Bændablaðið - 20.10.2022, Qupperneq 38

38 Bændablaðið | Fimmtudagur 20. október 2022
Lúðrasveit Þorlákshafnar hefur
vakið athygli undanfarinn áratug
fyrir öfluga starfsemi sína og sam-
starf með þekktum listamönnum.
Sveitin stendur á margan hátt fyrir
óhefðbundnu lúðrasveitarstarfi, t.a.m.
Þorláksvökunni er margir minnast.
Um ræðir tólf tíma tónlistarvöku,
hugmynd stjórnanda lúðrasveitarinnar,
Englendingsins Róberts Darling, en sú
fyrsta var haldin laugardaginn 28. maí
árið 1988, eins og fróðir menn muna.
Árið 1984 hóf Lúðrasveitin
starfsemi sína undir hatti þeirra er
hjarta menningar og listar sló. Má
nærri geta hversu stórkostulegt
framtak þetta var, í rúmlega 1.000
manna plássi Þorlákshafnar þessa
tíma. Stjórnandi var ráðinn, Róbert
Darling áðurnefndur, sem átti eftir að
hafa mikil áhrif á tónlistarlíf bæjarins.
Auk þess að stjórna lúðrasveitinni í
rúm þrjátíu ár, var það meðal annars
að hans frumkvæði sem Barnakór
Þorlákshafnar var stofnaður árið
1991, sem hann stjórnaði fram til
ársins 1995. Einnig stjórnaði hann
Söngfélagi Þorlákshafnar og sinnti
stöðu organista Þorlákskirkju
til fjölmargra ára.
Róbert stóð keikur við stjórn
Lúðrasveitar Þorlákshafnar þar til
árið 2016 en hefur síðan spilað sem
óbreyttur liðsfélagi á barítónhorn í
lúðrasveitinni. Ráðnir stjórnendur
hafa síðan þá verið Snorri Heimisson
og Guðmundur Óli Gunnarsson auk
Ásu Berglindar Hjálmarsdóttur,
trompetleikara og meðlims Lúðra-
sveitar Þorlákshafnar frá barnæsku,
sem hefur stjórnað annað veifið hin
síðari ár. Heldur Ása Berglind einnig
um stjórnartaumana í verkefninu
Þar sem himin ber við haf.
Tónlistarmaðurinn
frá Þorlákshöfn
Það var í kringum árið 2012 sem
lúðrasveitin hóf að vekja athygli á
landsvísu vegna samstarfs hennar við
tónlistarmanninn Jónasar Sig, sem
fæddur er og uppalinn í Þorlákshöfn.
Hafði stjórn sveit arinnar samband
við Jónas – með sameiginlegt
tónleikahald í huga – þar sem
hans þekktustu lög yrðu spiluð.
Samstarfið fæddi af sér tylft nýrra
laga, í raun óðs til sjávarþorpa 20.
aldarinnar, og út var gefin platan
Þar sem himin ber við haf.
Í kjölfarið voru haldnir hvorki
meira en minna en þrennir út-
gáfutónleikar í Reiðhöll Guðmundar
í Þorlákshöfn, uppselt á þá alla.
Þótti gjörningurinn svo stór-
fenglegur á allan hátt, að hann hlaut
tilnefningu Íslensku tónlistar-
verðlaunanna. Sumarið 2013 hélt svo
allur hópurinn, lúðrasveitin ásamt
Jónasi og hljómsveit, á Borgarfjörð
eystri þar sem haldnir voru tvennir
tónleikar í aðdraganda Bræðslunnar.
Einnig uppselt á báða.
Ekkert verkefni er of stórt
eða of smátt
Það má með sanni segja að þarna
hafi lúðrasveitarmeðlimir komist á
bragðið með stóra og flókna umgjörð
sem og samvinnu með öðrum.Sem
dæmi um uppákomur og tónleika
sveitarinnar og má nefna Landsmót
íslenskra lúðrasveita, sem haldið var
í Þorlákshöfn í kjölfar tónlistarveislu
Þar sem himin ber við haf. Þar komu
fram, ásamt 150 hljóðfæraleikurum,
hljómsveitirnar 100.000 naglbítar,
Fjallabræður og Jónas Sig.
Eftir Landsmótið varð frekari
samvinna og tónleikahald Lúðra-
sveitar Þorlákshafnar og Lúðrasveitar
Vestmannaeyja ásamt Fjallabræðrum
og Jónasi Sig. Einnig verður að nefna
dýrmætt samstarf sveitarinnar og
tónlistarmannsins Magnúsar Þórs
Sigmundssonar. Hélt lúðrasveitin
fáeina tónleika um landið þar sem lög
hans voru spiluð og Stefán Jakobsson,
söngvari hljómsveitarinnar Dimmu,
söng listavel eins og hann er nú
þekktur fyrir.
Er Magnús Þór einn ástsælasti og
afkastamesti laga- og textahöfundur
þjóðarinnar og tónlist hans að finna
á hundruðum útgefinna platna.
Þekkir þar yngri kynslóðin vafalaust
söngvana um Póstinn Pál og Óla prik.
(Ekki samt í flutningi Stebba Jak.)
Svo hefur lúðrasveitin, auðvitað
yfir árin, ýmist haldið jóla- eða
nýárstónleika og þá fengið til liðs
við sig þekkta söngvara á borð
við Valgerði Guðnadóttur, Jógvan
Hansen, Guðrúnu Gunnarsdóttur,
Halldóru Katrínu og Valdimar.
Samheldinn og kröftugur hópur
Þó hér sé allmargt upp talið, er
þetta einungs brot af verkefnum
Lúðrasveitar Þorlákshafnar, enda
kröftugur og samheldinn hópur sem
vílar ekki fyrir sér hvert stórverkefnið
á fætur öðru.
Sveitin hefur í gegnum tíðina
átt því láni að fagna að eðlileg
endurnýjun á sér stað; ungt fólk
kemur í sveitina og þá líka á 3. stigi
í tónlist.
Meirihluti hljóðfæraleikaranna
eru að auki aldir upp í Þorlákshöfn
og hafa lært á sín hljóðfæri hjá
Tónlistarskóla Árnesinga. Eru flestir
búsettir í Þorlákshöfn en töluverður
hluti býr á höfuðborgarsvæðinu og
einhverjir í nágrannasveitarfélögum.
Má því segja að lúðrasveitin sé
brú til brottfluttra.
Meðlimir sveitarinnar, allt frá
sextán ára og að sjötugu, búa að því
að þrátt fyrir aldursbilið er ekkert
kynslóðabil.
Alþýðuhljómsveit sem þessi
er þverskurður mannlífs. Í henni
má finna hjúkrunarfræðinga,
rafvirkja, kennara á öllum skóla-
stigum, framhalds- og háskóla-
nema, félagsfræðing, grafískan
hönnuð, markaðs- og menningar-
sérfræðing, lækni, leikara, rakara,
flugfreyju og þar fram eftir götunum.
Er öllum tekið opnum örmum
enda lúðrafangið breitt og heitt.
LÍF&STARF
Tónlist:
Blásið í partílúðrana
– Viðburðaríkir dagar Lúðrasveitar Þorlákshafnar

Þorláksvaka, segðu mér frá henni.
Það má örugglega segja að Lúðrasveit
Þorlákshafnar hafi verið einhvers konar
brautryðjandi í bæjarhátíðum, því ef mér
skjátlast ekki þá var tími Þorláksvökunnar
löngu áður en bæjarhátíðir fóru að hreiðra
um sig í öllum sveitarfélögum. Ég á mjög
skemmtilegar minningar frá barnæsku,
tengdar Þorláksvökunni, en lúðrasveitin bauð
upp á afar metnaðarfulla og skemmti-
lega tónleikadagskrá. Margir Þorlákshafnar-
búar tala um Þorláksvökuna í nostalgískum
ljóma og vilja sumir jafnvel endurvekja
hátíðina.
Hafa börnin þín fetað í fótspor þín?
Elsta stelpan mín lærði á trompet og spilaði
aðeins með skólalúðrasveitinni, miðjan mín er búin að læra í fjölmörg ár á
trommur og nú á gítar, enda hefur hún meiri áhuga á að vera í rokkhljómsveit.
Yngsti minn er 5 ára og mikill tónlistaráhugamaður en ekki kominn í markvisst
tónlistarnám enn þá – þó nokkuð sé víst að hann eigi eftir að finna sér farveg
í því. Tónlistarnám er gríðarlega mikilvægt, styrkir börn og ungmenni á svo
mörgum öðrum sviðum auk aðgangs að töfrandi heimi tónlistarinnar.
Nú hefur þú verið í lúðrasveitinni síðan í barnæsku, hefur þú alltaf
spilað á sama hljóðfæri? Ég spilaði fyrst á fiðlu í þrjú ár, alveg þar til ég
áttaði mig á því að ég var að missa af öllu fjörinu sem var í skólalúðrasveitinni.
Þá dreif ég mig í að skipta yfir á trompet svo ég gæti tekið þátt og sé sko
ekki eftir þeirri ákvörðun. Seinna bætti ég svo við mig námi í píanói sem er
mjög gott að hafa.
Er eitthvert hljóðfæri vinsælla eða óvinsælla en annað? Við skulum
orða það þannig að ákveðnir hljóðfæraleikarar séu „dýrmætari“ en aðrir.
Túbuleikarar eru til dæmis alls ekki á hverju strái, en við erum svo heppin að
hafa tvo! Við erum líka með tvö bassaklarínett, þrjár básúnur, þrjú barítónhorn,
tvö F horn, fjóra saxafónleikara og þ.á.m. einn á barítón sax, fyrir utan
þessi vinsælli hljóðfæri eins og trompet, flautur og klarínett svo við erum
ákaflega montin af okkar fólki. Annars er svo alltaf hægt að bæta við sig
slagverksleikurum ef ég ætti að nefna eitthvað!
Ása Berglind situr fyrir svörum:
Meðlimir sveitarinnar prúðbúnir fyrir nýárstónleika árið 2021.
Sigrún Pétursdóttir
sigrunpeturs@bondi.is
Í sól og blíðu á lúðrasveitamóti í Lettlandi.
Lífið & sálin í uppbyggingu tónlistarlífs Þorlákhafnar, Robert Darling, stendur hér keikur ásamt dóttur sinni og tengdadóttur.
Bílfarmur af lúðrasveitungum Þorlákshafnar, er leiddu skrúðgöngu á bæjarhátíð
Ölfyssinga, Hamingjunni við hafið.
Lúðrasveit Þorlákshafnar forðum daga, Jónas Sig. fyrir miðju.