Arkitektúr og skipulag - 01.03.1990, Qupperneq 30

SUNDLAUGAR
Baðlaugamar
lmennur áhugi á
sundi hefur löngum
verið hérlendis. f
fomritum okkar er
víða greint frá
sundiðkun og baðlífi.
í Reykholti og
Vígðalaug á bökkum Laugarvatns
eru þekktar, á Baðsheiði í
Landsveit eru rústir af i ->;
fomu jarðbaði og
sagnir frá
miðöldum
er til um
lágreistar
baðstofurutan-
húss á Hólum í
Hjaltadal og í Munka-
þverárklaustri í Eyjafirði.
Jarðbað var hlaðið strýtulaga
byrgi yfir jarðsprungu , þar sem
upp steig heitur eimur. Á gólfið var
dreift sandi og lágu baðendur í heitum
sandinum. Byrgið var þétt með torfi að
utan og nautshúð sett yfir inngangsop.
Margar sundlaugar hafa verið
byggðar á þessari öld og ör þróun hefur
verið í hreinsun sundlaugarvatns og al-
lur aðbúnaður við laugamar hefur
stórum batnað.
Fróðlegt er að rekja sögu sund-
lauga í Laugardal, enda er það gott
dæmi um þróun sundlauga. Margt
bendir til þess að laugar hafi verið í
Laugardal frá því á Söguöld. Á fyrri
hluta 19. aldar eru til heimildir um
torflaug og 1824 kenndi Jón Þorláksson
Kæmested þar sund. Vatnið í laugina
var tekið úr uppistöðu, sem gerð var við
heita lækinn, sem rann frá Þvottalaug-
unum. Árið 1886 var reist timburskýli
fyrir búningsklefa á steinstólpum úti í
miðri laug og bryggjur settar umhverfis
skýlið og brýr „til beggja landa“, stigar
lágu frá bryggjunum niður í laugina og
einnig mátti komast í laugina um hlera í
gólfi skýlisins, en þá leið fóru þeir sem
voru vel syndir. Bakkar laugarinnar
Jarðbað.
voru
hlaðnir
ti lhöggnu
1908 og
steyptur 1910,
búningsklefar
byggðir norðan
innar, en brýrnar
halda sér og
lauginni í grynnri
laug, stærð laugar-
19 x 19 m. Vatni
í tréstokki úr
gunum. Reisulegt timburhús fyrir
búningsklefa og böð var reist vestan
við laugina 1935. Hreinsi tæki með
sandsíu og klórun fyrir sundlaugarvatn
voru sett upp 1946 og þó að ótrúlegt
megi virðast urðu talsverð átök í
bæjarstjórn um þetta mál, þar sem þeir
sem andvígir voru hreinsuninni töldu
hana draga úr heilsumætti vatnsins og
vildu engu breyta. Árið 1966 var lokið
byggingu nýrrar laugar, nokkru sunnan
við gömlu laugarnar, handan Sund-
með
grjóti
botninn
n ý i r
v o r u
augar-
\oru látnar
skiptu þær
og dýpri
kersins var
varnú veitt
þvottalau-
laugavegar og var þá gamla laugin lögð
niður. I nýju lauginni er 20x50 m stein-
steypt laugaker í tengslum við stóra bar-
nalaug, áhorfendapallar með skyggni
voru reistir norðan við laugina og undir
þeim var komið fyrir til bráðabirgða
búningsherbergjum, böðum og
baðstofu, en á sundlaugarstéttum
voru heitar baðlaugar.
Baðlaugamar, sem nú
ganga oftast undir
nafninu heitir
pottar, urðu
.fljótt mjög
vinsælar en
fyrsta
baðlaugin, byggð
á fomri hefð, var reist við
Sundlaug Vesturbæjar 1961.
Endanleg búningsherbergi og
böð ásamt anddyri og skála voru
ekki tekin í notkun fyrren 1986. Stór
baðlaug með nuddi fylgdi þessum
byggingaráfanga. I kjallara undir
búningsherbergjum eru æfingasalir
fyrir keppnisfólk í sundi og júdó- og
karatesalur. Gamla „gufu“-baðið var
lagt niður þegar nýju búningsherbergin
voru tekin í notkun. Fyrirhugað var að
koma fyrir baðstofum í rými gömlu
búningsherbergjanna undir stúkunni,
en nú þykir ljóst að þar verði of þröngt
um þær, svo að dregist hefur að taka
ákvörðun um stærð þeirra og
staðsetningu. Greinarhöfundur hefur
gert lauslega tillögu af baðhúsi með
þurrum baðstofum (sauna), hverabaði
og jarðböðum á bakka bamalaugar,
sunnan nýju búningsherbergjanna.
Það væri verðugt verkefni að
„endurreisa" hin fomu jarðböð með
heitum sandi við Laugardalslaug.
Tenging sundlaugar og
íþróttahúss er mjög áhugavert verkefni.
Hér fylgja teikningar af íþróttahúsi og
sundlaug í Bolungarvík, sem byggð
voru á ámnum 1971 - 1984, en hluti
íþróttahússins er enn óbyggður. Við
28