Fréttablaðið - 12.11.2022, Qupperneq 41

Hjálparsíminn 1717 og
netspjall Rauða krossins
gegna afar mikilvægu hlut-
verki. Þangað leitar fólk á
öllum aldri eftir aðstoð á
erfiðum tímum.
Ekkert vandamál er of lítið eða
stórt fyrir Hjálparsímann 1717 og
netspjall Rauða krossins, en árlega
berast kringum fimmtán þúsund
erindi til 1717 sem eru jafn ólík og
þau eru mörg, segir Sandra Björk
Birgisdóttir, verkefnastjóri hjá
Hjálparsíma Rauða krossins 1717.
„Hjálparsími Rauða krossins 1717
er alhliða hjálparlína fyrir fólk
á öllum aldri. 1717 er opið allan
sólarhringinn, alla daga ársins, og
fólk getur talað um allt það sem
því liggur á hjarta við hlutlausan
aðila. Öll samtölin eru í trúnaði og
undir nafnleynd.“
Hún segir 1717 snúast um að fólk
hafi tækifæri til þess að tala við
einhvern, um hvað sem er, þegar
það þarf á því að halda. „Það þarf
enga tilvísun eða greiningu og 1717
er oft fyrsta skrefið sem fólk tekur í
leit að aðstoð.“
Sjálfboðaliðar 1717 veita sál­
rænan stuðning sem hún segir
að megi líka kalla sálræna fyrstu
hjálp. „Oft hefur fólk samband á
þeim tímapunkti sem því líður
mjög illa og stundum er nóg að
geta talað við aðra manneskju sem
er tilbúin til að hlusta og dæmir
ekki. Það getur létt mikið á.“
Fjölbreyttur
bakgrunnur starfsfólks
Starfsfólk og sjálf boðaliðar 1717
hafa fjölbreyttan bakgrunn, að
sögn Söndru. „Þau eru ekki fag­
aðilar en sitja sérstakt námskeið
og fá viðeigandi þjálfun. Til okkar
berast mjög fjölbreytt erindi frá
mjög fjölbreyttum hópi fólks, allt
frá börnum upp í eldri borgara.“
Hún segir þau vilja bjóða upp
á fjölbreyttan hóp sjálf boðaliða
hvað varðar aldur, reynslu og
bakgrunn, til að reyna að koma
til móts við þá ólíku hópa sem til
þeirra leita. „Sjálf boðaliðarnir
eiga það sameiginlegt að gefa
vinnu sína og tíma til að vera til
staðar fyrir öll þau sem þurfa á því
að halda, þegar þau þurfa á því að
halda.“
Sjálf boðaliðarnir eru hryggjar­
stykkið í 1717 og án þeirra væri
ekki hægt að halda úti þjónust­
unni, segir Sandra. „Við erum
svo heppin að hafa frábæran hóp
sjálf boðaliða hjá okkur sem til
dæmis eru tilbúin að taka vaktir
á aðfangadagskvöld og nýársdag,
því það er jú alltaf opið á 1717.“
Aukning hjá ungu fólki
Eins og fyrr segir er mjög fjöl­
breyttur hópur fólks sem leitar til
1717. „Það eru öll kyn og allur aldur
sem hefur samband við 1717 til að
ræða allt milli himins og jarðar og
málin sem koma inn eru gríðar­
lega fjölbreytt. Mörg samtöl snúa
að samskiptavanda af einhverju
tagi, einmanaleika og sálrænan
vanda. Lagt er upp úr að vera til
staðar fyrir fólk varðandi allt
það sem hvílir á því þá stundina.
Hjálparsíminn er, ólíkt mörgum
öðrum hjálparlínum erlendis,
opinn öllum. Víða erlendis eru
hjálparlínur sem eru til dæmis
eingöngu fyrir börn eða sérstaka
málaflokka, en það er engin slík
flokkun hjá okkur.“
Hún segist þó hafa tekið eftir
mikilli aukningu frá ungu fólki en
það virðist henta þeim hópi vel
að geta talað í gegnum nafnlaust
netspjall. „Þau geta talað við 1717
um viðkvæm mál sem þau jafnvel
treysta sér ekki til að ræða við for­
eldra eða aðra í kringum sig. Við
höfum tekið eftir mikilli vanlíðan
hjá ungu fólki og svo virðist sem
langir biðlistar og flókið kerfi geti
aftrað því að það fái þá aðstoð sem
það þarf á að halda. Við upplifum
það oft í okkar starfi að biðin
eftir aðstoð getur haft alvarlegar
afleiðingar í för með sér.“
Njóta trausts
Öll samtöl sem berast 1717 eru
skráð til að halda utan um tölfræði
en Rauði krossinn býr ekki yfir
neinum persónugreinanlegum
upplýsingum vegna nafnleyndar
og trúnaðar. „Árangur 1717 felst
fyrst og fremst í því að fólk virðist
treysta okkur og hefur samband
við okkur jafnvel oftar en einu
sinni. Fólk er oftast mjög þakklátt
fyrir að geta haft samband. Í spjall­
kerfinu er innbyggð ánægjukönn­
un, niðurstöðurnar notum við
sem gæðaeftirlit og vísbendingar
um hvað vel er gert og hvað betur
mætti fara.“ n
Eru tilbúin til að hlusta og dæma ekki
Sandra Björk
Birgisdóttir er
verkefnastjóri
hjá Hjálparsíma
Rauða krossins
1717.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR
Síðan í apríl hefur verið
starfrækt fata úthlutun til
flóttafólks á Laugavegi 176
á vegum Rauða krossins.
Gerður Björk Guðjónsdóttir
veitir verkefninu forstöðu.
„Áður var fólk með úttektarmiða
í eina af búðum Rauða krossins,
en frá því í apríl hefur fólki verið
beint hingað þar sem hægt er að
veita meiri og betri þjónustu. Hér
er opið alla virka daga milli tólf og
þrjú og við tökum á móti á milli
50 til 200 manns á dag þegar mest
er,“ segir Gerður Björk, sem hefur
haft yfirumsjón með úthlutuninni
síðan í apríl.
„Ég var í atvinnuleit þegar stríðið
braust út í Úkraínu og vildi láta
gott af mér leiða svo ég gaf kost á
mér sem sjálfboðaliða hjá Rauða
krossinum og var komin með
þetta verkefni í hendurnar tveimur
vikum síðar,“ segir hún og bætir
við að starfið sé mjög gefandi og
oft skemmtilegt.
„Mikið af flóttafólki og hælis­
leitendum sem hingað leitar er
fjölskyldufólk, mæður koma
nokkrar saman með börnin sín svo
oft eru margir barnavagnar inni í
búðinni og það er mikið líf og fjör
hjá okkur.“
Það er hægt að gefa föt til f lótta­
fólks í sérstakan söfnunargám sem
er staðsettur við fataflokkunar­
stöð Rauða krossins í Skútuvogi.
En við fáum líka föt úr öllum
söfnunargámum okkar. Þegar við
flokkum fötin leitum við sérstak­
lega eftir fötum fyrir flóttafólk
sem kemur hingað oft allslaust,“
segir Gerður. „Ég fylgist vel með
hvað það er sem fólk leitar að og
vantar og reyni að miðla þeim
upplýsingum áfram. Það stefnir í
ófremdarástand núna þegar fer að
kólna, mikil þörf er á yfirhöfnum,
vetrarskóm og hlýjum fötum á
fullorðna, það kemur meira inn af
hlýjum fötum á börnin. Flóttafólk
frá hlýrri svæðum eins og Mið­
austurlöndum og Venesúela er
ekki vant kuldanum og auk þess
þá kemur fólk yfirleitt ekki með
mikið af fötum meðferðis, sum
koma bara eins og þau standa og
ekki með mikið með sér. Fólkið
sem kemur til okkar er ekki að leita
eftir merkjavöru heldur hlýjum
hversdagsfatnaði fyrir sig og fjöl­
skyldu sína.“
Ekki er neitt keypt inn í fata­
úthlutunina og Gerður bendir á að
það skapi ákveðin vandræði varð­
andi fatnað sem fólk vill almennt
ekki nota af öðrum, eins og sokka
og nærföt. „Það er einstaka sinnum
sem verslanir hreinsa út gamla
lagera og þá fáum við inn eitthvað
af þessum nauðsynjum. Svo við
náum ekki að skaffa nærföt og
sokka í því magni sem við vildum.
Stundum kemur fólk hingað með
nærföt og sokka sem það hefur
keypt og gefur og það fer strax.“
Ásamt Gerði starfa um ellefu
sjálfboðaliðar í fataúthlutuninni,
f lest úr hópi flóttamanna og fólks
í leit að alþjóðlegri vernd. „Sem er
alveg frábært því margt af því fólki
sem hingað kemur talar ekki ensku
og hér starfa með mér frábærir
einstaklingar sem tala spænsku,
úkraínsku, rússnesku og arabísku
og geta þá túlkað fyrir fólk og
komið óskum á framfæri.“
Hún segir flest fólkið koma frá
Úkraínu og Venesúela. „Fólk frá
Úkraínu var ekki margt í fyrstu en
því hefur fjölgað núna og svo er
mikið af arabískumælandi fólki.
Þeim finnst mjög kalt hér, en á
móti kemur að það er ekki þessi
brjálæðislegi hiti sem þau eru vön
og segja að íslenska loftslagið sé
jafnvel skárra, hér sé hægt að vera
utandyra allan ársins hring. En þá
þarf auðvitað að eiga föt við hæfi,“
segir Gerður.
„Og svo mætti alveg koma
hingað meira af leikföngum,
góðum barnavögnum og kerrum
og kerrupokum. Við fáum allt sem
kemur í gámana af slíku og það er
mjög fljótt að fara. Í sumar var svo
eftirspurn eftir hjólahjálmum svo
það er árstíðabundið hvað fólk
sem er hér í leit að vernd þarf, alveg
eins og allir aðrir.“ n
Vantar helst yfirhafnir, skó og hlý föt
Gerður Björk Guðjónsdóttir stýrir fataúthlutun Rauða krossins til flótta-
manna á Laugavegi 176. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Það er nóg
að byrja á
Ekkert vandamál
er of stórt eða of lítið
fyrir netspjall 1717
Það stefnir í
ófremdarástand
núna þegar fer að kólna,
mikil þörf er á yfirhöfn-
um, vetrarskóm og
hlýjum fötum á full-
orðna.
3LAUGARDAGUR 12. nóvember 2022 hjálpin