Skessuhorn - 19.10.2022, Blaðsíða 8

MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 20228
Nýr formaður
Kvenna í
Framsókn
ALLT LANDIÐ: Laugar-
daginn 15. október fór 20.
landsþing Kvenna í Fram-
sókn fram í Reykjavík. Ný
framkvæmda- og landsstjórn
var kosin á þinginu en Guð-
veig Lind Eyglóardóttir frá
Borgarnesi var kjörinn nýr
formaður. Hún tekur við sæti
Lindu Hrannar Þórisdóttir
sem sinnt hefur embætti for-
manns síðastliðin ár. -sþ
Blóðbankabíll­
inn á ferðinni
Bíll blóðbankans var á
Akranesi þriðjudaginn 18.
október en næst mun hann
vera í Borgarnesi 1. nóvem-
ber á bílaplani N1. Blóð-
bankabíllinn mætir klukkan
10 á svæðið og hefst handa
við að safna rauðum dropum
úr gjöfulum gestum. -sþ
Tók í húna á
sveitabæ
SNÆFELLSNES: Síðasta
þriðjudagsmorgun í liðinni
viku var tilkynnt um aðila
sem sást í öryggismyndavél
á sveitabæ þar sem hann var
að taka í húna á útihúsum og
reyna að komast inn. Við-
komandi sá síðan mynda-
vélina, gaf henni puttann og
sýndi vandlætingu sína með
skýrum hætti. Málið er í
skoðun en ekki er vitað hver
var á ferðinni. -vaks
Ók aftan á
kerru
HVALFJ.SV: Síðasta
fimmtudag var tilkynnt um
umferðaróhapp á Vestur-
landsvegi undir Hafnarfjalli.
Þar hafði bifreið með eftir-
vagn verið að hægja á sér og
gefið stefnuljós inn í sumar-
bústaðahverfi þegar bíll af
minni gerðinni keyrði aftan
á kerruna af miklu afli. Bíll-
inn var óökuhæfur eftir
áreksturinn og var fluttur
með dráttarbíl af vettvangi.
Ökumaður smábílsins var
fluttur með sjúkrabifreið á
HVE í Borgarnesi til nánari
skoðunar. -vaks
Kviknaði í þaki
BORGARFJ: Síðasta
laugardag um kvöldmatar-
leytið var tilkynnt um eld í
þaki á íbúðarhúsi í Skorra-
dal. Slökkviliðið kom á stað-
inn og slökkti eldinn. Tölu-
verðar skemmdir urðu á
húsinu en talið er að kvikn-
aði hafi út frá kamínu. Íbúi
í húsinu var fluttur á HVE
í Borgarnesi vegna hugsan-
legrar reykeitrunar og þá
hlaut hann áverka á hendi.
Eftir að slökkvistarfi var
lokið var húsinu lokað og
innsiglað. Málið er í rann-
sókn.
Aflatölur fyrir
Vesturland
8. – 14. október
Tölur (í kílóum)
frá Fiskistofu
Akranes: 2 bátar. Heildar-
löndun: 7.839 kg.
Mestur afli: Ísak AK: 6.711
kg í þremur löndunum.
Arnarstapi: 1 bátur.
Heildarlöndun: 9.274 kg.
Mestur afli: Særif SH:
9.274 kg í einni löndun.
Grundarfjörður: 15 bátar.
Heildarlöndun: 677.336 kg.
Mestur afli: Viðey RE:
159.038 kg í einum róðri.
Ólafsvík: 13 bátur. Heildar-
löndun: 216.049 kg.
Mestur afli: Tryggvi Eðvars
SH: 47.569 kg í þremur
róðrum.
Rif: 13 bátar. Heildar-
löndun: 368.847 kg.
Mestur afli: Tjaldur SH:
97.865 kg í einni löndun.
Stykkishólmur: 2 bátar.
Heildarlöndun: 15.459 kg.
Mestur afli: Bára SH:
11.032 kg í fimm löndunum.
1. Viðey RE – GRU:
159.038 kg. 9. október.
2. Tjaldur SH – RIF:
97.865 kg. 9. október.
3. Örvar SH – RIF: 76.918
kg. 11. október.
4. Áskell ÞH – GRU:
74.058 kg. 11. október.
5. Rifsnes SH – RIF:
96.378 kg. 9. október.
Ábúendur í Ásgarði í Hvammsveit
í Dölum urðu fyrir tjóni á varma-
dælu á búi sínu 10. desember 2019.
Þann dag var mikið óveður og raf-
magnstruflanir víða miklar. Tjónið
má rekja til þessara truflana, þar
sem spenna fór út fyrir +/- 10%
vikmörk. Enginn tekur ábyrgð á
tjóninu. Orkustofnun ákvarðaði að
Rarik væri bótaskylt en Rarik kærði
þá ákvörðun til Úrskurðarnefndar
raforkumála. Hún úrskurðaði í
málinu (nr 14/2021) 6. október s.l.
Þar var ákvörðun Orkustofnunar
fellt úr gildi. Enginn er því bóta-
skyldur í málinu og sitja ábúendur
í Ásgarði uppi með allan kostnað
sem því fylgdi.
Varmadæla skemmdist í
óveðri í desember 2019
Í óveðrinu margrómaða sem gekk
yfir landið í desember 2019 urðu
víða rafmagnstruflanir og raf-
magnsleysi varði sums staðar í
langan tíma. Hjá íbúum í Hvamms-
sveit sem tengdir eru Saurbæjarlínu
var rafmagnslaust samfleytt frá
kl 23:05 þann 10. desember til kl.
18:30 þann 11. desember og áður
en algjört rafmagnsleysi varð voru
töluverðar truflanir á rafmagn-
inu sem sló títt út og svo aftur
inn. Ásgarður er tengdur Saurbæj-
arlínu, en tengist dreifikerfi Rarik
frá afhendingarstað Landsnets í
Glerár skógum. Tjónið varð 10. des-
ember 2019 og tilkynnti Eyjólfur
Ingvi Bjarnason bóndi í Ásgarði
það til Rarik 13. desember. Hann
metur sem svo að þetta hafi gerst
vegna truflunar á spennugæðum
auk þess sem rafmagni hafi slegið
út að hluta í íbúðarhúsi. Sjálfvirk
veðurathugunarstöð er í Ásgarði
og skráði hún rafmagnsleysi frá kl.
17:20 til 18:10, þann 10. desember
2019. Telur Eyjólfur því að tjónið
hafi orðið innan þeirra tímamarka.

Rarik og Landsnet
hafna bótaskyldu
Svar Rarik barst til Eyjólfs 24. febr-
úar 2020. Þar segir að rekja megi
tjónið til spennusveiflna í flutnings-
kerfi Landsnets á umræddum degi.
Ennfremur er tekið fram að mæl-
ingar spennu sýni að engin truflun
hafi verið í dreifikerfi Rarik á upp-
gefnum tjónstíma en spennusveiflu
hafi hins vegar orðið vart á þeim
tíma og hafi borist inn á dreifikerfi
Rarik frá flutningskerfi Landsnets.
Vegna þessa vísaði Rarik kvörtun-
inni áfram til Landsnets og vísaði
til þess að ef um bótaábyrgð væri
að ræða lægi hún hjá þeim. Lands-
net hafnaði svo bótaskyldu. „Það að
Rarik hafi vísað kvörtuninni áfram
til Landsnets fannst mér strax
furðulegt af því ég er ekki í neinu
viðskiptasambandi við Lands-
net. Ég er í viðskiptasambandi við
Rarik en þeir hafa núna í að verða
þrjú ár reynt að finna leiðir til að
rökstyðja að þeim beri ekki að
bæta tjónið. Þeir eiga bara að hafa
þannig búnað að ef þeir geta ekki
tryggt rétta spennu á rafmagninu á
dreifikerfið bara að slá út. Sérstak-
lega núna, því nú er inni á heim-
ilum fólks fjöldinn allur af dýrum
raftækjum sem þola ekki spennu-
breytingar,“ segir Eyjólfur í samtali
við Skessuhorn.
Orkustofnun ákvarðar
að Rarik sé bótaskylt
Í framhaldinu var Eyjólfi bent á
að hann gæti sent inn kvörtun til
Orkustofnunar og gerði hann það
13. janúar 2021. Hún starfar undir
yfirstjórn Umhverfis-, orku- og
loftslagsráðuneytisins samkvæmt
tilheyrandi lögum og reglugerð.
Hlutverk hennar er margþætt og
felst m.a. í því að annast eftirlit með
framkvæmd raforkulaga, sérstak-
lega sérleyfishluta þeirra og flutn-
ingi og dreifingu raforku. Orku-
stofnun tók málið til skoðunar og
ákvarðaði 16. nóvember 2021, á
grundvelli raforkulaga, að Rarik
bæri að bæta tjónið á varmadælunni
þar sem rekja mætti það til umtals-
verðra rafmagnstruflana 10. des-
ember 2019 þegar spenna fór út
fyrir +/- 10% vikmörk.
Rarik kærir ákvörðun
Orkustofnunar
Rarik kærði ofangreinda ákvörðun
15. desember 2021 og rökstuddi
mál sitt m.a. með því að vísa í
raforkulög. Þar er kveðið á um
greiðslu bóta flutningsfyrirtækja
til dreifiveitna annars vegar (6.tl. 3.
mgr. 9. gr) og hins vegar greiðslu
bóta dreifiveitna til notenda (8.
tl. 3. mgr. 16. gr.) sem verði fyrir
langvarandi skerðingu á raforkuaf-
hendingu. Hvað varðar þann lið
sem snýr að flutningsfyrirtækjum
er „um að ræða heimildarákvæði
um bætur til dreifiveitna vegna
skerðingar á raforkuafhendingu í
þeim tilvikum þegar um langvar-
andi skerðingu sé að ræða, þó
þannig að skerðing af völdum fár-
viðris eða náttúruhamfara verði
undanskilin.“ Með langvarandi
skerðingu er átt við að hún nemi
meira er 12 klukkustundum.
Fordæmisgefandi
úrskurður í
sambærilegu máli
Þann 17. desember 2021 var kæran
send Orkustofnun til athugasemda
og fékk Úrskurðarnefnd umsögn
hennar í hendur 23. maí 2022. Þar
telur stofnunin rétt að fella beri
hina kærðu ákvörðun úr gildi. Það
sé vegna þess að í millitíðinni, 11.
mars 2022, hafði Úrskurðarnefnd
kveðið upp úrskurð nr. 7/2021 er
varðaði tjón á prentara þegar raf-
magn fór af vegna óveðurs. Var
það mat nefndarinnar í því máli
að rafmagnsleysið hefði orðið til
vegna óviðráðanlegra og ófyrir-
séðra ástæðna. Tjónið gæti því ekki
fallið undir bótaskylt atvik skv. raf-
orkulögum. Telur Orkustofnun að
umræddur úrskurður nefndarinnar
sé fordæmisgefandi varðandi túlkun
á bótaskyldu flutningsfyrirtækis eða
dreifiveitna þegar tjón verði sem
rekja megi til fárviðris. Því beri að
túlka umrædd ákvæði (6. tl. 3. mgr.
9. gr og 8. tl. 3. mgr. 16. gr) á þá leið
að tjón vegna fárviðris eða náttúru-
hamfara sé undanskilið bóta ábyrgð.
Úrskurðarnefnd úrskurðaði því
hina kærðu ákvörðun ógilda, Rarik
sé ekki bótaskylt gagnvart ábú-
endum í Ásgarði.
Fárviðri og vonskuveður
dregið út fyrir sviga
Í umræddu tilfelli var það varma-
dæla sem skemmdist og hafa ábú-
endur lagt út kostnað vegna
varahluta og vinnu við viðgerðir
á henni. „Við erum með allar þær
tryggingar sem við getum haft og
það svar sem við fáum frá okkar
vátryggingafélagi er að það er
engin trygging sem dekkar þetta
tjón og viðlíka tjón,“ segir Eyjólfur.
Fárviðri og vonskuveður virðist
því alltaf vera dregið út fyrir sviga.
„Þetta horfir þannig við mér að raf-
magnsleysið og truflanirnar eru
ekki út af óveðrinu heldur af því að
dreifikerfið er ekki nógu gott. Þegar
þú verslar við dreifiveitu setur þú
það traust á hana að hún komi til
þín rafmagni í réttum gæðum, eða
réttri spennu. Í desember 2019 fann
maður alveg fyrir því hvað spennan
var mismunandi, ljósin fóru alveg
niður eins og það væri myrkur og
fóru svo bara aftur upp, án þess að
rafmagnið slægi út,“ segir Eyjólfur.
Aðspurður segist hann vera hættur
að leita leiða til að fá tjónið bætt en
ítrekar að bæta þurfi lagaumhverfi
raforkumála á þann veg að skýrt sé
hver beri ábyrgð. Á Íslandi verði
válynd veður reglulega og veður
líkt og það sem gerði í desember
2019 muni verða aftur. „Það er bara
mjög líklegt að þetta gerist aftur,
að það verði tjón hvort sem er hjá
mér eða öðrum af völdum þess að
spenna fari út fyrir vikmörk og raf-
tækin bara þola það ekki. Ég ítreka
bara aftur að dreifiveitur eigi að
hafa þannig búnað að ef þeir geta
ekki tryggt rétta spennu á rafmagn-
inu slái dreifikerfið út. Það getur
komið í veg fyrir mörg tjón.“ segir
Eyjólfur að lokum.
gj
Tjón vegna rafmagnstruflana
er ekki bótaskylt
Rafmagnslínur. Úr safni.