Bændablaðið - 20.10.2022, Blaðsíða 1

Rauðisandur:
Byggð stendur
hallandi fæti
3832–33 40–41
19. tölublað 2022 ▯ Fimmtudagur 20. október ▯ Blað nr. 620 ▯ 28. árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Gimsteinn frá Þernunesi er trúlega verðmætasti hrútur í sögu íslenskrar sauðfjárræktar. Hann ber hina alþjóðlega viðurkenndu ARR-arfgerð gegn riðusmiti og
hefur nú verið fluttur úr heimahögunum í Reyðarfirði á sæðingastöð, til að leggja sitt af mörkum til ræktunar á riðuþolnum sauðfjárstofnum. Mynd / Eyþór EInarsson
Framlög til landbúnaðar ekki í takt
við stefnu ríkisstjórnarinnar
Á meðan ríkisstjórnin stefnir á
að efla landbúnað, fjölga stoðum
hans, treysta þannig fæðuöryggi
og mæta skuldbindingum í
loftslagsmálum ætlar hún
að lækka fjárframlag í
málaflokkinn.
Í fjárlögum fyrir árið 2023 er
gert ráð fyrir yfir 700 milljóna
króna raunlækkun fjárframlaga til
landbúnaðar og stoðþjónustu.
„Markmið ríkisstjórnarinnar
snúa að eflingu innlendrar
landbúnaðarframleiðslu með
fæðuöryggi að leiðarljósi en við
sjáum ekki hvernig fjárlögin
endurspegla það. Þau standa bara
í stað varðandi búvörusamningana
en aðrir liðir eru að lækka
frekar en hitt,“ segir Hilmar
Vilberg Gylfason, lögfræðingur
Bændasamtaka Íslands.
Til þess að stuðla að sjálfbærari
landbúnaði á Íslandi með fæðu- og
matvælaöryggi að leiðarljósi þarf
landbúnaður að fá meira pláss í
fjárlögum en frumvarp fjármála-
og efnahagsráðherra leggur til,
samkvæmt umsögn Bændasamtaka
Íslands.
Framlag ríkisins til landbúnaðar
hefur lækkað verulega frá
alda mótum á sama tíma og
Íslendingum hefur fjölgað og
framleiðsla matvæla aukist. Þróun
á ríkisstuðningi í samanburði
við þróun á framleiðslumagni og
eftirspurn sýnir að fjárframlag
ríkisins hefur lækkað um tæpan
þriðjung að raunvirði (sjá nánar á
bls. 18). Þá hefur framlag ríkisins
til landbúnaðar sem hlutfall af
vergri landsframleiðslu lækkað um
helming frá aldamótum.
Bændasamtökin benda á að til að
efla landbúnað þurfi ríkisstjórnin að
gera ráð fyrir frekari fjárframlögum
fyrir tiltekin verkefni á þessu
kjörtímabili.
Í umsögn leggja þau til föst
árleg framlög til plöntukynbóta,
fjárlög til innviðauppbyggingar
tengda kornrækt annars vegar og
áburðarframleiðslu hins vegar,
framlög til útrýmingar riðu í
íslensku sauðfé með innleiðingu
á ARR-arfgeninu, framlög til
rannsókna vegna nýrrar nálgunar
við afsetningu lífræns úrgangs
og framlög til Bjargráðasjóðs/
Náttúruhamfaratrygginga Íslands
til að bæta áföll í landbúnaði.
„Tryggja þarf land og landsvæði
í landbúnaðarnotkun og viðhalda
framleiðsluvilja bænda með
eðlilegu starfsumhverfi,“ segir
jafnframt í umsögninni.
/ghp
Framlag ríkisins til landbúnaðar sem hlutfall af vergri landsframleiðslu hefur
lækkað um helming frá aldamótum. Heimild / Hagstofa Íslands
Endurskoðun
búvörusamninga
Seinni endurskoðun búvöru­
samninganna sem tóku gildi árið
2017 verður á næsta ári. Þá meta
samningsaðilar, Bændasamtök
Íslands (BÍ) og stjórnvöld, hvort
markmið samninganna hafi náðst.
Undirbúningsvinna er hafin hjá
samningsaðilum við gagnaöflun, en
svo er gert ráð fyrir að efnislegar
viðræður hefjist strax á nýju ári.
Innan Bændasamtaka Íslands
hefur í aðdraganda viðræðna verið
lögð áhersla á sjálfstæða gagnaöflun
til að bæta samningsstöðu bænda.
Samkvæmt heimildum innan raða
samtakanna leggja þau áherslu á
að einfalda samningana eins og
hægt er – skýra einnig betur atriði í
útfærslum þeirra.

Fjórir samningar
Búvörusamningar eru alls fjórir
og fjalla um starfsskilyrði bænda;
rammasamningur um almenn
starfsskilyrði land búnaðarins, garð-
yrkju samningur, naut gripasamningur
og sauð fjársamningur.
Varðandi einstök efnisatriði og
áherslur BÍ munu sauðfjárbændur
kalla eftir endurskoðun á
niður tröppun greiðslumarks,
garðyrkjubændur vilja endurskoða
útfærslu á niðurgreiðslu rafmagns
til lýsingar – þannig að greiðslur til
einstakra garðyrkjubænda skerðist
ekki þótt það fjölgi í greininni.
Tollvernd og afkoma bænda
Kallað verður eftir breytingum á
tollverndinni og afkoma bænda mun
verða til umfjöllunar, þar sem farið er
inn í samningaviðræðurnar á erfiðum
tímum hvað rekstrarumhverfið
varðar með miklum verðhækkunum
á aðföngum. Afurðaverð hefur
þannig ekki tryggt viðunandi
afkomu.
Loftslagsmál til umræðu
Ljóst er að aðgerðir stjórnvalda
varðandi loftslagsmál verða til
umræðu í þessari endurskoðun. Þar
eru BÍ þátttakendur í verkefnum eins
og Loftslagsvænum landbúnaði og
Kolefnisbrúnni, sem talið er að þurfi
að styrkja enn frekar. /smh
– Sjá fréttaskýringu um uppruna
og eðli búvörusamninga í fortíð og
nútíð á bls. 20-21.
Stefnt á aukið
laxeldi í sjó
Blásið í partílúðrana