AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1995, Blaðsíða 50

vagna í Bremen og hin um almenningslestina í
Nantes í Frakklandi. Sú grein lýsir jafnframt hugmynd-
um Magna Gunnars Steindórssonar arkitekts um
járnbraut á höfuðborgarsvæðinu sem tengi umferðar-
miðstöðina í Vatnsmýrinni við gamla miðbæ Reykja-
víkur og verslunarmiðstöðina í Kringlunni og liggi
síðan um miðbæi Kópavogs og Garðabæjar suður í
miðbæ Hafnarfjarðar.
BREYTTAR ÁHERSLUR - Á NÝJUM TÍMUM
Það er vissulega Ijóst að veruleg áherslubreyting
verður á umferðarþætti aðalskipulagsins í endur-
skoðuðu aðalskipulagi. Verið er að víkja frá þeirri
stefnu sem mörkuð var í fyrsta staðfesta aðalskipu-
laginu fyrir Reykjavík sem unnið var á árunum 1962-
1966, þar sem aðaláherslan var á einkabílaum-
ferðina. Sú leið hefur verið farin ef myndast hafa
umferðarhnútar á annatímum að auka umferðarrýmd
- en því mióur þá fyllast þessar nýju umferðaræðar
fljótlega eins og á sem eignast breiðari árfarveg. Á
sama hátt hefur verið lögð áhersla á mislæg
gatnamót, t.d. á Miklubrautinni þar sem talið er að
þurfi slík umferðarmannvirki við Skeiðarvog,
Grensásveg, Háaleitisbraut, Kringlumýrarbraut,
Lönguhlíð og Sóleyjargötu auk þeirra sem þegar
eru komin yfir Reykjanesbrautina og Snorrabraut.
Raunar er talið að 20 mislæg gatnamót séu
nauðsynleg í borginni á næstu árum. Jafnframt á að
breikka Miklubrautina, þar sem því verður við komið.
Þessar áætlanir verður að endurskoða, því
umhverfisspjöll verða svo gífurleg, þó ekki væri
annað. Rétt er hér að benda á að samkvæmt
vegáætlun fyrir höfuðborgarsvæðið 1995-1998 er
gert ráð fyrir að frá ríkinu komi 911 milljónir króna á
árinu 1995, 889 m.kr. 1996, 812 m.kr. 1997 og 683
m.kr. árið 1998. Haraldur Sigurðsson, skipulags-
fræðingur, segir í grein sinni í síðasta hefti AVS aó
umferóarspá sem mjög hefur verið byggt á við
umferðarskipulag hér byggist líkt og aðrir spádómar
á harla ótraustum vísindalegum grunni og að í
arðsemisútreikningum vegaframkvæmda vegi gefnar
forsendur þyngra en beinharðar staðreyndir. I sama
streng tekur Gestur Ólafsson, arkitekt og fyrrverandi
forstöðumaður Skipulagsstofu höfuðborgarsvæðisins
í grein í Morgunblaðinu í október sl. þar sem hann
segir m.a., „Þær aðferðir sem núna eru notaðar hér
á landi til að reikna út arðsemi vega gera ráð fyrir að
um 60% af arðseminni komi til vegna tímasparnaðar
ökumanna. Það er nú svo. Á móti má spyrja hvað
atvinnulaus maður - eða bara maður sem er að fara
í vinnu og úr græði mikið í útseldum tíma á að vera
nokkrum mínútum fljótari í ferðum á hverri viku eða
rnánuði?" Tilefnið er brúarframkvæmdir á
Vesturlandsvegi við Höfðabakka og næstu 20 brýr í
Reykjavík. En fram hefur komið að þetta mikla um-
ferðarmannvirki styttir ökutíma fólks um u.þ.b. eina
mínútu. Rökin fyrir þessum miklu umferðarmann-
virkjum hafa líka löngum verið þau að þau fækki
slysum. En við skulum muna að flest slys má rekja til
ökumannsins en ekki til umferðarmannvirkjanna. Nær
allar ferðir einkabílsins eiga sér upphaf og endi í
íbúðarhverfunum. Það er því óraunhæft að halda því
fram að hraðbrautir með mislægum gatnamótum inni
í borgum leiði til minni umferðar í íbúðahverfum og
leiði þess vegna til fækkunar slysa á fólki almennt.
EKKI ÓRAUNSÆ FRAMTÍÐARSÝN - HELDUR
FAGLEGT MAT
Á því sem að framan greinir sést að tillögur Borgar-
skipulags um markmið og leiðir í umferðarþætti í
Aðalskipulagi Reykjavíkurborgar 1994-2014 sem
kynntar voru hér í upphafi eru ekki framúrstefnuleg
framtíðarsýn óraunsæisfólks. Heldur faglegt mat
fjölda sérfræóinga í skipulagi borga bæði hérlendra
og erlendra. Það er mikil gæfa ef tekst góð samvinna
og gagnkvæmur skilningur milli fagfólks og stjórn-
málamanna, sem eiga síðasta orðið við afgreiðslu
nýs skipulags.
REYKJAVÍK HREINASTA HÖFUÐBORG EVRÓPU
ÁRIÐ 2000
Borgaryfirvöld vilja að Reykjavík verði hreinasta
höfuðborg Evrópu árið 2000. Þá þarf að draga úr
sjónmengun, loftmengun og hávaðamengum frá bíla-
umferðinni og bæta umhverfið. Hreint og tært loft og
umhverfi verða einhver eftirsóttustu gæði framtíðar-
innar. ■
48