forðast að
predika yfir lesandanum.“
Breyttur veruleiki
Skúli segir að hann hafi lagt sig mikið
fram um að reyna að draga þær sviðs-
myndir sem birtast í bókinni upp af
nákvæmni. Þetta hjálpi honum að
halda lesandanum enn frekar og því
séu smáatriðin oft það mikilvægasta.
Hann hafi þó ekki þurft að leggjast
í mikla heimildarvinnu til þess að
lýsa höfuðborginni enda henni vel
kunnugur.
„Ég þekkti Reykjavík mjög vel en
ég eyddi til dæmis nokkrum dögum
í Mjóafirði og á Austurlandi í rann-
sóknarvinnu,“ segir Skúli án þess að
vilja gefa upp of mikið um hvernig
það tengist bókinni.
„Það skiptir svo miklu máli að
vera með einhverja tengingu við
raunveruleikann. Það gerir það að
verkum að lesandanum finnst eins
og hlutirnir gætu gerst í raun og gefur
höfundinum aðeins meira svigrúm
til þess að fara lengra frá hinu raun-
verulega. Því þú ert búinn að skjóta
rótum í raunveruleikanum og þá er
í lagi að teygja sig svona aðeins til og
frá,“ segir Skúli og bætir við og hlær:
„Þetta er svona svipað því að
maður þarf að læra reglurnar áður
en maður fer að brjóta þær.“
Undir áhrifum eldri höfunda
Þessa aðferð segir Skúli eiga sér raun-
verulegar fyrirmyndir og telur til
höfunda sem hafa haft áhrif á hann
í þessum efnum.
„Raymond Chandler og Alistair
MacLean hafa haft mikil áhrif á mig,
en líka Ian Flemming, sem skrifaði
Bond-bækurnar, og svo Hergé sem
teiknaði Tinnabækurnar,“ segir Skúli,
sem tekur þó fram að báðir höfundar
séu að vissu leyti börn síns tíma.
„Til dæmis með Bond, það er
margt í þeim bókum litað fornfáleg-
um viðhorfum til kvenna og ólíkra
kynþátta. En þær eru rosalega vel
skrifaðar margar, það stillir enginn
upp senu eins og Ian Flemming,
hann var lipur penni,“ segir hann og
bætir við:
„Það sem Hergé og Flemming gera
er að leggja mikið upp úr raunveru-
leikanum. Flemming notaði sem
dæmi oft alvöru staði og var með
alvöru tegundir af áfengi og sögu-
lega atburði en svo spann hann ofan
á það.
Ef maður f lettir Tinnabókum
Hergé þá teiknar hann raunsannar
myndir af borgum, landslagi og
öðrum stöðum sem gefur sögunum
ákveðinn trúverðugleika þótt auð-
vitað haldi enginn að Tinni sé raun-
verulegur,“ segir Skúli, sem áttaði
sig ekki á því fyrr en eftir á að hann
væri að fylgja þessu fordæmi í sínum
eigin skrifum. „Að gefa lesandanum
nægan raunveruleika til þess að
hann geti sætt sig við fantasíuna.
Lesandinn veit að þetta er della en
höfundurinn verður að gera honum
kleift að taka delluna í sátt,“ segir
Skúli að lokum. n
Leynist réttlæti
í refsingum Stóra bróður
Ég held að
maður
verði alltaf
að vera
með smá
stíl og smá
kjaft.
Skúli
Sigurðsson
Ragnar Jón
Hrólfsson
ragnarjon
@frettabladid.is
30 Helgin 22. október 2022 LAUGARDAGURFréttabLaðið