Bændablaðið - 20.10.2022, Qupperneq 44

44 Bændablaðið | Fimmtudagur 20. október 2022
Ný brú var tekin í notkun á fornri
þjóðleið í Biskupstungum þann 1.
október sl. Leiðin liggur meðfram
Stóru-Laxá og Hvítá, um lönd
jarðanna Eiríksbakka og Iðu.
Brúin er að sögn Elínborgar
Sigurðardóttur, bónda á Iðu, óður
til þeirra sem gengnir eru og bjuggu
á þremur bæjum í svokölluðum
Iðukrók þ.e. á Eiríksbakka,
Helgastöðum og Iðu. „Vinátta og
samheldni ríkti á milli bæjanna og
brúin er að vissu leyti minnisvarði
um allt það góða fólk. Hún er smíðuð
af frumkvæði og í góðri samvinnu
af núverandi ábúendum þessara
bæja, þeim Guðmundi Ingólfssyni
á Iðu og Kristjáni Skaphéðinssyni
á Eiríksbakka. Auk þeirra komu
Ólafur Kristjánsson á Helgastöðum
og Loftur Ingólfsson frá Iðu til
aðstoðar við að koma brúnni fyrir.“
Hestamannafélagið Jökull og
Hrossaræktarbúið í Vesturkoti lögðu
fram styrki til efniskaupa en vinna
við brúna var sjálfboðið framtak
hestamanna á svæðinu. „Vinnan
við brúna fór fram á hlaðinu á Iðu
og síðan var hún flutt á vagni og
komið fyrir á áfangastað. Rétt er að
geta þess að allt efni sem notað var
í brúarsmíðina er endurunnið, efni
sem var hreinsað og endurnýtt.
Má þar nefna að brúin sjálf er að
uppistöðu úr gömlum malarvagni,
8 metrar að lengd. Gólfborðin eru
steypumót og fleira mætti telja.
Hlið er á miðri brúnni, hannað og
smíðað af Guðmundi upp úr gamalli
hitagrind úr gróðurhúsi. Kúla af
gírstöng er endurnýtt til að loka
hliðinu. Á hliðum brúarinnar eru
ryðfrí rör úr mjólkurtanki sem gegna
tvíþættu hlutverki, þ.e. að vera sæti
fyrir fánastangir á hátíðardögum og
til að bera merki hennar.
Lykkjur, gamlir varahlutir úr New
Holland dráttarvélum, eru soðnar á
báða enda brúarinnar svo hægt sé að
binda þar hross.
Þá eru skilti úr ryðfríu stáli sem
vísa veginn og áletrun þar sem
mönnum er óskað góðrar ferðar
og upplýsingar um hvenær brúin
var gerð. Skiltin eru útbúin og
gefin af Sigurði Karlssyni, sem
er tengdasonur á Eiríksbakka,“
segir Elínborg.
Þessi forna þjóðleið, sem liggur
eftir bökkum Stóru-Laxár og Hvítár,
er nokkuð fjölfarin af bæði göngu-
og hestafólki. Áður var þetta leið
fólks sem kom austan að og átti leið
um lögferjuna yfir Hvítá hjá Iðu.
Núverandi þjóðvegur kom í
gagnið árið 1952 og brúin yfir
Hvítá hjá Iðu kom árið 1957. Þessi
forna þjóðleið var oft og tíðum ill
yfirferðar vegna vatns sem kemur
úr austurhlíðum Vörðufells og leitar
eftir farvegum út í næstu á.
Á leiðinni voru illfærir ósar
og má lesa á vefsíðunni laugaras.
is bréfaskriftir til sýslunefndar
Árnessýslu frá Skúla Árnasyni
héraðslækni á árunum eftir 1900 þar
sem hann biður um að byggðar verði
brýr yfir vatnsmestu ósana.
Fyrst voru byggðar þar trébrýr og
síðar fimm steinbrýr og eru minjar
sumra þeirra enn sýnilegar.
/ghp
LÍF&STARF
Dagur sauðkindarinnar í Rangárvallasýslu var
haldinn hátíðlegur 1. október síðastliðinn á Hellu.
Fjöldi fólks mætti með lömb til sýningar og voru 80
gimbrar dæmdar og 50 hrútar en bændum var leyfilegt
að koma með fé af svæðinu milli Þjórsár og Markarfljóts.
Þeir Pétur og Sigurður Anton dæmdu lömbin fyrir RML
og voru lömbin falleg og stiguðust vel. Athygli vakti
að langflest lömbin voru með yfir 30 mm bakvöðva en
það var lágmarkið fyrir að fá að taka þátt. Margt fólk
kom síðan til að vera við sýninguna og sjá fallegt fé
og varð hátíðin hin besta. Áhugasamir fengu að taka
á lömbunum og finna vöðvafyllingu og ullargæði með
hinu heimsfræga „hrútaþukli“. Heyrðist á fólki að það
sé alltaf toppurinn að fá að finna fyrir sjálfan sig og meta
saman við sín eigin lömb. Fjölmargir styrktu daginn með
framlögum og fyrirtæki gáfu gjafir í happdrætti sem
alltaf er gríðarlega vinsælt. Verðlaunin voru handmáluð
listaverk eftir Gunnhildi Jónsdóttur frá Berjanesi en
myndirnar hennar eru fágætar að gæðum og gaman að
fá slík verðlaun til að hengja upp heima hjá sér.
Niðurstöður voru eftirfarandi:
Kollóttir hrútar:
1. sæti nr 95 frá Álfhólum, eigandi Sara Ástþórsdóttir.
2. sæti nr 137 frá Fellsmúla, eigandi Sigurjón Bjarnason.
3. sæti nr 745 frá Teigi, eigandi Félagsbúið Teigi.
Hyrndir hrútar:
1. sæti nr 730 frá S-Úlfsstöðum, eigandi Sigríkur Jónsson.
2. sæti nr. 2001 frá Raftholti, eigandi Sigurjón Hjaltason.
3. sæti nr. 2054 frá Djúpadal, eigandi Lilja og Benedikt.
Djúpadal
Kollóttar gimbrar:
1. sæti nr 63 frá Álfhólum, eigandi Sara Ástþórsdóttir.
2. sæti nr. 38 frá Álfhólum, eigandi Sara Ástþórsdóttir.
3. sæti nr 27 frá Árbæ, eigandi Guðmundur Bæringsson.
Hyrndar gimbrar:
1. sæti nr. 2259 frá Hreiðri, eigandi Hjalti Sigurðsson.
2. sæti nr. 57 frá Teigi, eigandi Félagsbúið Teigi.
3. sæti nr 2029 frá Djúpadal, eigandi Lilja og Benedikt,
Djúpadal.
Við þökkum öllum sem komu og gerðu daginn
eins góðan og hann varð en ekki síður þeim sem
styrktu hátíðina. Það voru: Ásahreppur, Rangárþing
ytra, Rangárþing eystra, Aurasel, Bílaverkstæðið
Rauðalæk, Fóðurblandan, Hellismenn ehf., Lava 47,
Lífland, Midgard, Skálakot, Sláturfélag Suðurlands,
Teigur Fljótshlíð, Valdís, Hvolsvelli og Uppspuni
Smáspunaverksmiðja.
Félag sauðfjárbænda í Rangárvallasýslu.
Rangárvallasýsla:
Fallegt fé á degi sauðkindarinnar
Alltaf jafn gaman að þuklinu.
Benedikt í Djúpadal átti litfegursta lambið. Í lambið
heldur Pia Rumpf.
Fjölskyldan á Kaldbak með bikar fyrir ræktunarbú ársins 2021.
Sara Ástþórsdóttir í Álfhólum er með ræktunarfingur
og átti tvær efstu kollóttu gimbrarnar og efsta kollótta
hrútinn. Tveir vaskir sauðfjárbændur halda hér í hrútinn
fyrir hana og Sigurjón í Fellsmúla er kampakátur með
annað sætið.
Biskupstungur:
Endurnýjuð brú á gamalli þjóðleið
Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra og hestamaður, sem býr handan
Stóru-Laxár, klippti á borða nýju brúarinnar þegar hún var formlega opnuð.
Mynd/Aðsend