Leikhúsmál - 01.03.1963, Qupperneq 12

Viðtal við
Sigurð Róbertsson
Okkur fannst til hlýða að hafa hér
viðtal við Sigurð Róbertsson rithöf-
und og kynna hann lesendum af því
tilefni, að œfingum er nú að Ijúka ó
leikriti hans, Dimmuborgum, sem
frumsýnt verður í Þjóðleikhúsinu inn-
an skamms. Sigurður er mjög af-
kastamikill rithöfundur, og er það
undravert, þar sem öll ritstörf hans
hafa verið unnin í tómstundum fró
tímafrekri og oft erfiðri vinnu. —
Dimmuborgir munu vera fyrsta leik-
rit hans, sem sviðsett er. Sigurður tók
viðtalsbeiðninni Ijúfmannlega, og bró
ég mér því til hans í heimsókn eitt
kvöldið. Þegar við höfðum komið
okkur vel fyrir, hófst viðtalið.
Hvar ertu fœddur og hvenœr?
Ég fœddist 10. janúar 1909 að
Hallgilsstöðum í Fnjóskadal.
Áttirðu lengi heima þar norðan-
lands?
Ja, norðanlands ótti ég heima allt
til 1945, þegar ég fluttist hingað.
En ég var lítið heima við eftir 17
óra aldur, þótt ég œtti að heita þar
heimilisfastur; ég var í lausamennsku
mikið ó þessum slóðum við vega-
vinnu, skógarhögg og fleira, sem til
féll, en fluttist til Akureyrar um miðj-
an fjórða tuginn.
Varstu farinn að skrifa á þessum
lausamennskuárum?
Ég byrjaði nú ekki fyrir alvöru,
fyrr en ég var fluttur til Akureyrar.
Annars hef ég skrifað svo lengi sem
ég man eftir mér, að minnsta kosti
hafa mín áhugamál beinzt svo lengi
í þá átt, en frumsmlðunum brenndi
ég öllum. Árið 1934 samdi ég fyrstu
smásöguna, sem lifir eða tórir. Mig
minnir, að hún hafi birzt í Nýjum
kvöldvökum. Þorsteinn M. Jónsson
var svo vingjarnlegur að birta þessi
ósköp. Ég hef svo unnið við þetta
síðan, eftir því, sem tóm hefur gef-
izt til. Fyrsta bókin kom svo út 1938,
það var smásagnasafn, Lagt upp í
langa ferð, annað safn kom út 1942,
Utan við alfaraleið. 1946 og 1949
voru svo gefnar út skáldsögurnar
Augu mannanna og Vegur allra
vega.
Þú hefur samið fleiri skáldsögur,
er ekki svo?
Jú, það er rétt. Fyrsta skáldsagan
var framhaldssaga I Nýjum kvöld-
vökum 1940—42. Hún hét Kenni-
maður, ég var þá svolítið að kljást
við prestana. Svo gaf ég út undir
nefninu Álfur Utangarðs gaman-
sögurnar Bóndinn í Bráðagerði og
Gróðavegurinn 1954 og 56.
Hefurðu kannske líka fengizt við
Ijóðagerð?
Nei, alls ekki — að frátöldum
nokkrum kersknivísum, sem ég ort'
til kunningjanna, þegar ég var í
skóla. Það er allt gleymt.
Hvenœr vaknaði svo fyrst áhugi
þinn á leikritun?
Það er langt síðan. Ég skrifaði
smáleikþœtti, þegar ég var innan
við tvítugt, og leikrit hafa alltaf
verið mitt allra skemmtilegasta lestr-
arefni.
Ekki hefur leiklistarlífið verið svo
blómlegt í Fnjóskadalnum, að það
yrði til að vekja þennan áhuga.
Ekki var það, nei. Það, sem fyrst
og fremst vakti áhuga minn, voru
leikrit Jóhanns Sigurjónssonar, sem
ég las um fermingu og voru mér
mikill fengur og yndi.
Fyrsta leikritið, Maðurinn og hús-
ið, sendirðu svo í fyrstu leikritasam-
keppni Þjóðleikhússins. Ég man, að
Indriði Waage sagði mér, að það
þœtti sér gott leikrit.
Já, það varð eiginlega hlé á því,
að ég sneri mér að leikritun fyrir
alvöru. Það var ekki fyrr en ég var
erlendis 1946 og 47, að það við-
fangsefni greip mig föstum tökum.
Hver var tilgangur þeirrar ferðar?
Fyrst og fremst sá að víkka sjón-
deildarhringinn í tvennum skilningi.
Ég var í Kaupmannahöfn lengst af
og las bókmenntir til þess að kynn-
ast því, sem hœst bar, en vorið 1947
ferðaðist ég um Vestur-Evrópu yfir
til Júgóslavíu og dvaldist þar til
hausts. Þegar þangað var komið
var fjárhagurinn orðinn svo bág-
borinn, að ég gerðist aftur lausa-
maður og vann við járnbrautarlagnir
nokkurn tíma fyrir ferðakostnaði.
Þetta er líklega eina samfellda
tímabilið, sem þú hefur getað helg-
að áhugamálum þínum óskiptur.
Já, þetta var mjög ánœgjuleg
ferð. Ég skrifaði ekki leikrit þennan
tíma, ég lét mér nœgja að lesa og
sjá leikrit, en eftir að ég kom heim,
fór ég að snúa mér að leikritun, og
þegar maður er farinn að fást við
þau, er þetta eins og baktería í
blóðinu. Nú get ég ekki hugsað mér
annað form til að kljást við.
Erfitt? Jú, Mér fannst það fyrst
8